In het kort
- Diarree komt vaak door een virus.
- Drink extra vaak, zodat je niet uitdroogt.
- Drink bijvoorbeeld elke keer een glas water, thee of bouillon nadat je diarree had.
- Diarree gaat meestal vanzelf over binnen 1 week.
- Bel de huisarts of huisartsen-spoedpost bij koorts of klachten van uitdroging. Zoals weinig plassen, erg veel dorst en een droge mond.
- Bel direct de huisarts bij deze klachten: suf zijn, verward voelen of het gevoel flauw te vallen.
Wat is diarree?
Diarree is dunne, waterige poep. De poep komt veel vaker per dag dan normaal.
Klachten bij diarree
Je kunt de volgende klachten hebben bij de diarree:
- pijn in je buik
Je kunt pijn hebben die er de hele tijd is, of krampen. Bij krampen kun je de poep moeilijk tegenhouden. Je moet snel naar de wc. - misselijk zijn en overgeven
- moe en slap voelen
- soms: koorts
- soms: hoofdpijn
Hoe weet je of je uitdroogt?
Bij diarree verlies je veel vocht.
Je verliest extra veel vocht als je ook overgeeft, koorts hebt of als het warm is.
Als je veel vocht verliest en te weinig drinkt, kun je uitdrogen. Vooral ouderen boven de 70 jaar en kinderen onder de 2 jaar kunnen snel uitdrogen. Bij gezonde volwassenen is de kans op uitdrogen erg klein.
Als je uitdroogt, kun je 1 of meer van deze klachten krijgen:
- Je plast niet of weinig. Als je toch plast, is je plas donker.
- Je hebt erg veel dorst.
- Je hebt een droge mond.
- Je voelt je suf.
- Je voelt je duizelig of valt flauw.
Bij ernstige uitdroging kun je ook deze klachten krijgen:
- Je bent in de war.
- Je ademhaling gaat snel.
- Je hartslag gaat snel.
- Je armen en benen voelen koud.
Heb je klachten die bij uitdroging kunnen passen? Bel dan de huisarts of huisartsen-spoedpost. En drink extra veel.
Waar kan diarree door komen?
Als je diarree hebt, komt dit meestal door buikgriep. Soms komt het door bedorven voedsel. Je krijgt dan diarree door een virus, bacterie of parasiet. Die komt via je mond in je darm.
- Buikgriep
- Meestal komt dit door een virus.
- Je kunt het krijgen via poep, braaksel of speeksel van iemand anders.
Bijvoorbeeld als je naar dezelfde wc gaat en je wast je handen daarna niet. Misschien eet je daarna met je handen of doe je je vingers in je mond. Het virus komt dan via je mond in je darm.
Of als je uit een gebruikt glas of flesje van iemand anders drinkt. Of als je ongewassen bestek van iemand anders gebruikt. - Je kunt het ook krijgen via de lucht.
Bijvoorbeeld als iemand in je buurt het virus heeft en moet hoesten of niezen.
- Bedorven voedsel
- Meestal komt dit door een bacterie in eten of drinken.
Je eet bijvoorbeeld kip of ander vlees dat niet goed gaar is.
Of je eet voedsel dat te lang of te warm bewaard is.
Misschien heb je water gedronken dat niet gekookt of gezuiverd is. - Als je tijdens of direct na een reis diarree krijgt, heet dat reizigersdiarree. De diarree komt dan ook vaak door bedorven voedsel.
- Meestal komt dit door een bacterie in eten of drinken.
Via je mond komt het virus, de bacterie of de parasiet in je darm. Daar geven ze een ontsteking van de darm. De darm kan dan minder vocht opnemen. Er blijft veel vocht in de darm zitten. Je poep wordt dan dunner.
Van jouw poep, braaksel of speeksel kan ook weer iemand anders ziek worden. Bijvoorbeeld via de wc of ongewassen handen.
Andere oorzaken
Soms heeft diarree een andere oorzaak. Dat komt vaker voor bij mensen die langer dan 2 of 3 weken diarree hebben. Zoals bij:
- gebruik van medicijnen, zoals medicijnen tegen bacteriën (antibiotica) of depressie
- te veel zoete dranken drinken, zoals appelsap of light-dranken, zoals cola light
- het prikkelbare darm syndroom
- een ziekte waarbij je darmen ontstoken zijn, zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn
- overgevoelig zijn voor melk
Bij deze oorzaken is de diarree niet besmettelijk.
Adviezen bij diarree en overgeven
Drinken bij diarree en overgeven
- Bij diarree en overgeven is het belangrijk dat je extra vaak drinkt (2 of 3 liter per dag).
- Hoe meer diarree of overgeven, hoe meer je moet drinken om niet uit te drogen. Drink bijvoorbeeld elke keer een glas water, thee of bouillon nadat je diarree had.
- Drink kleine beetjes tegelijk als je overgeeft.
Bijvoorbeeld elke 5 tot 10 minuten 1 of 2 slokken. Zo hou je toch wat vocht binnen.
Als je je wat beter voelt, kun je langzaam weer wat meer in 1 keer gaan drinken. - Als je ook koorts hebt, is drinken nog belangrijker.
- Drink geen zoete dranken als de diarree langer dan 1 week duurt of steeds terugkomt.
Dus geen appelsap, melk, energie-dranken, frisdranken en light-dranken (zoals cola light).
Soms kunnen de darmen tijdelijk minder goed tegen deze drank als je diarree hebt (gehad).
Eten bij diarree en overgeven
- Een paar dagen niet of minder eten is niet erg.
- Je hoeft jezelf niet te dwingen om te eten. Als je weer trek hebt, kun je weer eten waar je zin in hebt.
- Begin met kleine beetjes. Als je kunt eten, voel je je meestal meteen wat beter.
- Helemaal niet eten of een speciaal dieet is niet nodig.
Bij buikkrampen
- Bij buikkrampen kun je het beste kleine beetjes eten en drinken.
Als er iets in je maag komt, merken je darmen dat ook. Soms krijg je dan weer een golf van diarree. Dat betekent niet dat je iets verkeerds gegeten hebt. Je maag en darmen zijn nog gevoelig. Ook als je in 1 keer veel drinkt, kun je meteen naar de wc moeten.
Voorkom dat je anderen ziek maakt
- Was je handen met water en zeep.
- Droog daarna je handen goed af met een schone handdoek of papieren doekjes. Gooi de doekjes meteen weg.
- Was en droog je handen elke keer als je naar de wc bent geweest. En voordat je eten of drinken klaarmaakt.
- Was gebruikte glazen, borden en bestek goed af.
- Leg uit aan de mensen om je heen dat ze dezelfde adviezen moeten volgen. Vooral goed handen wassen en afdrogen na de wc en voor het koken of eten.
De kans dat ze ziek worden is dan kleiner.
Medicijnen bij diarree
Diarree gaat meestal vanzelf over. Medicijnen zijn vaak niet nodig.
Er zijn 2 medicijnen die je soms kunt gebruiken:
Medicijnen tegen uitdroging bij heftige diarree
Bij heftige diarree kun je ORS gebruiken, zodat je niet uitdroogt. ORS is een drankje met speciale suikers (glucose) en zouten. Die heeft het lichaam nodig om vocht op te nemen en vast te houden.
Neem ORS als je meer kans hebt op uitdroging of al uitgedroogd bent. Bijvoorbeeld:
- als je minstens 6 keer per dag poep hebt zo dun als water
- als je meer dan 4 keer per dag moet overgeven
- als je door overgeven of koorts extra veel vocht verliest, en je te weinig drinkt of veel dorst houdt
- als je ouder bent dan 70 jaar
Je kunt ORS zonder recept kopen bij de apotheek of drogist. Het is een drankje of een poeder waarmee je zelf het drankje maakt. Lees eerst de bijsluiter.
Haal voor kinderen kinder-ORS.
Meng ORS met water, niet met eten of ander drinken. Daarnaast mag je eten en drinken waar je zin in hebt. Maar geen frisdrank of energiedrank.
Medicijnen als 'stopmiddel' voor op reis
Ga je op reis? Of moet je lang doorwerken zonder naar de wc te kunnen? Dan kun je loperamide gebruiken. Het is een soort 'stopmiddel'. Het zorgt ervoor dat je minder vaak moet poepen.
Loperamide zorgt er niet voor dat je sneller beter wordt.
Een bijwerking is dat het kan zorgen voor verstopping.
Je kunt loperamide zonder recept kopen bij de apotheek of drogist. Neem het maximaal 2 dagen.
Gebruik het niet:
- als je koorts hebt
- als je bloed bij je diarree hebt
- als je zwanger bent of borstvoeding geeft
- bij kinderen jonger dan 8 jaar
Pillen met koolstof (actieve kool) helpen niet bij diarree.
ORS
ORS is een oplossing van zouten en druivensuiker in water.
Het wordt gebruikt bij waterdunne diarree en braken (overgeven).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.actieve kool
Actieve kool bestaat uit verkoold materiaal van planten dat makkelijk stoffen aan zich bindt en zo onschadelijk kan maken.
Het kan worden gebruikt bij vergiftigingen en bij bepaalde vormen van jeuk. Soms wordt het ook gebruikt bij diarree, maar dit wordt niet aanbevolen.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.loperamide
Loperamide vermindert diarree. Het wordt gebruikt bij acute en bij chronische diarree. Het wordt soms gebruikt bij het prikkelbaredarmsyndroom met veel diarreeklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Heeft diarree invloed op je eigen medicijnen?
Sommige medicijnen kunnen door diarree minder goed of helemaal niet werken. Geef je over binnen 4 uur nadat je je medicijnen hebt genomen? Dan kan je medicijn ook minder goed werken.
Andere medicijnen kunnen erge bijwerkingen geven bij steeds diarree en overgeven. Soms raadt je huisarts aan om tijdelijk met sommige pillen te stoppen.
Lees onderaan deze pagina wanneer je je huisarts over je medicijnen moet bellen.
Hoe gaat het verder bij diarree?
Diarree gaat meestal vanzelf over binnen 4 tot 7 dagen.
Na 10 dagen is het weg bij 9 van de 10 mensen.
Duurt de diarree langer? Dan is de kans groter dat het door een parasiet komt.
Als je de adviezen volgt, is de kans het grootst dat het weggaat. En dat je geen anderen besmet.
Blijf vaak je handen wassen. Nadat je naar de wc bent geweest. En voor het eten of koken.
Blijf letten op klachten die kunnen betekenen dat je uitdroogt.
Denk je dat je uitdroogt? Bel dan meteen je huisarts of de huisartsen-spoedpost. Bij uitdroging is snel een behandeling nodig.
Hoe kun je diarree voorkomen?
Voorkom dat je weer diarree krijgt.
- Ga veilig om met voedsel:
- Bewaar resten van je maaltijd altijd in de koelkast. Niet langer dan 2 dagen.
- Resten van afhaalmaaltijden kun je beter niet bewaren.
- Neem elke dag een schone vaatdoek.
- Gebruik alleen schone messen en snijplanken.
- Gebruik aparte messen en snijplanken voor rauw vlees.
- Lees meer adviezen om diarree door bedorven voedsel te voorkomen.
- Was regelmatig je handen met water en zeep. Droog ze ook goed af.
Was en droog elke keer als je naar de wc bent geweest. En voor en na het koken. Vooral na het aanraken van rauw vlees.
Droog na het wassen je handen goed af met een schone handdoek of papieren doekjes. Gooi de doekjes meteen weg. - Ga je op reis? Lees over hoe je de kans op diarree kleiner maakt. Of vraag het je huisarts of GGD.
Dat is vooral belangrijk in warme landen. Of landen waar de hygiëne minder is.
Je hebt dan meer kans op diarree. Bijvoorbeeld via bedorven water of voedsel. Of via de wc, als er geen stromend water is om je handen te wassen.
Kijk ook bij: Ik ga op reis en wil diarree voorkomen.
Wanneer de huisarts bellen bij diarree en overgeven?
Spoed: bel direct de huisarts of de huisartsen-spoedpost als je bij diarree of overgeven ook 1 of meer van deze klachten hebt:
- Je gaat je suf voelen.
- Je bent in de war.
- Je hebt het gevoel dat je gaat flauwvallen.
Bel dezelfde dag met de huisarts of huisartsenpost bij diarree of overgeven in deze situaties:
- Je hebt langer dan 3 dagen minstens 6 keer per dag poep zo dun als water.
- Je blijft steeds overgeven.
- Je drinkt niet of weinig.
- Je hebt erg veel dorst.
- Je hebt 1 dag niet meer geplast.
- Je hebt de hele tijd buikpijn.
- Er zit bloed of slijm bij je poep.
- De diarree is na een week niet minder geworden.
- Je hebt 1 of meer van deze ziektes:
- suikerziekte (diabetes)
- een nierziekte
- hartfalen
- Je bent 70 jaar of ouder en je hebt 1 of meer van deze situaties:
- Je hebt 1 dag of langer diarree.
- Je hebt koorts.
- Je hebt langer dan 8 uur niet geplast.
- Je gebruikt medicijnen bij depressie of angst (SSRI zoals citalopram , fluoxetine , paroxetine , sertraline )
- Je gebruikt 1 of meer van deze medicijnen:
- plaspillen of medicijnen tegen hoge bloeddruk
- medicijnen bij suikerziekte, zoals metformine of een SGLT2-remmer ( dapagliflozine , empagliflozine , canagliflozine )
- pijnstillers zoals ibuprofen , naproxen of diclofenac (NSAID)
Deze medicijnen kunnen gevaarlijke bijwerkingen geven als je steeds diarree hebt of steeds overgeeft.
Sommige medicijnen kunnen minder goed werken door de diarree of het overgeven. Vraag je arts om advies als je last hebt van diarree of overgeven én je 1 of meer van deze medicijnen gebruikt:
- bloedverdunners (cumarines zoals acenocoumarol of fenprocoumon )
- medicijnen tegen epilepsie
- medicijn bij een bipolaire stoornis ( lithium )
- medicijn voor je hart ( digoxine )
Gebruik je de anticonceptie-pil en heb je last van overgeven of diarree? Lees wat je moet doen om zwangerschap te voorkomen bij de gewone pil en de minipil.
Heb je een kind met diarree of overgeven? Lees dan daar verder.
acenocoumarol
Acenocoumarol is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose, na een hartinfarct, beroerte (herseninfarct) of TIA en bij hartritmestoornissen.
canagliflozine
Canagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).
citalopram
Citalopram behoort tot de serotonineheropnameremmers ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.
Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, specifieke fobie (angst) en posttraumatische stressstoornis. Soms wordt citalopram ook gebruikt bij voortijdige zaadlozing, premenstrueel syndroom en bij prikkelbare-darmsyndroom.
dapagliflozine
Dapagliflozine is een verlager van het bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte), bij hartfalen en bij nierziekten (chronische nierschade).
diclofenac
Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).
Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.digoxine
Digoxine behoort tot de groep geneesmiddelen die hartglycosiden worden genoemd. Digoxine verbetert de pompkracht van het hart en zorgt voor een regelmatige rustige hartslag.
Artsen schrijven het voor bij hartfalen en hartritmestoornissen.
empagliflozine
Empagliflozine is een verlager van de bloedsuiker. Het zorgt ervoor dat de nieren meer suiker uitplassen. Hierdoor daalt het bloedsuiker.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte), bij hartfalen en bij nierziekten (chronische nierschade).
fenprocoumon
Fenprocoumon is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose, na een hartinfarct, beroerte of TIA en bij hartritmestoornissen.
fluoxetine
Fluoxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's.
Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals dwangstoornis (OCD), paniekstoornis, sociale fobie en posttraumatische stressstoornis. Het wordt ook gebruikt bij boulimia nervosa, bij bepaalde menstruatieklachten (namelijk het premenstrueel syndroom), bij voortijdige zaadlozing, bij narcolepsie (slaapziekte) en bij prikkelbare-darmsyndroom.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.ibuprofen
Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.lithium
Lithium vermindert hevige stemmingsschommelingen.
Artsen schrijven het voor bij depressie en clusterhoofdpijn. Ook wanneer u te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt. Dit wordt een manie genoemd.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.metformine
Metformine is een verlager van de bloedsuiker. Het behoort tot de biguaniden. Het vermindert het bloedsuiker en vermindert de eetlust.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte) en bij verminderde vruchtbaarheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.naproxen
Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.paroxetine
Paroxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, sociale fobie, specifieke fobie en posttraumatische stressstoornis.
Het wordt ook gebruikt bij zenuwpijn, bij seksuele stoornissen (vroegtijdige zaadlozing), premenstrueel syndroom (PMS) en bij opvliegers tijdens de overgang. Verder bij jeuk en hoesten in de laatste levensfase (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.sertraline
Sertraline hoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Dit zijn medicijnen tegen depressie. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.
Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals sociale fobie, specifieke fobie, dwangstoornis, paniekstoornis en posttraumatische stressstoornis.
Het wordt ook gebruikt bij bepaalde menstruatieklachten (premenstrueel syndroom), bij bepaalde soorten jeuk en bij seksuele stoornissen (vroegtijdige zaadlozing).
Over deze tekst
We hebben de tekst over diarree gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over diarree.
Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.