In het kort
- Bij de bof heb je 1 of 2 dikke wangen. Dat doet pijn.
- Het begint vaak met koorts en een ziek gevoel.
- Kauwen en slikken kunnen ook pijn doen.
- De oorzaak is een virus.
- De bof is heel besmettelijk.
- Het gaat vanzelf over. Na 1 of 2 weken ben je weer beter.
- Als je de BMR-prikken hebt gehad, is de kans klein dat je erg ziek wordt van het bofvirus.
Wat is de bof?
Bij de bof is de speekselklier in je wang ontstoken. Je wang is daardoor dik en pijnlijk.
De bof komt door een virus. Het is heel besmettelijk.
De ziekte komt in Nederland nog maar heel weinig voor. Dat komt doordat bijna alle kinderen een prik krijgen tegen de bof.
Lees ook over de bof bij kinderen.
Wat merk je van de bof?
Meestal geen klachten of weinig klachten
Als je bent ingeënt tegen de bof, merk je waarschijnlijk niets als je het bofvirus krijgt.
Als je wel klachten krijgt, gaat het meestal zo:
- Het begint met koorts (38 graden of hoger).
- Je hebt spierpijn en hoofdpijn.
- Je voelt je ziek.
- De speekselklieren in je wangen gaan ontsteken. Daardoor worden je wangen dik. Meestal allebei, soms maar 1 wang.
Dit doet pijn. Vooral als je je mond open doet. - Ook de speekselklieren onder je tong en in je keel kunnen dik worden. Dat geeft pijn bij kauwen en slikken.
- De klachten duren 1 of 2 weken.
Erge klachten
Heel soms krijgen mensen erge klachten van de bof. Die kans is iets groter als je niet bent ingeënt tegen de bof.
Erge klachten zijn:
- Ontsteking van organen.
Bijvoorbeeld de hersenen, het hersenvlies, de alvleesklier of de schildklier. - Doof worden aan 1 oor.
- Bij mannen kan 1 van de zaadballen gaan ontsteken.
Dat doet pijn in de bal. Die pijn kun je ook onder in de buik voelen.
Door deze ontsteking kan een man onvruchtbaar worden. Dat komt heel weinig voor. - Vrouwen kunnen een ontsteking van de eierstokken krijgen. Dat geeft pijn links of rechts onder in de buik. Het komt bijna niet voor dat een vrouw daardoor onvruchtbaar wordt.
Al deze klachten komen maar heel weinig voor.
Waardoor komt de bof?
De bof komt door het bofvirus.
- Het virus zit in druppeltjes speeksel. Die druppeltjes komen in de lucht als je praat. Of als je hoest of niest.
- De druppeltjes kunnen ook op je handen komen. En op bijvoorbeeld bestek, bekers en speelgoed.
- Zo gaat het virus van de ene persoon naar de ander.
Wat is een uitbraak van de bof?
Soms zijn er opeens meer mensen met de bof dan normaal. Dat heet een uitbraak van de bof.
Niet ingeënt
Er is soms een uitbraak van de bof in een gebied waar veel mensen wonen die zich niet laten inenten. Bijvoorbeeld door hun geloof. Mensen die niet ingeënt zijn tegen de bof krijgen vaak meer klachten.
Bij studenten
Sinds 2009 is er soms een uitbraak van bof bij studenten. Dat komt waarschijnlijk hierdoor:
- De BMR-prikken werken iets minder goed dan vroeger. Het bofvirus is namelijk een beetje veranderd. De prikken tegen de bof zijn gemaakt met een ouder bofvirus. Daardoor kun je toch een beetje ziek worden als je nu de bof krijgt.
- Het virus kan zich makkelijk verspreiden onder studenten. Die zien elkaar veel. Bijvoorbeeld in studentenhuizen, op de universiteit en als ze uitgaan.
Inhaal-prik
Bij een uitbraak van de bof kunnen mensen die nog niet ingeënt zijn soms een inhaal-prik krijgen. Dit is bijvoorbeeld zo voor:
- leraren op een school
- begeleiders op het kinderdagverblijf
- begeleiders en bewoners van een zorginstelling
De inhaal-prik kan er dan voor zorgen dat je niet de bof krijgt.
Hoe besmet je anderen niet met de bof?
Als je het virus binnen krijgt, duurt het 2 tot 3 weken voordat je er klachten van krijgt. Je bent wel al iets eerder besmettelijk. Je kunt het virus doorgeven vanaf 2 dagen voordat de wang dik wordt tot 5 dagen daarna.
Andere mensen niet besmetten
- Was je handen vaak met water en zeep.
- Gebruik een papieren zakdoek om in te niezen of hoesten. Of hoest in je elleboog. Gebruik een papieren zakdoek maar 1 keer. Gooi hem dan weg.
- Vertel mensen om je heen dat je de bof hebt. Zoals de mensen met wie je woont, werkt of studeert. Zij weten dan dat ze het misschien ook kunnen krijgen.
- Je hoeft niet thuis te blijven. Je kunt de mensen uit je omgeving al besmet hebben, voordat je ziek werd. Maar ga in de eerste 2 weken na het begin van je klachten niet naar plekken waar veel mensen zijn. Zoals festivals en studentenfeesten.
Adviezen bij de bof
- Eet of drink geen zure dingen als dat pijn doet. Bijvoorbeeld sinaasappelsap of augurk. Van zuur gaan je speekselklieren harder werken en dat kan pijn doen als ze ontstoken zijn.
- Als je koorts hebt:
- drink genoeg: drink elke dag 2 liter of meer
- doe dunne kleding aan die los om je lichaam zit
- Neem genoeg rust.
Je hoeft niet in bed te blijven. En je kunt ook naar buiten als je dat wilt.
Medicijnen bij de bof
Er zijn geen medicijnen waar de bof sneller van over gaat.
Je kunt paracetamol nemen als je pijn hebt of je ziek voelt.
paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder bij de bof?
De bof gaat vanzelf over. De klachten zijn meestal na 1 of 2 weken weer weg. Ook je wangen zijn dan niet meer dik.
Wanneer bellen bij de bof?
Bel je huisarts of de huisartsenpost als je de bof hebt en 1 of meer van deze klachten:
- je wordt erg ziek
- je wordt suf
- overgeven
- erge hoofdpijn
- erge buikpijn
- je hoort plotseling niets meer met 1 of 2 oren
- bij mannen: pijn in 1 zaadbal. De pijn voel je ook onder in je buik.
- bij vrouwen: pijn aan 1 kant onder in je buik
Denk je dat je de bof hebt? Laat dit dan altijd je huisarts weten. Ook als je weinig klachten hebt. De huisarts moet het melden bij de GGD als iemand de bof heeft. De GGD houdt bij hoeveel mensen de bof hebben.
Meer informatie over de bof
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn over de bof van het RIVM.