In het kort
- Na de operatie loop je een tijd met krukken of een rollator.
- Het is belangrijk om genoeg te bewegen met je nieuwe heup.
- De eerste weken na de operatie moet je wel voorzichtig bewegen. Zoals niet bukken, niet hardlopen en niet springen.
- Buig je heup niet te ver, dus niet hurken. Dan kan de kop uit de kom schieten.
- Heb je ergens in je lichaam een ontsteking? Bijvoorbeeld een steenpuist of ontstoken wond? Bel je huisarts.
Oefenen na de operatie voor een kunstheup
Na de operatie is het meestal goed om binnen 4 uur te gaan bewegen. Je krijgt in het ziekenhuis hulp van een fysiotherapeut. Die laat je zien hoe je je kunstheup veilig kunt bewegen.
Je mag na de operatie meestal direct naar huis. Je krijgt oefeningen die je thuis kunt doen. Thuis kun je ook naar een fysiotherapeut gaan. Je leert oefeningen om de pijn minder te maken en je spieren sterker te maken. En je leert wat je wel en niet mag doen. Dit heet revalideren.
Je mag meestal meteen op je kunstheup steunen. De eerste weken loop je met krukken of een rollator om makkelijker te kunnen lopen. En om te zorgen dat je niet valt.
Vraag aan je fysiotherapeut wanneer je de krukken of rollator minder kunt gaan gebruiken.
Het duurt meestal 6 maanden voor je klaar bent met oefenen bij de fysiotherapeut. Sommige mensen zijn na 3 maanden al klaar, anderen pas na 9 maanden.
Adviezen voor de wond van de operatie voor een kunstheup
Het is belangrijk dat je wond goed geneest. Je krijgt daarom adviezen voor de wond van de operatie. Bijvoorbeeld:
- Als je niet rookt, geneest je wond sneller en heb je een kleinere kans op ontstekingen. Rook in ieder geval niet totdat je wond is genezen.
- Zolang er wondvocht uit de wond komt, kun je pleisters of verband op de wond doen. Daarmee maak je de kans kleiner dat er bacteriën in de wond komen en de wond gaat ontsteken.
- Als de wond droog is, zijn pleisters of verband niet meer nodig.
Adviezen om te zorgen dat je heup niet uit de kom gaat
De eerste 3 maanden na de operatie is de kans iets groter dat je heup uit de kom gaat. Je voelt dit als een soort klik met veel pijn. Bel dan direct je arts in het ziekenhuis.
Met deze adviezen kun je de kans kleiner maken dat je heup uit de kom gaat:
- Ga niet met je benen over elkaar zitten.
- Trap oplopen: zet je been zonder kunstheup op de hogere traptrede. Zet daarna het been met de kunstheup ernaast, samen met 1 kruk.
- Trap aflopen: zet je been met kunstheup samen met 1 kruk op de lagere traptrede. Zet daarna het been zonder de kunstheup ernaast.
- Draai je been met kunstheup niet met de knie naar binnen. Let daar bijvoorbeeld op als je je omdraait. Je kunt het beste stap voor stap omdraaien. Hou je knieën uit elkaar.
- Kruis je been met de kunstheup niet voor je andere been.
- Breng je bovenbeen niet te dicht naar je bovenlichaam. Ga bijvoorbeeld niet hurken.
Je arts vertelt of je nog andere adviezen moet volgen.
Artsen noemen heup uit de kom ook wel heup-luxatie.
Adviezen voor douchen en aankleden na de operatie voor een kunstheup
In het ziekenhuis krijg je adviezen voor douchen en aankleden. Die zijn voor de eerste weken na de operatie.
Je hoort welke adviezen voor jou gelden en hoeveel weken je deze moet volgen. Bijvoorbeeld:
- Ga zitten als je doucht. Dan kun je niet uitglijden.
- De meeste pleisters mogen nat worden. Je kunt ze laten zitten als je gaat douchen.
- Laat de pleister toch los? Haal hem weg en laat de huid goed drogen. Plak dan pas een nieuwe pleister.
- Aankleden: begin met het been met de kunstheup.
- Uitkleden: begin met je been zonder kunstheup.
- Soms kun je hulp bij thuiszorg aanvragen.
Adviezen voor liggen en zitten na de operatie voor een kunstheup
In het ziekenhuis krijg je adviezen voor liggen en zitten. Die zijn voor de eerste weken na de operatie.
Je hoort welke adviezen voor jou gelden en hoeveel weken je deze moet volgen. Bijvoorbeeld:
- Je mag op je rug of je zij liggen. Een kussen tussen je knieën kan prettig zijn. Geen kussen onder je knieholte als je op je rug ligt.
- Zitten kan het beste op een hoge stoel met een stevige zitting en rugleuning. Ga niet zitten op een lage bank of stoel.
- Je mag niet met opgetrokken knieën zitten of liggen.
Adviezen voor het huishouden na de operatie voor een kunstheup
In het ziekenhuis krijg je adviezen voor het huishouden. Die zijn voor de eerste weken na de operatie.
Je hoort welke adviezen voor jou gelden en hoeveel weken je deze moet volgen. Bijvoorbeeld:
- Klusjes in het huishouden die niet zwaar zijn, kun je zelf doen. Bijvoorbeeld koken en afwassen. Als het kan, ga er dan bij zitten op een hoge, stevige stoel.
- Zwaardere klussen mag je de eerste weken niet doen. Bijvoorbeeld stofzuigen en de bedden opmaken.
- Doe de eerste weken ook geen klussen waarbij je moet hurken of veel bukken. Bijvoorbeeld de wasmachine vullen als die op de grond staat.
- Vraag je partner, een vriend of een familielid om je te helpen.
Adviezen om te bewegen na de operatie voor een kunstheup
In het ziekenhuis krijg je adviezen om te bewegen. Die zijn voor de eerste weken na de operatie.
Je hoort welke adviezen voor jou gelden en hoeveel weken je deze moet volgen. Bijvoorbeeld:
- Loop met krukken of een rollator zoals je geleerd hebt van de fysiotherapeut.
- Buk niet. Bijvoorbeeld om iets van de grond op te rapen, sokken en schoenen aan te trekken of om je voeten te wassen. Je fysiotherapeut vertelt je hoe je deze dingen toch kunt doen. Bijvoorbeeld met hulpmiddelen.
- Ga niet hardlopen.
- Spring niet.
- Fietsen en autorijden kan pas als je je been met de kunstheup goed kunt gebruiken. Dit duurt meestal 6 weken of langer. Vraag aan je arts wanneer je weer mag fietsen of autorijden.
- Vrijen kan meestal weer na een aantal weken. Belangrijk is dat je je heup niet te ver buigt. Dus niet je knieën optrekken. Zorg dat je beweegt zonder pijn in je heup.
De eerste 3 maanden kan de heup nog makkelijk uit de kom gaan. Je kunt daarom bij seks het beste rustig bewegen en op je rug liggen.
Je mag meestal na een aantal maanden weer sporten. Sommige mensen kunnen na 3 maanden alweer sporten, andere pas na 6 maanden.
Niet alle sporten zijn geschikt. Rustige sporten zoals wandelen, zwemmen, golfen en fietsen kunnen meestal wel. Praat erover met je arts als je een andere sport wilt doen.
Wanneer kun je weer werken na de operatie voor een kunstheup?
Het hangt af van jouw werk of beroep wanneer je weer kunt werken. Ook verschilt het per persoon hoe snel iemand weer kan werken. Je loopt bijvoorbeeld 4 weken of langer met krukken.
Bespreek met je arts en bedrijfsarts wanneer je weer kunt gaan werken. En hoeveel uren per week je kunt werken. Soms begin je met minder uren per week en ga je steeds meer uren per week werken. Bijvoorbeeld als je werk erg zwaar is voor je lichaam.
Goed voor je tanden zorgen als je een kunstheup hebt
Het is belangrijk om een gezond gebit te hebben en houden. Anders kunnen er namelijk bacteriën van je mond in de rest van je lichaam komen. Die bacteriën kunnen ook op de kunstheup komen. En daar zorgen voor een ontsteking van je heup.
Daarom is dit belangrijk:
- Poets je tanden elke dag goed.
- Gebruik elke dag flosdraad en tandenstokers.
- Ga 2 keer per jaar naar de tandarts voor controle.
- Bel direct de tandarts bij een ontstoken kies of tand. Of een andere ontsteking in je mond. Dan heb je een behandeling nodig.
Je hoeft geen medicijnen tegen ontstekingen (antibiotica) te nemen voor je een behandeling krijgt bij de tandarts of mondhygiënist.
Hoe gaat het verder met een kunstheup?
Na de operatie voor een kunstheup zijn je klachten niet direct weg. Je gaat eerst oefenen en leren hoe je je nieuwe heup kunt gebruiken. Dit kan tussen de 3 en 6 maanden duren.
Controles
Na de operatie krijg je controles door een arts in het ziekenhuis:
- Binnen 2 maanden na de operatie controleert de arts of de wond goed geneest. En of je je heup goed kunt gebruiken.
- Na een jaar controleert de arts of je je heup goed beweegt. En of je misschien klachten hebt. Je krijgt dan ook een röntgenfoto van je heup.
- Je arts vertelt je of hierna nog meer controles nodig zijn.
Ernstig ziek door ontsteking
Met een kunstheup kun je ernstig ziek worden als je een ontsteking door bacteriën hebt. Bijvoorbeeld een steenpuist, blaasontsteking of ontsteking van een grote of kleine wond. Je heup kan dan ook gaan ontsteken.
Vertel daarom bij elke grote en kleine operatie dat je een kunstheup hebt.
Bacteriën kunnen een ontsteking in de kunstheup geven. Dit is ernstig. Je krijgt dan nog een keer een operatie om de kunstheup schoon te spoelen. De kop en het binnenste deel van de kom worden vervangen. Je krijgt ook medicijnen (antibiotica).
Heel soms moet de kunstheup weggehaald worden. Meestal kun je dan later weer een nieuwe kunstheup krijgen.
Wanneer bellen als je een kunstheup hebt?
In de eerste 3 maanden na de operatie
Bel dezelfde dag de arts in het ziekenhuis of de huisartsen-spoedpost bij 1 of meer van deze dingen:
- De wond van de operatie doet pijn, voelt warm of wordt rood.
- Er komt veel bloed of vocht uit de wond. De pleister op de wond is dan voor meer dan de helft gevuld.
- Er zit geen pleister meer op de wond en er komt opnieuw bloed of vocht uit de wond.
- Je krijgt koorts: 38 graden of hoger.
- Je kunt ineens moeilijk ademen of je ademt sneller.
- Ademen doet pijn. Je hebt dan pijn in je borst of boven in je rug.
De rest van je leven
Bel dezelfde dag de arts in het ziekenhuis of de huisartsen-spoedpost als je een klik in je heup voelt met veel pijn. De heup kan dan uit de kom zijn.
Bel op werkdagen je huisarts of maak een afspraak als je ergens in je lichaam een ontsteking hebt. Bijvoorbeeld een steenpuist of een ontstoken wond.
Dit geldt ook als je de kunstheup al jaren hebt.
Bel op werkdagen je tandarts als je een ontstoken kies of tand hebt. Of een andere ontsteking in je mond.
Je heup kan dan ook gaan ontsteken.
Dit geldt ook als je de kunstheup al jaren hebt.
Bel op werkdagen of maak een afspraak met de arts in het ziekenhuis bij 1 of meer van deze dingen:
- Je heup gaat weer pijn doen.
- Bestaande pijn in je heup wordt erger.
- Je kunt je heup niet of minder goed bewegen.
Meer informatie over leven met een kunstheup
- Tips voor hulpmiddelen. Bijvoorbeeld voor het aankleden en uitkleden: Hulpmiddelenwijzer.
- Hulp in het huishouden regelen: Regelhulp.
- Informatie over pijn aan de heup: Zorg voor beweging.
- Informatie over artrose in de heup: Reuma.nl.
- Contact met andere mensen die artrose hebben: Poly-Artrose Lotgenoten Vereniging.