In het kort
- Bij een eetbuistoornis heb je last van heftige eetbuien die steeds terugkomen.
- Bij een eetbui eet je heel veel in korte tijd en raak je de controle kwijt.
- Praat erover met iemand die je vertrouwt.
- Een eetbuistoornis is een ernstige ziekte. Je hebt hulp nodig.
- Een bezoek aan je huisarts is een belangrijke stap.
- De belangrijkste behandeling is cognitieve gedragstherapie.
- Je gaat samen met een psycholoog onderzoeken hoe je denkt over jezelf, je eetgedrag en je lichaam.
Wat is een eetbuistoornis?
Bij een eetbuistoornis heb je regelmatig eetbuien. Tijdens een eetbui eet je heel veel achter elkaar, vaak in snel tempo. Je bent de controle dan helemaal kwijt: je hebt het gevoel dat je niet kunt stoppen. Over de eetbuien voel je je heel naar.
Je voelt je schuldig of walgt zelfs van je eetgewoontes en je eigen lichaam. Uit schaamte verberg je je gedrag. Je kunt je hierdoor eenzaam en ongelukkig voelen. Je voelt je onbegrepen en hebt het gevoel dat je je emoties met niemand kunt delen.
Een eetbuistoornis komt iets meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Een andere naam voor eetbuistoornis is ‘binge eating disorder’ (BED).
Verschil tussen eetbuistoornis en boulimia
Een eetbuistoornis lijkt op boulimia nervosa. Er is één belangrijk verschil:
Mensen met boulimia nervosa proberen na een eetbui het eten weer kwijt te raken, bijvoorbeeld door over te geven of laxeermiddelen te gebruiken. Of ze gaan heel veel bewegen of eten een tijdje heel erg weinig.
Als je een eetbuistoornis hebt, doe je dit niet. Sterker nog: om je beter te voelen ga je vaak weer eten. Hierdoor kom je aan en kun je last krijgen van overgewicht.
Wat zijn de verschijnselen van een eetbuistoornis?
De verschijnselen van een eetbuistoornis zijn:
- Je hebt gemiddeld minstens 1 keer per week een eetbui.
- Tijdens een eetbui ben je de controle kwijt over wat en hoeveel je eet.
- Je eet misschien niet alleen dingen die je lekker vindt; het kan zijn dat je alles eet wat je kunt vinden.
- Je hebt eigenlijk niet echt trek, maar eet door tot je je vervelend voelt.
- Meestal eet je heel snel bij een eetbui.
- Je eet stiekem, op momenten dat niemand het ziet.
- Na een eetbui voel je je vaak stom, lelijk, somber of schuldig. Misschien walg je van jezelf.
- Door de eetbuien kom je waarschijnlijk aan.
Oorzaken van een eetbuistoornis
Het is niet precies duidelijk hoe een eetbuistoornis ontstaat. We weten wel dat bepaalde omstandigheden het risico op een eetbuistoornis kunnen vergroten:
Erfelijkheid
Komen eetstoornissen bij je in de familie voor? Dan heb je een grotere kans om zelf ook een eetstoornis te krijgen.
Omgeving
De omgeving waarin je opgroeit kan ook een oorzaak zijn van je eetprobleem.
- Misschien ben je opgegroeid in een gezin waar veel gegeten wordt of waar eten heel belangrijk was. Of waarin eten werd gebruikt als beloning of om te troosten.
- Misschien heb je nare dingen meegemaakt, denk bijvoorbeeld aan pesten, mishandeling, seksueel misbruik of het verlies van een dierbare vriend.
Psychische oorzaken
- Mensen met een eetbuistoornis denken vaak negatief over zichzelf. Hun emoties uiten vinden ze moeilijk en ze voelen zich vaak somber of depressief.
- Sommigen hebben al veel pogingen gedaan om af te vallen en voelen zich slecht omdat het niet lukt.
- Eten kan voelen als een oplossing voor hun negatieve gevoelens.
Is een eetbuistoornis erg?
Misschien heb je het gevoel dat het allemaal wel meevalt, maar een eetbuistoornis is een ernstige ziekte. Je moet eigenlijk altijd behandeld worden om ervan te kunnen herstellen.
Welke gevolgen kan een eetbuistoornis hebben?
Lichamelijke gevolgen
- Je maag zet uit, waardoor het steeds langer duurt voordat je ‘vol’ bent.
- Je krijgt overgewicht.
- Je krijgt suikerziekte (type 2).
- Je krijgt een te hoge bloeddruk.
- Je krijgt een te hoog cholesterolgehalte.
- Je krijgt last van vochtophoping in je benen.
Psychische gevolgen
- Je voelt je somber of depressief, minderwaardig of angstig.
- Misschien ga je veel alcohol drinken of drugs gebruiken om je beter te voelen.
Sociale gevolgen
- Je krijgt problemen met je partner, familie en/of vrienden.
- Je krijgt problemen op werk of school.
- Door al het eten dat je koopt voor je eetbuien kun je geldproblemen krijgen.
- Je hebt minder plezier in de dingen die je eigenlijk graag doet.
- Je schaamt je en trekt je steeds meer terug. Je voelt je heel alleen.
Hoe wordt een eetbuistoornis vastgesteld?
Wanneer de huisarts vermoedt dat je een eetbuistoornis hebt, zal hij je onderzoeken. Hij stelt je vragen en doet een lichamelijk onderzoek. Daarbij kijkt hij naar je lengte, gewicht, bloeddruk en hartslag. Misschien controleert hij ook je bloed en urine. Met al deze informatie kan hij vaststellen of je een eetbuistoornis hebt.
Als de huisarts vaststelt dat je een eetbuistoornis hebt, vind je het misschien moeilijk om hulp te krijgen omdat je je schaamt. Dit komt door de ziekte en is ‘normaal’.
De huisarts zal je doorverwijzen naar een gespecialiseerd centrum, bijvoorbeeld een ggz-instelling. Mogelijk doen ze daar nog verder onderzoek.
Wat kun je zelf doen als je denkt dat je een eetbuistoornis hebt?
- Vraag op tijd om hulp. Misschien heb je al vaak geprobeerd om af te vallen en vind je het slecht van jezelf dat het niet lukt. Schaam je niet. Hoe eerder je hulp zoekt, hoe groter de kans dat je herstelt.
- Maak een afspraak met de huisarts. Bespreek de volgende dingen met je huisarts:
- Hoe vaak en hoeveel je eet.
- Of je eetbuien hebt en daarna wel of niet overgeeft.
- Hoe je over je lichaam denkt.
- Of je bent aangekomen of afgevallen.
- Of je lichamelijke klachten hebt.
- Hoe je over jezelf denkt.
- Hoe je je voelt (ben je bijvoorbeeld moe of somber?).
- Of en welke medicijnen je gebruikt (ook laxeermiddelen).
- Of en hoeveel drugs of alcohol je gebruikt.
- Wanneer en hoeveel je sport of beweegt.
- Probeer er ook over te praten met mensen die je goed kent, zoals familie of vrienden, of iemand van je werk of opleiding. Besef dat je er niet alleen voor staat en dat mensen je willen steunen.
- Realiseer je dat je niet de enige bent. Problemen met eten komen veel voor. Het kan heel erg opluchten om te praten met andere mensen die een eetbuistoornis hebben of hebben gehad. Zij snappen namelijk wat je doormaakt en wat je voelt.
Behandeling van een eetbuistoornis
De behandeling bestaat uit verschillende onderdelen.
Cognitieve gedragstherapie
De belangrijkste behandeling van een eetbuistoornis is cognitieve gedragstherapie.
- Je gaat samen met een psycholoog onderzoeken hoe je denkt over jezelf, je eetgedrag en je lichaam. Welke ideeën en verwachtingen heb je? Helpen ze je? Kloppen ze met de werkelijkheid?
- Je leert anders denken waardoor je je ook beter gaat voelen. Je ontdekt bijvoorbeeld dat je je eetbuien wél onder controle kunt krijgen, of dat je er met een bepaald gewicht toch goed uitziet.
- Daardoor is het ook weer gemakkelijker om gezonder of minder te gaan eten.
Interpersoonlijke therapie
Soms raadt de behandelaar interpersoonlijke therapie aan.
- In deze therapie leer je beter omgaan met andere mensen.
- Je leert hoe je problemen op tijd ontdekt en aanpakt.
- Je zelfvertrouwen wordt groter waardoor de eetbuien afnemen.
- In deze therapie besteed je dus geen aandacht aan de eetbuien zelf.
Leefstijl
Het is ook belangrijk aandacht te besteden aan je leefstijl. Heb je overgewicht door de eetbuistoornis? Dan is het belangrijk om af te vallen en te leren hoe je gezond kunt eten en bewegen. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld terecht bij een diëtist. Dit kan al tijdens of vlak na de therapie.
Andere behandelingen
Er zijn ook nog andere behandelingen mogelijk, bijvoorbeeld:
- begeleiding in een groep of via internet
- een vorm van vaktherapie, zoals danstherapie of psychomotorische therapie. Bij psychomotorische therapie gaat het om hoe jij je lichaam ervaart en hoe je beweegt.
- medicijnen. Bij sommige mensen helpen medicijnen tegen eetbuien. Het gaat dan om antidepressiva, bijvoorbeeld fluoxetine, citalopram of paroxetine.
Samenwerken
- Tijdens de behandeling is het heel belangrijk om zelf mee te denken. Samen beslissen jullie welke (extra) behandelingen voor jou het beste zijn, en je legt dit samen vast in een behandelplan. In dit plan staan jouw doelen en hoe je deze wilt bereiken.
- Een goede klik met je behandelaar is heel belangrijk. Je moet je op je gemak en veilig voelen, je behandelaar vertrouwen en het gevoel hebben dat hij/zij jou begrijpt.
Is dit niet zo? Bespreek dat dan. Het is heel normaal om van behandelaar te wisselen als er geen klik is.
Goed voor jezelf zorgen
Het helpt ook om goed voor jezelf te zorgen tijdens de behandeling.
- Denk bijvoorbeeld aan voldoende slaap, regelmaat in de dag en afwisseling van rust en activiteit.
- Besteed tijd aan dingen die je leuk vindt en die je energie geven.
citalopram
Citalopram behoort tot de serotonineheropnameremmers ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.
Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, specifieke fobie (angst) en posttraumatische stressstoornis. Soms wordt citalopram ook gebruikt bij voortijdige zaadlozing, premenstrueel syndroom en bij prikkelbare-darmsyndroom.
fluoxetine
Fluoxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's.
Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals dwangstoornis (OCD), paniekstoornis, sociale fobie en posttraumatische stressstoornis. Het wordt ook gebruikt bij boulimia nervosa, bij bepaalde menstruatieklachten (namelijk het premenstrueel syndroom), bij voortijdige zaadlozing, bij narcolepsie (slaapziekte) en bij prikkelbare-darmsyndroom.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.paroxetine
Paroxetine behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, sociale fobie, specifieke fobie en posttraumatische stressstoornis.
Het wordt ook gebruikt bij zenuwpijn, bij seksuele stoornissen (vroegtijdige zaadlozing), premenstrueel syndroom (PMS) en bij opvliegers tijdens de overgang. Verder bij jeuk en hoesten in de laatste levensfase (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder bij een eetbuistoornis?
Tijdens de behandeling werk je aan je herstel. Het is vooral belangrijk dat je zelf weer controle krijgt over je leven en je eetgedrag, dat je je eigen kracht terugwint. Dit doe je in de eerste plaats zelf, maar ook mensen in je omgeving zoals familie en vrienden kunnen je hierbij helpen.
Praten met een ervaringsdeskundige
Ook kan het helpen om te praten met iemand die zelf een eetbuistoornis heeft gehad, een ervaringsdeskundige.
- Die kan zich goed in jou inleven en je steun en tips geven. Het gesprek kan je opluchten en je ervan bewust maken dat je dingen anders moet doen.
- Misschien wordt het makkelijker om voor een behandeling te kiezen.
- De meeste behandelinstellingen hebben ervaringsdeskundigen in dienst. Er zijn ook zelfhulporganisaties waar je met ervaringsdeskundigen en/of lotgenoten in contact kunt komen.
Weer naar school of werk
Kon je tijdelijk niet naar je opleiding of naar je werk? Als je je goed genoeg voelt, is het ook belangrijk om weer naar school of werk te gaan. Waarschijnlijk is dat in het begin best moeilijk. Probeer je te concentreren op wat je wel kunt in plaats van op wat je niet kunt.
Meer informatie over de eetbuistoornis
Meer informatie over de eetbuitstoornis en behandelingen:
- MIND, bijvoorbeeld voor informatie over cognitieve gedragstherapie
- Informatie over vaktherapie: vaktherapie.nl
Patiëntenorganisaties en websites voor mensen met een eetbuistoornis:
- WEET, een patiëntenorganisatie voor mensen met een eetstoornis en de mensen om hen heen
- Proud2Bme, een website voor jonge meiden met problemen met eten en met hun zelfbeeld
- 99gram, een website over eten, uiterlijk en gewicht voor (jonge) meiden met eetproblemen
Vind iemand die je kan helpen:
- Vind een therapeut die kan helpen bij een eetbuistoornis.
- Op dietisten-eetstoornissen.nl staan diëtisten die mensen met een eetstoornis helpen.
- Ixta Noa is een organisatie waar je hulp kunt krijgen van mensen die ervaring hebben met dezelfde ziekte als jij. Bijvoorbeeld met online (zelf)hulp of een zelfhulpgroep.
Online therapie:
- Eten de Baas, cognitieve gedragstherapie via internet voor volwassenen met een eetbuistoornis
Informatie voor scholen, professionals, familie en vrienden:
We hebben deze tekst gemaakt met de afspraken tussen artsen, therapeuten en andere zorgmedewerkers over eetstoornissen.