In het kort
- Galstenen ontstaan uit gal.
- Gal is een vloeistof die het lichaam maakt om vetten af te breken en te verbranden.
- Veel mensen hebben galstenen, zonder dat ze klachten hebben.
- Een galsteen kan vast blijven zitten in de galgang.
- U krijgt dan heftige pijn in de bovenbuik waarbij u niet stil kunt blijven zitten (koliek).
- Pijnstillers kunnen helpen bij een pijnaanval.
Film
Download deze film
- Filmbestand mp4, 2:38 minuten, 19mb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent mp3, 2:38 minuten, 4mb
- Ondertitelingsbestand srt, 4kb
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat zijn galstenen?
Galstenen ontstaan uit gal. Gal is een dikke vloeistof die het lichaam gebruikt om vetten te verteren.
Gal wordt gemaakt door de lever en opgeslagen in de galblaas. De galblaas is een zakje dat onder de lever ligt. Tussen de galblaas en de darm zit een buisje: de galgang. Als er vet eten in de maag en in de twaalfvingerige darm komt, knijpt de galblaas samen. De gal loopt dan door de galgang in de twaalfvingerige darm. Daar worden de vetten afgebroken.
Als er minder vocht in de gal zit, wordt de gal dikker. Er kunnen dan harde stukken ontstaan. Doordat de galblaas regelmatig samentrekt, veranderen deze harde stukken langzaam in stenen. Dit zijn galstenen.
Sommige galstenen zijn heel klein, andere zijn wel zo groot als een knikker.
De meeste galstenen ontstaan uit cholesterol, dat in gal zit. Andere galstenen ontstaan uit bilirubine. Dit is de gele kleurstof uit de gal.
Wat merk ik van galstenen?
Galstenen kunnen jarenlang in de galblaas zitten zonder dat u het merkt.
Wanneer een galsteen vast zit in de galgang, kunt u deze klachten krijgen:
Pijn
Om de galsteen uit de galgang te duwen, knijpt de galblaas met veel kracht samen. U krijgt heftige krampen rechts in de bovenbuik (koliekpijn).
Bij een galsteenaanval kunt u niet stil blijven zitten. U ligt te rollen, te draaien of loopt heen en weer van de pijn. De pijn kan er een paar minuten zijn en dan weer weggaan. De pijn kan vaak terugkomen. Soms blijft de pijn veel langer achter elkaar. U kunt misselijk zijn van de pijn. U kunt zelfs overgeven van de pijn.
Geelzucht
Wanneer de galsteen de gal tegenhoudt, komt er geen gal meer in de darm. Daardoor krijgt uw poep een heel lichte kleur (beige). Omdat de gal nergens heen kan, komt er veel gal in de lever. Daardoor kan de kleurstof van de gal in uw bloed terechtkomen. Uw huid en uw oogwit worden dan geel. Uw plas wordt donker.
Ontsteking galgang of galblaas
Door een galsteen die klem zit, kan de galgang gaan ontsteken. Ook de galblaas kan gaan ontsteken. U kunt dan ziek worden en koorts krijgen.
Ontsteking alvleesklier
De galgang die naar de darm gaat, loopt voor een deel door de alvleesklier. Daarom kan soms ook de alvleesklier ontsteken door een galsteen. U kunt dan pijn krijgen die u de hele tijd voelt in uw bovenbuik en in uw rug. Ook kunt u koorts krijgen en heel erg ziek worden.
Wat is de oorzaak van galstenen?
Waarom mensen galstenen krijgen, weten we niet zeker. In sommige families lijken galstenen vaker voor te komen.
Galstenen lijken meer bij vrouwen dan bij mannen voor te komen. Tijdens een zwangerschap is de kans op een galsteen iets groter.
Artsen denken dat galstenen misschien ontstaan doordat er steeds wat gal in de galblaas blijft zitten. Die gal wordt dan steeds dikker en harder. En na een tijd ontstaan er stenen.
In gal zit cholesterol. Als er veel cholesterol in de gal zit, heeft u misschien meer kans op galstenen.
De kans op galstenen wordt misschien ook groter door:
- vrouwelijke hormonen
- overgewicht
- te weinig eten omdat u wilt afvallen
Hoe weet ik of ik galstenen heb?
Door uw klachten kan de huisarts denken aan galstenen.
Om zeker te weten of u galstenen heeft, kan de huisarts u verwijzen naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis krijgt u een echo van de buik. Op de echo kan de arts vaak zien of u galstenen heeft. Niet alle galstenen zijn te zien op een echo. Soms wordt er dan een MRI-scan gemaakt. Hiermee zijn wel alle soorten galstenen te zien.
Hoe kan ik galstenen voorkomen?
- Er bestaat geen dieet om galstenen te voorkomen.
- Eet gezond. Zorg ervoor dat u niet te dik wordt.
- Heeft u overgewicht? Door langzaam af te vallen wordt de kans op galstenen mogelijk kleiner.
- Val niet te snel af. Als u te snel veel gewicht verliest heeft u juist meer kans op galstenen. Een diëtist kan u helpen om op een gezonde manier gewicht te verliezen.
Medicijnen bij galstenen
Bij pijn door galstenen kunnen pijnstillers (NSAID’s) helpen. Bijvoorbeeld diclofenac, ibuprofen en naproxen.
NSAID's kunnen maagklachten geven. Ook kunnen NSAID's ervoor zorgen dat andere medicijnen niet goed werken.
Bespreek met uw huisarts of apotheker of u een NSAID mag gebruiken als 1 of meer van deze dingen voor u kloppen:
- U bent ouder dan 60 jaar.
- U heeft een chronische ziekte.
- U heeft maagdarmproblemen.
- U heeft hartproblemen.
- U heeft vaatproblemen.
- U heeft nierproblemen.
Lees hier meer over NSAID's.
Bij koliekpijn kan uw huisarts u een prik geven met diclofenac.
diclofenac
Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).
Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.ibuprofen
Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.naproxen
Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder met galstenen?
De meeste mensen met galstenen merken niet dat ze galstenen hebben. Soms worden de galstenen per toeval ontdekt. Bijvoorbeeld wanneer er voor iets anders een echo van de bovenbuik wordt gemaakt. Als galstenen geen klachten geven, is er geen behandeling nodig.
Als u een galsteenaanval krijgt, kan een galsteen opeens los komen. De galsteen komt in de darm terecht. De pijn is dan opeens weg en de galsteen verdwijnt met uw poep.
Misschien heeft u na één galsteenaanval nooit meer last van galstenen. Blijven de klachten of komen ze steeds terug? Dan verwijst de huisarts u meestal voor onderzoek en behandeling naar het ziekenhuis.
Wanneer moet ik de huisarts bellen bij galstenen?
Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost als u 1 of meer van deze klachten heeft:
- U heeft heel erge pijnaanvallen in de bovenbuik.
- U kunt niet stilzitten door de pijn.
- De pijn wordt niet minder.
- U heeft pijn en moet overgeven.
- U heeft pijn en koorts.
Meer informatie over galstenen
Informatie over ziekenhuizen die de galblaas weghalen: Ziekenhuischeck.nl.
De informatie hebben we gemaakt met:
- de richtlijn voor artsen over galstenen
- informatie van de Maag Lever Darm Stichting