In het kort
- U kunt hondsdolheid krijgen als een besmet dier u bijt, krabt of likt.
- Komt u vaak en lange tijd in arme gebieden of de jungle? Neem voor uw reis de 2 beschermende prikken.
- Blijf uit de buurt van zwerfhonden of zwerfkatten.
- Raak nooit vleermuizen aan.
- Als u gebeten, gekrabd of gelikt bent:
- Was de wond 15 minuten uit met lauw kraanwater en zeep.
- Doe alcohol of jodium op de wond.
- Bel direct het alarmnummer van uw zorgverzekering.
Film
Download deze film
- Filmbestand .mp4
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent .mp3
- Ondertitelingsbestand .srt
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat is hondsdolheid?
Hondsdolheid is een ontsteking van de hersenen en zenuwen. De meeste mensen overlijden eraan.
Hondsdolheid komt in Nederland bijna niet voor. In de afgelopen 60 jaar kregen er maar 8 Nederlanders hondsdolheid. Die mensen werden bijna allemaal in het buitenland gekrabd of gebeten. In het buitenland komt hondsdolheid vaker voor.
Een ander woord voor hondsdolheid is rabiës.
Waardoor krijgt u hondsdolheid?
Hondsdolheid komt door een virus: het rabiësvirus. Dieren (huisdieren en wilde dieren) kunnen dit virus bij zich dragen, zoals een:
- hond
- kat
- vleermuis
- coyote (prairiewolf)
- wasbeer
- neusbeer
- stinkdier
- vos
- aap
Het virus kan uw lichaam binnen komen:
- als u wordt gebeten door een besmet dier
- als u wordt gekrabd door een besmet dier
- als het dier likt aan een wond van u
- als u een druppel speeksel van zo'n dier in uw oog, neus of mond krijgt
Niet iedereen die gebeten, gekrabd of gelikt wordt door een besmet dier krijgt hondsdolheid.
Hondsdolheid is nog nooit van de ene mens naar de andere gegaan. Artsen weten niet zeker of dat misschien wel zou kunnen.
Wat kunt u doen om uzelf te beschermen tegen hondsdolheid?
- Raak dieren in het buitenland niet zomaar aan. Voer ze niet.
- Blijf uit de buurt van zwerfhonden of zwerfkatten.
Raak ook de jonge beesten niet aan, hoe lief ze er ook uitzien. - Bespreek met uw kinderen dat ze op reis geen dieren mogen aaien of voeren.
- De kans is heel klein dat u in de buurt komt van een coyote (prairiewolf), wasbeer, neusbeer, stinkdier of vos. Ze zullen meestal voor u vluchten.
Vluchten ze niet of lijken ze tam? Blijf op veilige afstand en voer ze niet. - Bent u in een grot waar vleermuizen zitten? Let goed op. Ga de grot uit als de vleermuizen gaan vliegen en bij u in de buurt komen.
Raak vleermuizen nooit aan. Ook niet wanneer ze ergens slapend hangen. - Raak geen dode of zieke dieren aan.
Heeft u prikken tegen hondsdolheid nodig?
Het is verstandig om prikken tegen hondsdolheid (rabiësvaccin) te nemen:
- als u 6 weken of langer op reis gaat en in arme gebieden komt met sloppenwijken en zwerfdieren
- als u langere tijd door de jungle reist
- als u in het buitenland gaat werken met dieren, zoals vleermuizen, zwerfhonden of zwerfkatten
In de prikken zit een beetje van het rabiësvirus. Dit beetje virus is behandeld zodat het u niet ziek kan maken. Maar uw lichaam gaat er wel afweerstoffen tegen maken.
Als u daarna ooit het virus in uw lichaam krijgt, herkent uw afweer het. Uw lichaam gaat dan snel afweerstoffen maken om het op te ruimen.
Het zijn 2 prikken. Een week na de eerste prik krijgt u de tweede.
De 2 prikken beschermen u uw hele leven tegen het virus, maar ze beschermen u wel maar een beetje. Dat betekent dat als u na de prikken wordt gebeten of gekrabd, u toch nog 2 extra prikken moet krijgen.
rabiësvaccin
Het rabiësvaccin bevat onschadelijk gemaakte gifstoffen van rabiësvirussen. Het beschermt tegen infecties met het rabiësvirus.
Het wordt gegeven als vaccinatie aan mensen die meer kans hebben op een rabiës-infectie.
Wat moet u doen als u toch gebeten of gekrabd bent?
Na een beet, krab of lik in het buitenland:
- Spoel en was de wond goed schoon met lauw kraanwater en zeep. Doe dit in ieder geval 15 minuten.
- Doe daarna alcohol 70% op de wond.
- Laat de wond open: niet hechten. Een verband erom doen mag wel.
- Ga dan direct naar een arts in een ziekenhuis. En bel direct het alarmnummer van uw zorgverzekering. Dit nummer staat op uw zorgpas.
Na een beet, krab of lik van een vleermuis in Nederland:
- Bel direct uw huisarts of de GGD.
Welke behandeling krijgt u na een krab of beet?
Heeft u nooit prikken gehad tegen hondsdolheid? Dan moet u zo snel mogelijk 4 prikken krijgen:
- de eerste prik zo snel mogelijk
- de andere 3 prikken in de 4 weken daarna
Soms krijgt u ook zo snel mogelijk prikken met antistoffen. Bijvoorbeeld als u meer dan 1 wond heeft of een diepe wond.
In veel landen kunt u de prikken niet of moeilijk krijgen. Lukt het niet? Bel dan weer het alarmnummer van uw zorgverzekering. Dan zoekt iemand voor u uit waar u de prikken wel kunt krijgen.
Soms moet iemand met spoed terug naar Nederland om de prikken op tijd te krijgen.
Heeft u wel ooit 2 beschermende prikken gehad? Dan heeft u nog 2 prikken nodig:
- de eerste prik zo snel mogelijk
- de tweede prik na 3 dagen
Welke klachten kunt u krijgen bij hondsdolheid?
De eerste klachten komen bijna altijd pas 20 tot 90 dagen na de beet, krab of lik.
De klachten beginnen vaak met:
- ziek voelen
- koorts en koude rillingen
- misselijk zijn en overgeven
- hoofdpijn
Daarna veranderen de klachten naar:
- kramp in de spieren die steeds erger wordt
- schokken met het lichaam (stuipen)
- verlamde spieren
- niet goed meer kunnen slikken en daardoor erg kwijlen
- ademen gaat steeds slechter
- in de war en bang zijn
- erg bang zijn voor lucht en water
Later komt iemand met hondsdolheid in coma. Bijna iedereen met hondsdolheid overlijdt.
Meer informatie over hondsdolheid
Meer informatie over hondsdolheid: RIVM. Lees bijvoorbeeld de veel gestelde vragen en antwoorden.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn over hondsdolheid van het RIVM.