In het kort
- Een aanval van jicht geeft veel pijn in een gewricht, meestal in je grote teen.
- Je gewricht wordt opeens dik, rood en warm.
- Koelen en je gewricht hoog leggen kan prettig zijn.
- Je mag gewoon bewegen. Dit is niet gevaarlijk.
- Met medicijnen heb je vaak binnen 2 dagen minder pijn.
- Meestal is de aanval binnen 3 weken over.
Film
Download deze film
- Filmbestand mp4, 1:48 minuten, 16mb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent mp3
- Ondertitelingsbestand srt
- © 2012-2025 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat merk je als je jicht hebt?
Aanval van jicht
- Een aanval van jicht begint snel, vaak binnen 1 dag. Je gewricht wordt opeens dik, rood en warm. Je hebt veel pijn.
- Meestal heb je jicht in je grote teen. Soms in je voet, enkel, knie of pols. Soms in meer dan 1 gewricht.
- Je hebt bij een aanval van jicht geen koorts.
Andere klachten
- Sommige mensen met jicht hebben ook wit-gele bultjes op bijvoorbeeld hun vingers, tenen, knie, elleboog, oor of hiel. Het komt doordat er veel van het stofje urinezuur in je bloed zit. Dit kan onder je huid gaan zitten.
- Sommige mensen hebben ook nierstenen.
Waardoor ontstaat jicht?
Een aanval van jicht komt doordat een stofje uit je bloed in je gewricht terechtkomt. Dit stofje heet urinezuur. Het geeft een ontsteking in je gewricht.
Als je meer van het stofje in je bloed hebt, dan heb je meer kans op een aanval. Maar niet iedereen krijgt een aanval: 1 op de 10 mensen met veel urinezuur in het bloed krijgt jicht.
In sommige families komt jicht vaker voor. En bij mannen boven de 40 jaar komt jicht ook vaker voor.
Hoe weet de huisarts of je jicht hebt?
Jicht kan je huisarts vaak al aan de klachten herkennen. Je huisarts vraagt naar je klachten en onderzoekt het gewricht.
Soms wordt je bloed ook onderzocht. Bij jicht is de hoeveelheid urinezuur in je bloed meestal hoger dan normaal.
Het is niet altijd duidelijk of je jicht hebt. Soms stuurt je huisarts je dan naar het ziekenhuis. Naar een arts die veel weet over gewrichten (reumatoloog). Die kan met een naald vocht uit het gewricht halen en dit onder de microscoop bekijken.
Adviezen bij jicht
- Bij jicht aan je voet, enkel of knie kan het prettig zijn om je been hoog te leggen, bijvoorbeeld dwars op de bank.
- Als het gewricht warm aanvoelt, kan koelen prettig zijn. Leg er een natte theedoek of wat ijs op. Wikkel het ijs in de theedoek zodat je huid niet bevriest. Of gebruik een coldpack. Die koop je bij de drogist. Koel niet langer dan 10 minuten per keer.
Bewegen
- Wees niet bang om te bewegen. Bewegen is niet gevaarlijk, ook niet als het gewricht ontstoken is.
- Wordt de pijn minder erg, dan is het goed om langzaam meer te gaan bewegen. Zo zorg je dat je spieren niet stijf worden.
Eten en drinken
- Speciale dieet-adviezen zijn waarschijnlijk niet nodig. Vroeger dachten artsen dat jicht kwam door het drinken van alcohol en frisdrank. Of door het eten van bijvoorbeeld rood vlees, orgaanvlees en vis. Maar er is geen goed onderzoek gedaan om te weten of je hiervan vaker jichtaanvallen krijgt.
- Merk je dat je klachten toch met bepaald eten of drinken te maken hebben? Dan kun je proberen of het helpt als je dit eten of drinken niet meer neemt. Let er wel op dat je afwisselend en gezond blijft eten.
Medicijnen bij een aanval van jicht
Bij een aanval van jicht helpen deze medicijnen tegen de pijn:
Pijnstillers (NSAID's)
- Met pijnstillers zoals diclofenac, naproxen of ibuprofen heb je meestal binnen 2 dagen minder pijn.
- Je huisarts geeft je een recept mee voor deze pijnstillers. Soms krijg je er een medicijn (omeprazol) bij om je maag te beschermen.
- Gebruik de pijnstiller niet langer dan je met je huisarts hebt afgesproken.
- Je mag eerder stoppen als de klachten helemaal weg zijn.
Pijnstillers zoals diclofenac, naproxen of ibuprofen zijn niet voor iedereen geschikt. Ze kunnen vervelende bijwerkingen geven. Je huisarts kijkt daarom of je deze pijnstillers mag gebruiken en welke NSAID dan het beste is.
Prednisolon
Prednisolon helpt net zo goed tegen pijn als NSAID's.
- Deze pillen slik je 5 dagen. Je mag eerder stoppen als de klachten helemaal weg zijn.
- Soms krijg je er een medicijn bij om je maag te beschermen (omeprazol).
- Helpt prednisolon wel, maar zijn de klachten na 5 dagen nog niet helemaal over? Bespreek dan met je huisarts of het nodig is om de prednisolon langer te gebruiken.
Prednisolon kan bijwerkingen geven zoals hoofdpijn, duizelig zijn, hoge bloedsuiker, je onrustig voelen of niet goed kunnen slapen.
diclofenac
Diclofenac is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID's genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten), ziekte van Bechterew en jicht (ontsteking in uw gewricht).
Bovendien bij koliekpijn, menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies, migraine en hoofdpijn. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose (het kraakbeen in uw gewrichten wordt dunner), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.ibuprofen
Ibuprofen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn, reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij migraine, hoofdpijn en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij artrose, spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.naproxen
Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller. Dit soort pijnstillers wordt ook wel NSAID genoemd. Het werkt pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij pijn waarbij ook sprake is van een ontsteking, zoals bij gewrichtspijn. Ook bij ontstekingen van de gewrichten zoals reumatoïde artritis, ziekte van Bechterew en jicht. Bovendien bij koliekpijn, hoofdpijn, migraine en menstruatieklachten, zoals abnormaal vaginaal bloedverlies. Het wordt soms ook gebruikt bij pijnlijke, stijve en versleten gewrichten (artrose), spierpijn en klachten door griep of verkoudheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.omeprazol
Omeprazol is een maagzuurremmer. Het behoort tot de protonpompremmers. Het vermindert de aanmaak van zuur in de maag.
Artsen schrijven het voor bij maagklachten, maag- en darmzweren, ontsteking van de maag en bij het syndroom van Zollinger-Ellison.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.prednisolon
Prednisolon is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednisolon voor bij:
- ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals astma, COPD en sarcoïdose), reumatische ziektes (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra en lichtovergevoeligheid), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), ernstige allergische reacties, Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), netelroos en nierziektes (zoals het nefrotisch syndroom).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt. In een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur). En in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednisolon wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Dit wordt gedaan na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom.
Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie. - Soms bij kanker om de laatste levensfase te verlichten (palliatieve zorg).
Soms een andere behandeling bij een aanval van jicht
Colchicine
Soms helpen NSAID's en prednisolon niet na 3 dagen. Of je mag deze pillen niet gebruiken. Dan kan je huisarts een recept voor colchicine geven om de pijn en de ontsteking minder te maken. Gebruik dit niet langer dan 5 dagen. Je kunt eerder stoppen als de klachten helemaal weg zijn.
Prik
Helpen alle pillen niet? Of mag je ze niet gebruiken? Dan kun je soms een prik krijgen in het gewricht dat ontstoken is. In deze prik zit een medicijn (corticosteroïd) dat ontstekingen minder erg maakt. Dit helpt meestal binnen 2 dagen. Deze prik krijg je meestal niet van je huisarts, maar van een arts in het ziekenhuis die veel weet van jicht (reumatoloog).
colchicine
Colchicine remt ontstekingsreacties.
Artsen schrijven het voor bij jicht. Het wordt ook gebruikt bij andere, zeldzame, aandoeningen, zoals bij 'familiaire mediterrane koorts' of soms bij een ontsteking van het hartzakje. Artsen schrijven het soms voor om een hartinfarct te voorkomen.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.prednisolon
Prednisolon is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednisolon voor bij:
- ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals astma, COPD en sarcoïdose), reumatische ziektes (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra en lichtovergevoeligheid), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), ernstige allergische reacties, Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), netelroos en nierziektes (zoals het nefrotisch syndroom).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt. In een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur). En in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednisolon wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Dit wordt gedaan na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom.
Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie. - Soms bij kanker om de laatste levensfase te verlichten (palliatieve zorg).
Vaker aanvallen van jicht
Heb je meer dan 3 aanvallen per jaar? Of heb je jicht-bultjes? Dan kan je huisarts allopurinol-pillen voorschrijven.
Allopurinol zorgt voor minder urinezuur in je bloed. Als je deze pillen elke dag slikt, krijg je minder of geen jicht-aanvallen. Het kan 3 maanden of langer duren tot je minder aanvallen krijgt. Jicht-bultjes verdwijnen vaak pas nadat je 1 of 2 jaar allopurinol hebt geslikt.
Als je allopurinol slikt, kom je regelmatig voor controle bij je huisarts. In het begin meestal 1 keer in de 4 weken. Later nog maar 1 keer per jaar.
Meestal gebruik je allopurinol de rest van je leven.
allopurinol
Allopurinol voorkomt dat het lichaam purine verandert in urinezuur. Purine komt voor in bepaalde voedingsmiddelen, maar het lichaam maakt het ook zelf aan. Hierdoor verlaagt allopurinol de hoeveelheid urinezuur in het bloed.
Artsen schrijven allopurinol voor bij jicht, nierstenen, nierziekten en bij kanker. Verder wordt het ook gebruikt bij enkele stofwisselingsziekten, waarbij te veel urinezuur wordt gemaakt.
Grotere kans op ziektes van je hart en bloedvaten
Als je jicht hebt, heb je een grotere kans op een ziekte van je hart en je bloedvaten of van je nieren.
- 5 van de 10 mensen met jicht heeft een hoge bloeddruk.
- 3 van de 10 mensen met jicht heeft een ziekte van hart en bloedvaten (zoals hartfalen, een hartaanval of een beroerte).
- 2 van de 10 mensen met jicht heeft nieren die minder goed werken.
Je huisarts of praktijkondersteuner onderzoekt hoe groot je risico op ziektes van je hart en bloedvaten is. Je kijkt daarna samen met je huisarts of praktijkondersteuner hoe je dit risico kleiner kunt maken.
Hoe gaat het verder bij jicht?
Meestal is de aanval binnen 3 weken over en is je gewricht genezen.
Je kunt 1 keer een aanval hebben. Vaak komt jicht weer terug.
Wanneer bellen bij jicht?
Bel direct je huisarts of de huisartsen-spoedpost als je 1 of meer van deze dingen hebt:
- Je gewricht is pijnlijk, dik en warm EN je voelt je ziek of je krijgt koorts.
- Je slikt colchicine en je krijgt 1 of meer van deze klachten: een branderig gevoel in je keel, misselijk zijn, buikkrampen, diarree, kleine roodpaarse vlekjes op je huid.
Bel dezelfde dag je huisarts of de huisartsen-spoedpost als je 1 of meer van deze dingen hebt:
- Je krijgt medicijnen bij een aanval van jicht, maar je klachten worden erger.
- Je krijgt medicijnen bij een aanval van jicht, maar je klachten worden na 3 dagen niet minder.
- Je slikt allopurinol en je krijgt jeuk, rode vlekken, bultjes of huidschilfers.
allopurinol
Allopurinol voorkomt dat het lichaam purine verandert in urinezuur. Purine komt voor in bepaalde voedingsmiddelen, maar het lichaam maakt het ook zelf aan. Hierdoor verlaagt allopurinol de hoeveelheid urinezuur in het bloed.
Artsen schrijven allopurinol voor bij jicht, nierstenen, nierziekten en bij kanker. Verder wordt het ook gebruikt bij enkele stofwisselingsziekten, waarbij te veel urinezuur wordt gemaakt.
colchicine
Colchicine remt ontstekingsreacties.
Artsen schrijven het voor bij jicht. Het wordt ook gebruikt bij andere, zeldzame, aandoeningen, zoals bij 'familiaire mediterrane koorts' of soms bij een ontsteking van het hartzakje. Artsen schrijven het soms voor om een hartinfarct te voorkomen.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Meer informatie over jicht
Meer informatie over jicht vind je op reuma.nl bij het onderwerp jicht.
Over deze tekst
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over ontsteking van het gewricht.
Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.