In het kort
- U kunt overgevoelig zijn voor een contrastmiddel.
- U kunt meteen klachten krijgen, of pas later (meer dan een uur na het onderzoek).
- Meestal zijn de klachten niet zo erg: jeuk, niezen en een verstopte neus. Dan is er geen behandeling nodig.
- Bij ergere klachten krijgt u medicijnen tegen allergie en ontstekingen.
- Heel soms zijn er hele heftige klachten, zoals heel benauwd worden, duizelig zijn en hartkloppingen. Dan krijgt u direct een prik met medicijnen.
- Bel uw huisarts als u thuis klachten krijgt.
Wat is contrastmiddel?
Contrastmiddel maakt organen en bloedvaten beter zichtbaar op röntgenfoto's en scans.
Er zijn verschillende soorten contrastmiddel, bijvoorbeeld:
- contrastmiddel met jodium: wordt meestal gebruikt bij röntgenfoto's en CT-scans
- contrastmiddel met gadolinium: wordt meestal gebruikt bij MRI's
Bij sommige onderzoeken drinkt u het contrastmiddel van tevoren zelf op. Bij andere onderzoeken krijgt u het met een prik of infuus. U plast het contrastmiddel vanzelf weer uit.
Wat merkt u als u overgevoelig bent voor contrastmiddel?
De meeste mensen krijgen klachten die niet zo erg zijn, bijvoorbeeld:
- jeuk
- een rode huid
- galbulten (minder dan 10)
- niezen
- verstopte neus
- rode of tranende ogen
- misselijkheid en overgeven
Bij dit soort klachten is geen behandeling nodig.
Bij sommige mensen zijn de klachten wat erger:
- veel galbulten (meer dan 10)
- de huid wordt dik rond de ogen en mond
- benauwdheid
Deze klachten worden wel behandeld.
Heel soms krijgt iemand hele heftige klachten, zoals
- heel erg benauwd worden
- duizelig worden, flauwvallen (door een lage bloeddruk)
- een snelle hartslag, misselijk zijn, minder kleur in het gezicht, snel ademen en bewusteloos raken (dit heet shock)
Deze heftige klachten komen snel: binnen een halfuur nadat u contrastmiddel heeft gekregen. U bent dan in het ziekenhuis en kunt meteen behandeld worden.
Waarom bent u overgevoelig voor contrastmiddel?
Uw lichaam ‘denkt’ dat een contrastmiddel schadelijk is. Daardoor gaat uw lichaam zich tegen het middel verdedigen. Dat gebeurt door stoffen te maken zoals histamine en afweerstoffen. Die stoffen veroorzaken uw klachten.
Het is niet duidelijk waarom sommige mensen overgevoelig zijn en andere niet. Erfelijkheid kan hierbij een rol spelen.
Behandeling als u overgevoelig bent voor contrastmiddel
Als u meteen klachten krijgt, dan wordt u daar meteen in het ziekenhuis voor behandeld:
- Bij klachten die niet zo erg zijn: Er is geen behandeling nodig. De artsen controleren wel of het goed met u blijft gaan. De klachten verdwijnen meestal vanzelf en u kunt vaak dezelfde dag weer naar huis.
- Bij ergere klachten: U krijgt bijvoorbeeld extra zuurstof en een infuus met vocht en/of medicijnen, zoals pillen tegen allergie (antihistaminica).
- Bij hele heftige klachten: U krijgt meteen verschillende medicijnen via een prik en/of door een kapje op uw neus en mond. De medicijnen werken dan heel snel.
Als u later klachten krijgt als u thuis bent, krijgt u van de huisarts meestal een crème of pillen tegen ontstekingen (corticosteroïden). Deze verminderen uw klachten na ongeveer 2 of 3 dagen.
Hoe gaat het als u weer een onderzoek krijgt met contrastmiddel?
Vertel van tevoren aan uw arts dat u eerder klachten heeft gehad door een contrastmiddel.
Vertel ook welk middel dat was als u dat weet. De arts kiest dan een ander contrastmiddel.
Soms krijgt u vóór het onderzoek medicijnen tegen allergie (antihistaminica) en tegen ontstekingen (corticosteroïden). Tijdens het onderzoek controleert de arts of het goed blijft gaan met u.
Als u een hele heftige reactie had op contrastmiddel, dan stuurt de arts u door naar een allergie-arts. Hij/zij onderzoekt eerst waar u precies allergisch voor bent. Dat gaat met een huidtest. Zo weet uw arts welk contrastmiddel veiliger is voor u.
Wanneer contact opnemen met uw huisarts als u overgevoelig bent voor contrastmiddel?
Bel uw huisarts als u thuis deze klachten krijgt:
- jeuk
- een rode huid
- galbulten
Uw huisarts schrijft u zo nodig een medicijn voor.
Heel soms worden de klachten na 3 dagen niet duidelijk minder. Of de jeuk, rode huid en galbulten worden zelfs erger. Bel dan uw huisarts weer.
Meer informatie over overgevoelig zijn voor contrastmiddel
De informatie over overgevoelig zijn voor contrastmiddel komt uit de wetenschappelijke richtlijn voor radiologen, de NVvR Richtlijn Veilig Gebruik van Contrastmiddelen (deel 2).