Ik ben uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek borstkanker

In het kort

Als u tussen de 50 en 75 jaar bent, krijgt u elke 3 jaar een uitnodiging om borstfoto's te laten maken.
Een arts bekijkt of de borstfoto's er normaal uitzien of niet.
Dit heet het bevolkingsonderzoek borstkanker.
Meedoen heeft voor- en nadelen.
U beslist zelf of u meedoet.
Merkt u verandering aan uw borsten? Maak direct een afspraak bij uw huisarts.

Wat is het bevolkingsonderzoek borstkanker?

Vanaf 50 jaar tot uw 75ste kunt u meedoen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker van de overheid. U krijgt hier elke 3 jaar een uitnodiging voor.

Er worden röntgenfoto's van uw borsten gemaakt. Een andere naam daarvoor is mammografie.
Een arts kijkt of de foto's er normaal uitzien. Of dat er iets te zien is op de foto's wat verder onderzocht moet worden.

Het heeft voor- en nadelen om de borstfoto's te laten maken. U beslist zelf of u het wel of niet doet.

Kiezen of u wel of niet meedoet aan het bevolkingsonderzoek

Wat kunt u verwachten als u de borstfoto's laat maken? Wat betekent de uitslag? Wat zijn voordelen en nadelen van meedoen?
Dit is belangrijk om te weten om te kunnen beslissen of u wel of niet meedoet.

Als de foto's goed zijn, weet ik dan zeker dat ik geen borstkanker heb?

Nee, dat is niet zeker. Van de 10 borstkankers worden er met de foto's 7 ontdekt, maar 3 niet.

Bij 3 van de 10 borstkankers is de borstkanker zo klein dat er nog niets te zien is op borstfoto's. Of ontstaat de borstkanker in de 3 jaar tussen de borstfoto's in. Dit kan een borstkanker zijn die snel groeit.
Dit geeft een nadeel:
- U wordt gerustgesteld door de goede foto's.
  Daardoor gaat u misschien niet naar de huisarts bij klachten. Dit kunnen klachten zijn waar juist wel snel behandeling voor nodig is.

Stel de arts ziet een afwijking op mijn borstfoto. Heb ik dan borstkanker?

Dat weet u dan nog niet. U bent waarschijnlijk wel ongerust. U krijgt meer onderzoek. Daarna weet u pas zeker of het wel of geen borstkanker is.

2 van de 3 vrouwen met een afwijking op de borstfoto blijken na onderzoek geen borstkanker te hebben.

Dit is een nadeel van meedoen: 2 van de 3 vrouwen worden bang en ongerust voor niks, en krijgen onderzoeken die zij niet hadden gehad als ze niet hadden meegedaan.
Vrouwen kunnen lang last houden van die angst.
1 van de 3 vrouwen met een afwijking op de borstfoto blijken na onderzoek wel borstkanker te hebben.

U kiest dan in overleg met uw arts een behandeling.

Bij een deel van de mensen is het borstkanker die langzaam groeit, en waar u in uw leven nooit iets van had gemerkt. Het ontdekken van de borstkanker geeft in dat geval ook nadelen:
- U bent de rest van uw leven patiënt. Onderzoeken en behandelingen brengen vaak angst en onrust met zich mee.
- U krijgt behandelingen die u anders niet had gehad. Elke behandeling geeft risico op problemen.
  
  Dit heet overbehandeling: behandeling die eigenlijk niet nodig was geweest.
  Overbehandeling gebeurt bij minstens 1 op de 10 vrouwen bij wie borstkanker ontdekt is via bevolkingsonderzoek. Sommige onderzoeken laten zien dat 5 op 10 vrouwen behandeld wordt zonder dat dat nodig is.

Heb ik minder kans om aan borstkanker dood te gaan als ik meedoe?

Waarschijnlijk is die kans iets kleiner, maar helemaal zeker is dit niet:
Er gaan wel minder mensen dood aan borstkanker sinds de invoering van het bevolkingsonderzoek. Maar dit heeft ook te maken met andere dingen, zoals betere behandelingen.

Is de straling van elke 3 jaar foto's maken schadelijk?

Straling kan borstkanker veroorzaken. Maar de straling die u krijgt door borstfoto's is weinig. Deskundigen schatten dat de straling van foto's een zeer klein extra risico geeft op borstkanker.

Hoe gaat het maken van borstfoto's?

Draag makkelijke bovenkleding, zodat u zich voor en na het onderzoek gemakkelijk kunt uit- en aankleden.
Smeer uw bovenlichaam op de dag van het onderzoek niet in met crème, zalf, lotion of talkpoeder.
Gebruikt u zinkzalf? Stop daar 1 à 2 weken voor het onderzoek mee. Zinkzalf verslechtert de kwaliteit van de borstfoto’s.

Het onderzoek duurt ongeveer 20 minuten.

Eerst kleedt u zich van boven uit in een kleedkamer.
Daarna komt u in de ruimte waar het foto-apparaat staat.

Meestal moet u tegen het apparaat aan staan.
Voor het maken van de foto's wordt uw borst voorzichtig tussen 2 platen geklemd. Hierdoor is het klierweefsel op de foto beter te bekijken.
Het klemmen kan gevoelig of pijnlijk zijn. Als het pijn doet, zeg het dan tegen de laborant. Die kan kijken of uw borst wat minder strak kan worden aangedrukt.
Van elke borst worden 2 foto's gemaakt. Als u een borstprothese heeft, worden er meestal meer foto’s gemaakt.

Heeft u net een ICD, pacemaker, hartritmemonitor of port-a-cath gekregen? Wacht 6 maanden met het laten maken van borstfoto's. Als u de foto's gaat laten maken: vertel de laborant dat u zo'n implantaat heeft. Die kan er dan rekening mee houden bij het samendrukken van uw borst.

Hoe gaat het verder als u borstfoto's heeft laten maken?

U krijgt een brief over de uitslag, binnen 10 dagen na het maken van de foto's.

Is er geen afwijking gevonden? Dan hoeft u verder niks te doen.
Ga wel naar uw huisarts als u een verandering in uw borst(en) opmerkt. Het is mogelijk dat u borstkanker krijgt in de 3 jaar tussen de borstfoto's.
Is er een afwijking gevonden? Uw huisarts krijgt de uitslag en belt u. Mogelijk heeft u al contact met hem/haar gehad. Is dat niet het geval? Maak dan een afspraak.
Uw huisarts kan vragen beantwoorden over de uitslag. Ook zorgt de huisarts ervoor dat u naar de borst-polikliniek (mammapoli) van een ziekenhuis kunt voor onderzoek.

Over deze tekst

We hebben deze tekst gemaakt met:

Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.