In het kort
- Bij nierbekkenontsteking heb je 1 of meer van deze klachten:
- koorts, koude rillingen
- ziek gevoel of misselijkheid
- pijn in je rug of zij, aan 1 of beide kanten
- Medicijnen zijn altijd nodig bij nierbekkenontsteking (antibiotica).
- Drink veel: 2 tot 3 liter per dag. Bijvoorbeeld water of thee.
- Slik je medicijnen? Bel dan de huisarts of huisartsen-spoedpost als 1 of meer van deze punten voor jou klopt:
- Je klachten worden binnen 2 dagen niet minder.
- De koorts verdwijnt niet binnen 2 dagen.
- Je wordt steeds zieker.
Wat is een nierbekkenontsteking?
Bij een nierbekkenontsteking is het nierbekken ontstoken. Dit kan zo zijn bij 1 of bij beide nieren. Het komt door bacteriën.
Het nierbekken zit aan de onderkant van de nier. Het is een soort trechter waarin je plas (urine) wordt opgevangen. Je nieren maken de plas. De plas stroomt vanuit het nierbekken via de urineleider naar de blaas.
Wanneer bellen bij een nierbekkenontsteking?
Bel dezelfde dag je huisarts of huisartsen-spoedpost als je denkt dat je een nierbekkenontsteking hebt.
Gebruik je medicijnen tegen een nierbekkenontsteking (antibiotica)? Bel dan je huisarts of huisartsen-spoedpost dezelfde dag als 1 of meer van deze punten voor jou klopt:
- Je klachten zijn niet minder na 2 dagen medicijnen slikken.
- Je hebt nog koorts na 2 dagen medicijnen slikken: 38 graden of hoger.
- Je wordt zieker.
- Je krijgt meer pijn.
- Je raakt in de war (delier).
- Je wordt weer ziek, terwijl het eerst beter ging.
Dit kan betekenen dat de medicijnen die je slikt niet helpen tegen de bacteriën. Je huisarts bekijkt of je andere medicijnen nodig hebt.
Bel ook dezelfde dag je huisarts of huisartsen-spoedpost als het niet lukt om de medicijnen binnen te houden, omdat je moet overgeven.
Wat merk je bij een nierbekkenontsteking?
Bij een nierbekkenontsteking word je plotseling ziek met 1 of meer van deze klachten:
- hoge koorts
In het begin en bij ouderen is er soms geen koorts. - koude rillingen
- misselijk zijn
- pijn in je rug of zij, aan 1 of beide kanten
- bij ouderen: in de war zijn (delier)
Bij een nierbekkenontsteking kun je ook 1 of meer klachten van een blaasontsteking hebben, maar dat hoeft niet:
- Plassen doet pijn of geeft een branderig gevoel.
- Je voelt vaker dat je moet plassen. Maar je plast elke keer maar een klein beetje.
- Het gevoel te moeten plassen kan al pijn doen.
- De plas ziet er troebel uit of er kan bloed in zitten.
- De plas kan sterk ruiken of vies ruiken.
Waardoor komt een nierbekkenontsteking?
Een nierbekkenontsteking komt door bacteriën:
- Bacteriën komen via de plasbuis in de blaas.
- Vanuit de blaas gaan ze via de urineleiders naar het nierbekken en de nieren.
- Hier gaan ze vastzitten en zorgen ze voor ontsteking.
Vaak is het de bacterie die bij iedereen in de darm leeft. Deze zit ook rond de anus (poepgat) en de plasbuis.
Heel soms komt de bacterie via het bloed bij het nierbekken.
De kans op een nierbekkenontsteking is iets groter bij:
- kinderen
- zwangeren
- mannen
- minder afweer, bijvoorbeeld door diabetes of medicijnen
- een slangetje in de blaas (blaaskatheter)
- nierstenen
- blaasstenen
Soms komt een nierbekkenontsteking door andere problemen van de blaas of nieren. Vooral problemen die ervoor zorgen dat na het plassen urine achterblijft in de blaas. Bijvoorbeeld door een verzakking, plasproblemen bij oudere mannen, na een beroerte of bij dementie.
Onderzoek bij klachten van een nierbekkenontsteking
Bel de huisarts en vertel welke klachten je hebt. De huisarts zal je meestal willen onderzoeken.
- Breng je plas voor onderzoek naar de praktijk.
- Vang het liefst ’s ochtends de eerste plas op.
- Plas in een schoon potje en sluit dit goed af.
- Breng het potje met plas binnen 2 uur naar de assistent van de huisarts.
- Kun je het pas later brengen? Zet het potje dan na het plassen meteen in de koelkast en breng het binnen 24 uur.
- Vul deze vragenlijst in en geef het samen met het potje aan de assistent.
- De uitslag is er meestal binnen 1 dag. Bel de assistent en vraag naar de uitslag.
Als de huisarts denkt aan een nierbekkenontsteking, dan is ook een ander onderzoek van de urine nodig (een kweek). Uit de kweek komt welke bacterie de ontsteking veroorzaakt. En voor welke medicijnen (antibiotica) de bacterie gevoelig is. De uitslag van de kweek duurt 1 week. Bel de assistent en vraag naar de uitslag.
Medicijnen bij een nierbekkenontsteking
Bij een nierbekkenontsteking krijg je medicijnen (antibiotica). Die doden de bacteriën die de ontsteking veroorzaken.
- Meestal begin je met het medicijn ciprofloxacine. Dat helpt tegen de meeste bacteriën.
- Na 1 week weet de huisarts welke bacterie je hebt. Dit komt uit de urinekweek. Bel de assistent en vraag naar de uitslag.
- Als je bacterie ook voor andere medicijnen gevoelig is, dan krijg je nu andere medicijnen. Bijvoorbeeld amoxicilline met clavulaanzuur of co-trimoxazol. Je stopt dan met slikken van ciprofloxacine.
Dit is omdat ciprofloxacine ernstige bijwerkingen kan geven. Bijvoorbeeld nierproblemen of leverproblemen. Andere medicijnen geven een kleinere kans op deze bijwerkingen.
Door te stoppen met ciprofloxacine willen artsen ook zorgen dat bacteriën daar gevoelig voor blijven. - De huisarts vertelt je hoe lang je de medicijnen moet slikken.
Blijf de pillen elke dag slikken tot ze op zijn. Ook als je geen klachten meer hebt. Anders kunnen bacteriën achterblijven en krijg je weer nierbekkenontsteking.
Pijn of misselijk?
Bij veel pijn kun je een paar dagen een pijnstiller nemen. Bijvoorbeeld paracetamol.
amoxicilline
Amoxicilline behoort tot de penicilline-antibiotica. Het werkt tegen infecties met bacteriën.
Artsen schrijven het voor bij veel soorten infecties met bacteriën, zoals:
- luchtweginfecties (longontsteking, acute bronchitis, middenoorontsteking, bijholteontsteking, keelpijn door keelontsteking);
- blaasontsteking, ook nierbekkenontsteking en prostaatontsteking;
- geslachtsziekten (SOA), namelijk chlamydia en gonorroe;
- Lymeziekte;
- maag- of darmzweer;
- huidontsteking;
- hersenvliesontsteking.
En om infecties met bacteriën te voorkomen, zoals:
- bij te vroeg gebroken vliezen;
- infectie met de GBS-bacterie tijdens de bevalling.
Artsen schrijven amoxicilline ook voor als er waarschijnlijk sprake is van een longontsteking door het Corona-virus (COVID-19).
amoxicilline met clavulaanzuur
Amoxicilline behoort tot de penicilline-antibiotica. Penicilline-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën. Sommige bacteriën kunnen amoxicilline afbreken, zodat het zijn werking niet meer kan doen. Clavulaanzuur gaat dit tegen en verbetert zo het effect van amoxicilline. Amoxicilline met clavulaanzuur doodt daardoor meer soorten bacteriën dan amoxicilline alleen.
Artsen schrijven de combinatie voor bij infecties met bacteriën, zoals:
- luchtweginfecties zoals longontsteking en acute bronchitis (ontsteking van een deel van de luchtwegen)
- middenoorontsteking, bijholteontsteking en keelpijn door keelontsteking;
- huidinfecties, zoals wondroos, eikelontsteking, infecties van het nagelbed en ontstekingen van de haarzakjes (hidradenitis) en infecties diep in de huid (zoals infecties door bijtwonden)
- blaasontsteking, nierbekkenontsteking en prostaatontsteking;
- infecties in botten en gewrichten zoals beenmergontsteking.
En om infecties met bacteriën te voorkomen, zoals:
- bij te vroeg gebroken vliezen;
- infectie met de GBS-bacterie tijdens de bevalling.
ciprofloxacine
Ciprofloxacine is een chinolon-antibioticum. Chinolon-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën.
Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, zoals:
- blaasontsteking;
- luchtweginfecties, zoals longontsteking, acute bronchitis, ontsteking van de bijholten (sinusitis), tuberculose, veteranenziekte en bij luchtweginfecties door cystische fibrose;
- middenoorontsteking en gehoorgangontsteking;
- hersenvliesontsteking;
- beenmergontsteking;
- huidinfecties;
- geslachtsziekten (SOA), zoals gonorroe;
- infecties van het maagdarmkanaal, zoals ernstige diarree en buiktyfus;
- Q-koorts.
ofloxacine
Ofloxacine is een chinolon-antibioticum. Chinolon-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën.
Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, zoals blaasontsteking, luchtweginfecties (longontsteking, acute bronchitis), tuberculose, bij de geslachtsziekten (SOA) gonorroe en chlamydia, en soms bij lepra.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wat kun je zelf doen bij een nierbekkenontsteking?
- Drink veel: 2 tot 3 liter per dag. Bijvoorbeeld water of thee.
- Plas meteen als je voelt dat je moet plassen.
- Plas de blaas helemaal leeg. Zo zorg je dat je plas goed doorstroomt en niet in de blaas achterblijft. Bacteriën kunnen dan ook niet in de blaas blijven zitten.
- Als je misselijk bent en moet overgeven, drink dan kleine beetjes in plaats van een groot glas ineens. Dan houd je het vocht beter binnen.
Hoe gaat het verder bij een nierbekkenontsteking?
Meestal merk je binnen 2 dagen dat het beter gaat: de koorts verdwijnt en je hebt minder klachten. Elke dag gaat het beter. Je kunt na een nierbekkenontsteking nog een tijd moe zijn.
Het is niet nodig je plas opnieuw te laten onderzoeken nadat je medicijnen hebt geslikt.
Breng wel weer een potje verse urine naar de huisarts als je klachten houdt. Of als je klachten terugkomen.
Meer informatie over nierbekkenontsteking
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over urineweginfecties.