In het kort
- Kijk elke dag naar de opening in de buikwand. Let op roodheid, harde plekken en pijn.
- Maak de huid rond het schijfje en de opening in de buikwand elke dag schoon.
- Spuit 1 keer per dag water door de PEG-sonde.
- U mag gewoon douchen.
- Beweeg de sonde de eerste week zo weinig mogelijk.
- Dompel de sonde na 1 week elke dag. Draai de sonde niet.
Hoe moet ik mijn PEG-sonde verzorgen?
Het is belangrijk dat u de PEG-sonde goed verzorgt. Zo kan de opening waar het slangetje doorheen gaat goed genezen. Ook maakt u de kans kleiner dat:
- u een ontsteking krijgt door een bacterie
- de PEG-sonde verstopt raakt
- de PEG-sonde gaat lekken
- het schijfje vastgroeit
- er wild vlees gaat groeien
U moet de PEG-sonde 1 keer per dag doorspoelen met water, of vaker. Hierbij spuit u 30 milliliter water in de sonde. U krijgt hierover uitleg in het ziekenhuis of van de thuiszorg.
- Krijgt u steeds sondevoeding? Spoel de sonde elke 4 uur 1 keer.
- Krijgt u sondevoeding met pauzes tussendoor? Spoel de sonde elke keer voor en na uw voeding.
- Spoel de sonde elke keer voordat en nadat u medicijnen krijgt.
- Krijgt u niet elke dag voeding of medicijnen via uw PEG-sonde? Spoel de sonde toch 1 keer per dag.
Adviezen voor de eerste week nadat u de PEG-sonde kreeg
- Kijk elke dag hoe het met uw huid rond de opening in de buikwand gaat. Let bijvoorbeeld op roodheid, harde plekken en pijn.
- Beweeg de PEG-sonde zo weinig mogelijk. Draai hem niet en duw hem niet heen en weer.
- Maak 1 of 2 keer per dag huid rond het schijfje en de opening in de buikwand schoon. Dit kan met een zoutoplossing (natriumchloride 0,9%), steriel water of gekoeld water. Doe dit op vaste tijden, bijvoorbeeld elke ochtend en elke avond. Doe het vaker als het vies is.
Maak de huid goed droog met een gaasje. Plaats hierna een speciaal gaasje (splitgaasje) onder het schijfje op uw huid. - U mag gewoon douchen. U mag deze eerste week niet in bad of gaan zwemmen.
Misschien is de wond nog niet goed genezen na 1 week. Of er zijn problemen met de sonde. Dan blijft u deze adviezen volgen, ook na de eerste week.
De thuiszorg overlegt met uw arts en vertelt u wanneer u met de adviezen voor na de eerste week kunt beginnen.
Adviezen als u de PEG-sonde 1 week of langer heeft
- Kijk elke dag hoe het met uw huid rond de opening in de buikwand gaat. Let bijvoorbeeld op roodheid, harde plekken en pijn.
- Kijk of het schijfje aan de buitenkant tegen uw huid ligt.
Als u er een klein beetje aan trekt, mag hij ongeveer 1 centimeter (zo dik als uw vinger) loskomen van de huid. Als dit minder is, zit het schijfje te strak tegen uw huid. Het moet dan losser gezet worden. - Maak de huid rondom de PEG-sonde elke dag schoon met water. Maak de huid goed droog met een gaasje.
Gebruik geen natte alcoholdoekjes om uw huid schoon te maken.
En gebruik geen föhn om uw huid te drogen. Hierdoor kan uw huid snel uitdrogen en kan de sonde beschadigen. - Dompel de sonde elke dag 1 keer. Dit doet u zo:
- Schuif het schijfje 5 centimeter van uw huid af.
- Duw de sonde daarna ongeveer 5 centimeter naar binnen en trek deze weer terug. Dit dompelen moet makkelijk gaan.
- Schuif hierna het schijfje terug naar uw huid.
Dompelen maakt de kans kleiner dat de sonde vastgroeit.
- Draai de sonde niet.
Vroeger was het advies om dit wel te doen. Maar nu weten we dat het beter is als u de sonde elke dag dompelt. - Medicijnen die door de PEG-sonde gaan, kunnen het beste vloeibaar zijn. Als het pillen zijn, moet u deze eerst fijnmalen en oplossen in water.
- Als u verschillende medicijnen krijgt via uw sonde, moet u de sonde spoelen met water tussen de verschillende medicijnen door en na het laatste medicijn.
- Heeft u een PEG-sonde met een ballon? Zorg dat u een reserve PEG-sonde of reserve slangetje in huis heeft.
Soms krijgt u al in het ziekenhuis een reserve. Deze kunt u plaatsen als de sonde eruit is gegaan.
De huid rond mijn PEG-sonde is rood of doet pijn
Als de huid rond uw PEG-sonde rood is of pijn doet, is het belangrijk die goed te verzorgen:
- Houd de huid goed droog.
- Gebruik geen alcoholdoekjes of föhn om de huid te drogen of schoon te maken.
- U kunt een speciaal gaasje op uw huid leggen onder het schijfje (splitgaasje).
Uw arts kan u een recept voor zalf geven om de huid te laten genezen. Als dit niet genoeg werkt, kan uw arts andere zalf of andere gaasjes geven. Bijvoorbeeld met medicijnen tegen bacteriën erin.
De klachten kunnen soms erg zijn en niet overgaan. Dan kan uw arts u doorsturen naar een huidarts (dermatoloog).
Soms kan uw huid bij de opening in uw buik ook een beetje rood zijn als uw verkouden bent of ziek bent. Dit gaat vanzelf over.
Er groeit wild vlees bij mijn PEG-sonde
Bij sommige mensen groeit wild vlees bij de opening in de buik (dit heet granuloom). Er groeien dan extra cellen. Soms kan het ook een beetje bloeden.
Dit is niet schadelijk, maar kan wel pijnlijk zijn. Bel dan het ziekenhuis waar de PEG-sonde geplaatst is.
Samen met uw arts kijkt u of u de sonde op de goede manier verzorgt. Het is belangrijk dat de huid goed droog blijft. Pak de opening dus niet in met gazen. Vaak droogt het wild vlees dan uit.
Als u last van het wild vlees heeft, kunt u zalf krijgen van uw arts. Die zorgt dat het minder wordt. Soms stipt de arts het wild vlees aan met zilvernitraat. Dit moet erg voorzichtig gebeuren, omdat de kans groot is dat de gezonde huid hierdoor beschadigt.
Heel soms komt het wild vlees door maagzuur dat langs de sonde naar buiten lekt. U kunt dan medicijnen krijgen. Hierdoor maakt u minder maagzuur of wordt uw maag beschermd.
Heel soms snijdt de arts het wild vlees weg met een kleine operatie.
Mijn PEG-sonde met ballon is eruit gevallen
Uw PEG-sonde met ballon is eruit gevallen. Het slangetje zit hierdoor niet meer in uw maag. Geef geen voeding of medicijnen meer door de huid.
Let op: de opening kan binnen enkele uren dichtgroeien als u niets doet. Doe daarom dit:
- Als u de PEG-sonde korter dan een maand heeft:
Bel direct uw arts in het ziekenhuis. Het kan zijn dat de opening in uw maag en buik nog niet goed genoeg open is. De arts bekijkt dan samen met u wat voor nieuwe PEG-sonde voor u het beste is. - Als u de PEG-sonde al langer dan een maand heeft:
De opening is meestal goed open. U kunt het slangetje vaak zelf makkelijk terugplaatsen. Ook met een kapotte ballon kunt u dit doen.
Heeft u een reserve PEG-sonde of reserve slangetje gekregen? Plaats deze dan zo snel mogelijk in de opening. Dan kan de opening niet dichtgroeien. Bel hierna wel zo snel mogelijk uw arts.
Mijn PEG-sonde lekt
Soms is er een beetje wit vocht of slijm te zien bij de opening in uw buikwand. Dit is normaal en niet erg. Dit is geen lekkage.
Maar er kan ook heel veel vocht langs de PEG-sonde lekken. Uw kleding wordt dan steeds nat. Er lekt dan maagsap of voeding langs de sonde naar buiten. Maak op werkdagen een afspraak met uw arts.
De lekkage komt bijvoorbeeld doordat de PEG-sonde niet goed is vastgemaakt. Of doordat voeding niet goed van de maag naar de darmen gaat. U kunt ook verstopping in uw darmen hebben.
Het hangt af van de oorzaak van de lekkage welke behandeling u krijgt. Soms is een andere soort sonde nodig. Of moet u uw voeding steeds in kleine beetjes krijgen, in plaats van heel veel in 1 keer. Misschien krijgt u medicijnen, zodat u minder maagzuur maakt.
Ik kan mijn PEG-sonde niet meer dompelen
Maak op werkdagen een afspraak met uw arts in het ziekenhuis.
Misschien is uw sonde vastgegroeid.
Mijn PEG-sonde is verstopt
Meestal betekent dit dat de PEG-sonde niet vaak genoeg wordt doorgespoten.
- U kunt de plek van de verstopping zachtjes kneden. Hierna spuit u wat lauw water door de sonde.
- Gebruik geen frisdranken met koolzuur (prik) om uw sonde door te spoelen.
- Als spoelen met water niet helpt, bel dan de thuiszorg of uw contactpersoon. Zij kunnen uw PEG-sonde met een andere vloeistof spoelen.
- Als dit allemaal niet werkt, belt u uw arts in het ziekenhuis.
Wanneer bel ik een arts als ik een PEG-sonde heb?
Bel direct uw arts in het ziekenhuis bij 1 van deze dingen:
- U heeft problemen in de eerste week nadat u de PEG-sonde kreeg.
- Uw PEG-sonde is eruit gevallen.
- Uw PEG-sonde is verstopt en het lukt niet om de verstopping binnen 1 uur op te lossen.
Maak op werkdagen een afspraak met uw arts in het ziekenhuis bij 1 van deze dingen:
- Er lekt veel maagsap of voeding langs uw PEG-sonde.
- Er groeit wild vlees bij uw PEG-sonde en u heeft hier last van.
- U kunt uw PEG-sonde niet meer dompelen.
Meer informatie over PEG-sondes
- Contact met anderen die ook een PEG-sonde hebben via facebookgroep Sondevoeding.... So What!?.
We hebben de informatie gemaakt met de richtlijn voor artsen over PEG-sondes.