Ik krijg een kunstheup

In het kort

Voor de operatie krijg je gesprekken met de artsen in het ziekenhuis.
Meestal heb je na de operatie direct minder pijn in je heup.
Vaak kun je een aantal uren na de operatie al gaan oefenen met lopen.

Wat is een kunstheup?

Je heup is het gewricht tussen je bekken en je been. Het bestaat uit een kop die beweegt in een kom.

Bij een kunstheup krijg je een nieuwe kop en kom. Op de afbeelding zie je hoe dat eruitziet:

1 en 2: de nieuwe heupkom. De arts maakt die vast aan je bekken.
3: de heupkop. Die past precies in de kom.
4: de steel is een metalen staaf. Daarmee maakt de arts de kop vast aan je dijbeen.

Een kunstheup is gemaakt van metaal, kunststof en keramiek.

Een kunstheup heet ook wel totale heupprothese of heupvervanging.

Verschillende soorten kunstheup

Er zijn verschillende soorten kunstheupen. En verschillende manieren om een kunstheup vast te maken aan het bot in je lichaam.

Welke soort je krijgt en hoe die wordt vastgemaakt hangt bijvoorbeeld af van het ziekenhuis waar je de kunstheup krijgt. En met welke soort kunstheup je arts veel ervaring heeft. Een kunstheup blijft vaak langer zitten als de arts die soort al vaak heeft geplaatst.

Hoe bereid je je voor op de operatie voor een kunstheup?

Je krijgt informatie over de operatie en verdoving van een arts of verpleegkundige. Meestal is dit een gesprek met de arts die de operatie doet (orthopedisch chirurg). En een gesprek met de arts die de verdoving en pijnstilling regelt (anesthesioloog).

Gesprek over de operatie

Je bespreekt bijvoorbeeld deze dingen met de arts of verpleegkundige:

hoe de operatie gaat
De operatie kan via de voorkant, zijkant of achterkant van je heup.
welke kunstheup geschikt is
als je medicijnen gebruikt: of je daarmee moet stoppen voor de operatie. En wanneer dat moet. En wanneer je de medicijnen weer kunt gaan gebruiken.
wat je zelf kunt doen om beter te worden
Bijvoorbeeld oefeningen om je spieren sterker te maken.
wat je kunt verwachten na de operatie
wat je moet regelen voor na de operatie
Bijvoorbeeld hulp bij je huishouden, zorg voor je gezin, oefenen in een revalidatie-centrum als dat thuis niet goed kan.

Schrijf je vragen van tevoren op, zodat je ze niet vergeet. Je kunt ook iemand meenemen naar het gesprek.

Gesprek met de arts die de verdoving regelt

De arts helpt je kiezen welke verdoving je kunt en wilt krijgen. Je kunt kiezen tussen 2 verdovingen:

diepe slaap (narcose)
Je wordt met medicijnen in slaap gebracht. Je merkt hierdoor niets van de operatie.
Je krijgt meestal een buisje in je keel voor je ademhaling. Daardoor kun je na de operatie keelpijn hebben. Door de narcose kun je na de operatie misselijk zijn. Ook kun je een paar dagen suf, slaperig en somber zijn.
een verdoving van de zenuw die pijn doorgeeft aan de hersenen (ruggenprik)
Met een ruggenprik wordt de onderkant van je lichaam verdoofd. Je bent wakker tijdens de operatie. Je kunt een middel krijgen om je rustiger te voelen.
Soms werkt de ruggenprik niet goed. Je krijgt dan toch nog een narcose.
Een nadeel van een ruggenprik is dat je spieren korte tijd minder sterk zijn. Je kunt een aantal uren na de operatie je heup niet bewegen.
Na een ruggenprik ben je wel sneller weer fit dan na narcose.

De arts vraagt je ook of je overgevoelig bent voor medicijnen tegen ontstekingen door bacteriën (antibiotica). Je krijgt namelijk antibiotica voor de operatie. Hierdoor is de kans kleiner dat de heup gaat ontsteken.

Oefeningen doen

Meestal krijg je van je arts het advies om voor de operatie oefeningen te doen. Bijvoorbeeld:

oefeningen om je spieren sterker te maken
oefenen met lopen met krukken
leren hoe je de kans op vallen kleiner maakt

Vind je het moeilijk om de oefeningen zelf te doen? Dan kun je ook oefenen met bijvoorbeeld een fysiotherapeut of oefentherapeut.

Stoppen met roken

Rook je? Als je gestopt bent, word je sneller beter na de operatie. Je wonden genezen sneller en je hebt een kleinere kans op ontstekingen. Ook adem je beter na de operatie en voel je je beter.

Je kunt hulp krijgen om te stoppen. Je huisarts, praktijkondersteuner of een stoppen-met-roken-coach kan je helpen. Probeer 6 weken of langer voor de operatie te stoppen met roken.

Hoe gaat het op de dag van de operatie voor een kunstheup?

De meeste mensen blijven 2 of 3 dagen in het ziekenhuis. Soms mag je na 1 dag al naar huis.

Niet eten en drinken

Vanaf 6 uur voor de operatie mag je niets meer eten. Je kunt dan nog wel water, thee, koffie zonder melk, vruchtensap zonder vruchtvlees of frisdrank drinken.
Vanaf 2 uur voor de operatie mag je ook niets meer drinken. Je mag wel een slokje water nemen om medicijnen te slikken.

De operatie

De arts maakt een snee in je huid. De arts haalt je heup weg. Dan plaatst de arts de kunstheup.

De operatie gaat via de voorkant, zijkant of achterkant van je heup. Dit is ook de plek waar het litteken komt. Het litteken is meestal rond de 15 centimeter lang, soms kleiner.

Wat zijn de risico’s van een operatie voor een kunstheup?

De operatie voor een kunstheup heeft deze risico’s:

Je kunt een bloeding krijgen.
De kans hierop is het grootst in de eerste 24 uur na de operatie. Je krijgt een drukverband om de kans hierop kleiner te maken.
De wond van de operatie kan ontsteken.
Je kunt een bloedpropje in je been of longen krijgen.
Dit heet trombose. Meestal krijg je medicijnen om de kans hierop kleiner te maken.
Soms moet je deze medicijnen een aantal weken lang gebruiken.
Verder krijg je in het ziekenhuis soms een steunkous. Bijvoorbeeld als je been heel dik is.
Soms beschadigt een zenuw bij de operatie. Daardoor kun je bijvoorbeeld je voet niet goed optillen.
Meestal is dit weer helemaal beter binnen 1 jaar.
Je dijbeen of je bekken kan breken tijdens de operatie. Dit gebeurt maar heel weinig.

Na de operatie kun je deze problemen krijgen:

Soms is na de operatie het ene been langer dan het andere. Hierdoor kun je pijn krijgen.
Je kunt dan een verhoging krijgen in de schoen van je kortere been.
De kunstheup kan loslaten van je botten. Dit zorgt voor pijn.
Een nieuwe operatie is nodig.
De kop van de kunstheup kan uit de kom schieten. Dit heet heup-luxatie.
De heup moet in het ziekenhuis weer teruggezet worden.
De kans hierop is het grootst in de eerste 3 maanden na de operatie.
Bacteriën kunnen een ontsteking in de kunstheup geven. Dit is ernstig.
Je krijgt dan nog een keer een operatie om de kunstheup schoon te spoelen. De kop en het binnenste deel van de kom worden vervangen. Je krijgt ook medicijnen tegen ontstekingen door een bacterie (antibiotica).
Heel soms moet de kunstheup weggehaald worden. Meestal kun je dan later weer een nieuwe kunstheup krijgen.

Hoe gaat het verder na de operatie voor een kunstheup?

Na de operatie kun je meestal binnen 4 uur weer gaan bewegen. Een fysiotherapeut of een verpleegkundige helpt je met zitten, opstaan uit een stoel en lopen. Bij lopen gebruik je krukken om op te steunen.

De fysiotherapeut vertelt hoe je het beste kunt bewegen. Bijvoorbeeld welke bewegingen je vlak na de operatie beter nog niet kunt doen. En wanneer dat weer wel mag. Dit ligt ook aan via welke kant de operatie ging: de voorkant, zijkant of achterkant van je heup. Ook krijg je oefeningen voor je heup.

Je mag na de operatie meestal direct naar huis. Soms is het nodig om eerst naar een revalidatie-centrum te gaan. Je arts bespreekt met je of dit bij jou nodig is.

Hoe het verder gaat na de operatie lees je bij een kunstheup gekregen.

Meer informatie over kunstheup

Informatie over kunstheup: Zorg voor beweging.
Informatie over heup-operaties: Reuma.nl.
Contact met andere mensen die artrose hebben: Poly-Artrose Lotgenoten Vereniging.
Informatie over ziekenhuizen die de heup vervangen: Ziekenhuischeck.nl.

Over deze tekst

We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over kunstheupen.

Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.