In het kort
- Ebola is een ernstige ziekte: mensen worden er heel ziek van en kunnen eraan dood gaan.
- Het is besmettelijk, de oorzaak is een virus.
- Ebola komt tot nu toe alleen voor in delen van Afrika.
- De eerste klachten zijn koorts, spierpijn, hoofdpijn, keelpijn, overgeven en diarree.
- Er is sinds 2015 een prik tegen ebola. Met deze prik is nog niet veel ervaring.
- Let op als u de afgelopen 3 weken in een gebied bent geweest waar ebola is. Als u koorts, spierpijn en hoofdpijn krijgt, kan dat ebola zijn.
- Denkt u dat u misschien ebola heeft? Blijf dan thuis en bel de huisarts.
Wat is ebola?
Ebola is een ernstige ziekte: mensen worden er heel ziek van. Ongeveer de helft van de mensen die ebola heeft, overlijdt eraan.
De ziekte komt door het ebolavirus. Het is besmettelijk.
Ebola komt tot nu toe alleen voor in sommige landen in Afrika.
De ziekte werd voor het eerst ontdekt in het Afrikaanse land Congo, bij de rivier Ebola.
Hoe herken ik ebola?
Iemand die besmet is met het ebolavirus wordt na ongeveer een week ziek. Sommige mensen worden al eerder ziek, bij anderen kan het 3 weken duren voordat de klachten beginnen.
Het ebolavirus kan de volgende klachten geven:
- Eerst koorts, spierpijn, hoofdpijn en soms keelpijn.
- Misselijkheid, overgeven, diarree. Iemand voelt zich steeds zieker.
- Huid: vlekjes, blaasjes, blauwe plekken en/of bloedblaren op het hele lichaam.
- Bloeden: bloedneus, bloed uit de mond, bloed bij de poep. Dit komt doordat overal in het lichaam bloedvaatjes kapot gaan. De kleine adertjes en slagaders raken ontstoken. Daardoor gaan ze gemakkelijk stuk en gaan ze bloeden.
De bloedingen worden steeds erger en daardoor kunnen de organen (zoals lever en nieren) en de hersenen niet meer goed werken.
Hierdoor kunnen mensen aan ebola overlijden.
We denken dat er soms ook mensen zijn die ebola krijgen zonder dat ze ziek worden. Ze raken besmet, genezen weer en merken er niets van.
Hoe ontstaat ebola?
De oorzaak van ebola is een virus, het ebolavirus. Dit virus komt ook voor bij Afrikaanse vleermuizen. De vleermuis kan andere dieren besmetten door ze te bijten (speeksel). Maar ook de poep, urine en het bloed van de vleermuizen zijn besmettelijk. Mensen kunnen besmet raken door contact met bloed of ander lichaamsvocht van besmette dieren, of door het vlees van zo'n dier te eten.
Mensen kunnen het ebolavirus aan anderen doorgeven. Dit gebeurt door het aanraken van iemand met ebola. Of door het aanraken van lichaamsvocht zoals:
- speeksel (spuug)
- zweet
- traanvocht
- urine
- snot
- braaksel
- poep
- bloed
- sperma
- vaginaal vocht
- moedermelk
Omdat speeksel en snot besmettelijk zijn zou je iemand kunnen besmetten door te niezen of te hoesten als je vlakbij iemand staat. Maar het is niet bewezen dat mensen ook echt op die manier besmet zijn geraakt.
Het ebolavirus verspreidt zich niet door de lucht. U kunt ook geen ebola krijgen door een steek van een mug.
Is ebola te genezen?
Er zijn nog geen medicijnen om ebola te genezen.
Ongeveer de helft van de mensen met ebola wordt vanzelf beter. Het helpt als ze daarbij goed verzorgd worden in het ziekenhuis.
Sinds 2015 is er een prik (vaccinatie) tegen ebola. Iemand die deze prik heeft gehad kan waarschijnlijk geen ebola meer krijgen. Deze prik wordt aan mensen gegeven die in een gebied werken waar veel ebola is. Bijvoorbeeld aan verpleegkundigen of artsen.
Hoe voorkom ik dat ik ebola krijg?
De kans om ebola te krijgen is erg klein. Zelfs als u in landen komt waar ebola voorkomt.
Hoe kunt u zich beschermen?
- Was vaak uw handen als u in een gebied bent waar ebola voorkomt. Doe dit onder een kraan met zeep en niet in een bak water waar ook anderen hun handen in wassen.
- Niet aanraken:
- - een mens of dier met ebola.
- bloed of andere lichaamsvloeistoffen van een mens of dier met ebola. Ook geen voorwerpen waar dit aan kan zitten.
- een mens of dier overleden aan ebola (en al hun lichaamsvloeistoffen). - Heb geen onbeschermde seks met iemand die ebola heeft gehad, tot in ieder geval 6 maanden nadat die persoon genezen is. Het ebolavirus kan nog een lange tijd in sperma zitten.
- Kom niet in de buurt van dieren in besmette gebieden. Ga bijvoorbeeld niet naar vleermuisgrotten.
- Eet geen vlees van dieren die besmet kunnen zijn (bijvoorbeeld antiloop of aap).
Wanneer is iemand met ebola besmettelijk?
Iemand die besmet is met ebola kan iemand anders besmetten. Dat kan vanaf het moment dat hij klachten krijgt. Dus zodra hij last krijgt van koorts, hoofdpijn en/of spierpijn.
Op het moment dat de patiënt bloedingen krijgt in het lichaam is hij het meest besmettelijk.
Mensen of dieren die dood zijn gegaan aan ebola zijn nog steeds besmettelijk.
Iemand die genezen is van ebola blijft ook nog een tijdje besmettelijk. Het virus kan nog 3 tot 4 maanden (of misschien nog langer) in het lichaam blijven.
Wanneer moet u de huisarts bellen?
Bel uw huisarts als de volgende 2 dingen voor u kloppen:
- U bent in de afgelopen 3 weken in een gebied geweest waar ebola voorkomt.
- U voelt zich ziek met koorts of klachten zoals spierpijn en hoofdpijn.
Ook zijn de volgende dingen belangrijk om te doen:
- Vertel uw huisarts in welk gebied of land u bent geweest.
- Zorg dat huisgenoten uit uw buurt blijven. Ga niet naar hetzelfde toilet als zij.
- Blijf waar u bent, bijvoorbeeld op een aparte kamer.
- Wacht tot de huisarts u vertelt wat u moet doen.
De kans dat u ebola heeft is heel klein, maar het is belangrijk voorzichtig te zijn.
Meer informatie over ebola
Ebola, extra informatie van het RIVM.
Ebola, veelgestelde vragen RIVM.
Of bel de GGD bij u in de buurt.
De LCI-richtlijn Virale hemorragische koorts filovirussen geeft meer wetenschappelijke informatie.