Ik heb spataderen

In het kort

Spataderen zijn verwijde aderen.
Ze geven meestal geen klachten. Behandeling is dan niet nodig.
Vindt u de spataderen lelijk? Of veroorzaken ze klachten? Dan kunt u ze laten behandelen.
Dat kan met steunkousen, dichtspuiten, een operatie of een behandeling met verhitting.
U kunt zelf een paar dingen doen om te voorkomen dat ze erger worden:
- Beweeg genoeg. Zit en sta niet te lang stil. Ga ook regelmatig een paar keer op uw tenen staan.
- Probeer af te vallen als u te zwaar bent.
- Leg uw benen omhoog als u zit.

Film

Download deze film

Filmbestand mp4, 2:01 minuten, 21mb
Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent mp3, 2:01 minuten, 3mb
Ondertitelingsbestand srt, 3kb
© 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden

Bekijk de film Spataderen op Thuisarts.nl

Wat zijn spataderen?

Spataderen zijn verwijde aderen.

In de aderen van de benen zitten een soort klepjes. Als aderen wijder worden, sluiten de klepjes niet goed meer. Dat geeft weer meer ophoping van bloed; de aderen zetten nog verder uit. Zo ontstaan geleidelijk spataderen.

Spataderen zien eruit als kronkelende, blauwpaarse bloedvaten. Het kunnen hele kleine bloedvaatjes zijn of grotere opgezwollen vaten. De grote spataderen zien eruit als knobbels.

Ongeveer 25 van de 100 mensen krijgen spataderen.

Spataderen zitten meestal in de benen. Ook in de schaamstreek en de onderbuik komen spataderen voor.

De Thuisarts-informatie gaat over spataderen in de benen.

Wat zijn de verschijnselen van spataderen?

Spataderen geven bij de meeste mensen geen klachten.

Zijn er wel klachten, dan gaat het om:

jeuk;
een zwaar, vermoeid gevoel in de benen;
pijn in de benen of;
rusteloze benen;
pijn en krampen.

Als het bloed vanuit uw benen steeds moeilijker terugstroomt naar uw hart, kunt u andere problemen krijgen:

Huidproblemen. De huid van uw onderbenen kan rood en schilferig worden (eczeem) of bruin verkleuren. De huid kan ook harder worden.
Vocht in de benen (oedeem). Vooral na lang zitten of staan zijn uw onderbenen dan wat gezwollen.
Een wond die slecht geneest. Dit heet een open been. 1 van de 100 mensen met spataderen krijgt er last van. Bij mensen boven de 80 jaar krijgen 4 tot 5 van de 100 mensen met spataderen dat.
Een ontsteking van de spatader. Er ontstaat dan een rode, gezwollen, pijnlijke, harde streng op de plek van de spatader.

Hoe ontstaan spataderen?

Het is niet duidelijk waardoor de aderen steeds wijder worden. Sommige omstandigheden vergroten de kans op spataderen:

Spataderen zijn vaak erfelijk. Dus als u familieleden met spataderen heeft, is de kans dat u ze krijgt groter.
Hoe ouder u bent, hoe meer kans op spataderen. Van de 100 mensen boven de 80 jaar hebben er 75 spataderen.
Vrouwen hebben vaker spataderen dan mannen.
Overgewicht.
Tijdens de zwangerschap kunnen spataderen ontstaan of erger worden. Hormonen zorgen er dan voor dat de wand van de aderen in uw benen slapper wordt.
Als u voor uw werk elke dag lang moet staan of zitten, is de kans op spataderen waarschijnlijk groter.
Trombose. Bij trombose sluit een bloedklontje een bloedvat af. Dat kan klachten geven (zoals een trombosebeen) maar ook gebeurd zijn zonder dat u daar iets van gemerkt heeft. Mensen die trombose hebben gehad, hebben meer kans op spataderen.
Afwijking van de aderen. Sommige mensen hebben geen kleppen in hun aderen.

Welk onderzoek krijg ik bij spataderen?

De huisarts stelt vragen. Ook bekijkt hij uw benen terwijl u staat. De huisarts onderzoekt uw benen op:

zichtbare aderen
verwijde bloedvaatjes
vochtophopingen (oedeem)
huidveranderingen, zoals verkleuringen of een rode, verdikte of schilferige huid

Spataderen zijn niet altijd te zien. Ze kunnen ook dieper zitten. U krijgt een verwijzing naar een kliniek of ziekenhuis voor meer onderzoek:

als u grote spataderen heeft;
als u kleine spataderen heeft en klachten, zoals vermoeide benen;
als u de spataderen graag wilt laten behandelen.

Dan krijgt u een duplex-onderzoek in het ziekenhuis of een kliniek. Dat is een onderzoek met geluidsgolven en echografie. U staat met blote benen op een verhoging. U krijgt eerst gel op uw benen. De laborant beweegt een echokop over uw huid. Op een scherm is te zien hoe uw aderen lopen en of de kleppen goed werken. Ook vernauwingen of afsluitingen zijn goed te zien. Het onderzoek duurt ongeveer 20 tot 30 minuten. Het doet geen pijn.

Wat kunt u zelf doen bij spataderen?

U kunt de volgende dingen doen om de kans op nieuwe spataderen te verkleinen of te voorkomen dat ze erger worden:

Doe oefeningen. Ga op uw tenen staan en dan weer op uw hielen, steeds op en neer. Zo oefent u de kuitspieren. Daardoor ‘pompt’ u het vocht terug naar het hart. Dit helpt tegen een zwaar, vermoeid gevoel in de benen.
Voorkom overgewicht of val af als u te zwaar bent.
Beweeg genoeg. Ga bijvoorbeeld wandelen of fietsen. Neem de trap in plaats van de lift.
Sta en zit niet te lang stil. Beweeg of verander van houding. Wandel een eindje of ga een paar keer op uw tenen staan.
Leg uw benen hoog als u zit. Dat kan de druk in de aderen verminderen.

Behandeling van spataderen

Als spataderen klachten geven of als u ze lelijk vindt, kunt u ze laten behandelen. Mogelijke behandelingen zijn:

Elastische kousen (steunkousen): werken vooral goed bij klachten (zoals vocht in de benen) en om nieuwe spataderen te voorkomen.
Dichtspuiten.
Kleine tot middelgrote spataderen kunt u laten dichtspuiten met een vloeistof.
Grote of diepe spataderen kunt u laten dichtspuiten met schuim.
Een operatie. Er zijn verschillende operaties:

Flebectomie: bedoeld voor goed voelbare en zichtbare kronkelende spataderen.
De dermatoloog of chirurg haalt de spataderen weg met een haakje.
Crossectomie in combinatie met strippen: als de spataderen te kronkelend of te groot zijn voor andere behandelingen.
De chirurg maakt een paar sneetjes in uw huid en knipt de spatader door. Daarna trekt de chirurg het tussenliggende stuk ader eruit. Dit heet strippen.

Een behandeling met verhitting: werkt goed bij grote spataderen.

Er zijn geen medicijnen tegen spataderen.

U overlegt met uw arts welke behandeling voor u het beste is. Dit hangt af van de grootte van de spataderen, hoe ze eruit zien en op welke plek ze zitten.

Voor de meeste behandelingen heeft u een verwijzing nodig naar een specialist in een ziekenhuis of kliniek.

Hoe gaat het verder met spataderen?

Spataderen hoeven niet altijd behandeld te worden. Ze kunnen dan wel langzaam erger worden. Door de adviezen op te volgen, verkleint u de kans op verergering.

U kunt na verloop van tijd problemen krijgen doordat de aderen steeds wijder worden. Bijvoorbeeld vochtophopingen in de onderbenen, rond de enkels.

De kans dat u klachten krijgt als huidafwijkingen, vochtophopingen of een open been, is groter:

Als u ouder wordt. Hoe ouder, hoe meer kans op problemen door spataderen.
Als de kleppen in de 2 grote aderen in het been niet meer werken.
Bij overgewicht.
Als u last heeft van een te hoge bloeddruk.

Meer informatie over spataderen

Wilt u meer weten over spataderen dan kunt u aanvullende betrouwbare informatie vinden op de website van:
- De Nederlandse vereniging voor Dermatologie
- De Harteraad
Op Zorgkaart Nederland kunt u ervaringen met zorgverleners vinden en zelf zorgverleners waarderen.
Met behulp van een keuzewebsite van de Harteraad kunt u zoeken naar de zorgaanbieder die het best bij uw wensen past.

We hebben deze informatie gemaakt met: