In het kort
- Een teek in je huid geeft een kleine kans op de ziekte van Lyme.
- Probeer ervoor te zorgen dat er geen teken in je huid komen.
- Ga je de natuur in? Doe een lange broek aan en een jas met lange mouwen. Doe je broek in je sokken.
- Laat kleine kinderen ook een hoed of pet dragen.
- Controleer of er teken in je huid zitten.
Wat is een teek?
Een teek is klein en lijkt op een spinnetje. Teken kruipen. Ze kunnen niet springen of vliegen.
Teken leven vooral in struiken en gras, in bossen, heide, duinen, parken en tuinen.
Ze zijn vooral actief van maart tot november, als het warmer is dan 7 graden.
Teken kruipen op mensen en dieren. Ze bijten zich vast in de huid. Je ziet dan een zwart puntje op je huid.
De teek zuigt zich langzaam vol met bloed. De teek ziet er dan uit als een grijs of bruin-zwart bolletje.
Na een paar dagen laat de teek je huid los.
Is een teek in je huid gevaarlijk?
Door een teek in je huid heb je een kleine kans om een ziekte te krijgen:
De ziekte van Lyme
Sommige teken hebben een bacterie. Door een teek in je huid kun je die in je lichaam krijgen. Je kunt dan de ziekte van Lyme krijgen. Deze ziekte is meestal goed te behandelen met medicijnen tegen bacteriën.
De kans dat je de ziekte van Lyme krijgt, is klein. Van de 100 mensen met een tekenbeet, krijgen er 2 of 3 de ziekte van Lyme.
Hoe langer een teek in je huid zit, hoe groter de kans dat je de bacterie krijgt. De kans is klein als de teek korter dan 24 uur in je huid zit.
Andere ziekten via teken
Er zijn meer ziekten die je via teken kunt krijgen. Dit zijn meestal ziekten waar je weinig of niets van merkt. Ze gaan ook vanzelf over.
Teken kunnen ook het TBE-virus bij zich hebben. In Nederland is dat bijna nooit zo. In andere landen soms wel. Dit virus kan een ontsteking van de hersenen of hersenvlies-ontsteking geven.
Hoe zorg je dat er geen teken in je huid komen?
Dit helpt om geen teken in je huid te krijgen als je de natuur ingaat:
- Doe een lange broek aan en een trui of jas met lange mouwen.
- Doe dichte schoenen aan.
- Doe je broek in je sokken.
- Laat kleine kinderen een hoedje of pet dragen.
- Kom niet in hoog gras en struiken.
- Blijf op wandelpaden.
Na een dag in de natuur
- Controleer of er teken in je huid zitten.
- Schud je kleren, pet, sokken en schoenen het beste meteen buiten uit. Zo gaan teken die erop zitten eraf.
- Was je kleren 30 minuten of langer, als dat kan op 60 graden. Of stop de kleren in de wasdroger. Wassen of drogen zorgt ervoor dat teken dood gaan.
Veel in de natuur
Ga je vaak wandelen, fietsen of kamperen in de natuur? Of werk je in natuurgebieden met veel teken? Je kunt de huid waar geen kleding over zit insmeren met DEET. Dit koop je bij een drogist of apotheek.
Lees de informatie op de verpakking. Sommige mensen krijgen huidproblemen van DEET.
DEET
DEET houdt insecten, zoals muggen, teken, stekende vliegen, bloedzuigers, vlooien en mijten, op een afstand.
Het is te gebruiken bij insecten die het op mensenbloed hebben gemunt.
- Gewone muggen en de muggen die malaria of infecties met virussen, zoals gele koorts of dengue (knokkelkoorts), kunnen verspreiden.
- Teken, de verspreiders van de ziekte van Lyme.
- Andere insecten, zoals steekvliegen en bloedzuigers.
Hoe controleer je of er teken in je huid zitten?
Een teek in de huid kan er op 2 manieren uitzien:
- een klein zwart puntje op de huid. Dan zit de teek er nog niet zo lang.
- een bruin-zwart bolletje, soms bijna 1 centimeter groot. Dan zit de teek er al wat langer.
Zo controleer je je huid:
- Zorg voor goed licht als je gaat kijken.
- Bekijk je hele lichaam. Vergeet ook niet plekjes zoals je oksels, liezen, knieholtes en bilspleet.
- Laat je achterhoofd, nek, rug en billen door iemand anders controleren.
- Kijk bij kinderen ook goed op het hoofd, in de nek waar de haren beginnen en achter de oren.
- Zie je een teek? Kijk hier hoe je de teek er direct uithaalt. Hoe eerder, hoe beter.
- Zoek verder naar andere teken. Veel mensen krijgen meer teken tegelijk.
In deze korte film zie je hoe je je kunt controleren op teken.
Wanneer bellen als je een teek hebt?
Bel dezelfde dag je huisarts of huisartsenpost in 1 van deze situaties:
- Het lukt niet om de teek eruit te halen.
- De teek heeft al 24 uur of langer in je huid gezeten als je hem weghaalt.
- Je krijgt op de plek waar de teek zat een rode of blauwige vlek of ring die in een paar dagen groter wordt.
- Je krijgt ergens op je lichaam een rode of blauwige vlek of ring die groter wordt.
- Je voelt je ziek, met koorts, hoofdpijn, spierpijn en moeheid.
- Je krijgt 1 of meer dikke en pijnlijke gewrichten.
- Je krijgt pijn, tintelingen of minder kracht in je arm, been of romp.
- Je ziet opeens dubbel.
- De ene helft van je gezicht is opeens verlamd.
Meer informatie over teken
- Meer informatie over tekenbeten: het RIVM.
- Een app over hoe je een teek weghaalt: app voor Android of app voor iOS.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over tekenbeten en de ziekte van Lyme.