Ik heb pijn bij kanker. Wat kan ik zelf doen?

In het kort

Vertel uw arts of verpleegkundige dat u pijn heeft. Vertel het ook als de pijn verandert.
Krijgt u pijnstillers? Neem deze dan zoals uw arts u verteld heeft.
Doe minder op een dag. Doe vooral dingen als u zich goed voelt.
Zorg voor genoeg rust en ontspanning.
Zorg goed voor uzelf: probeer regelmatig te bewegen, gezond te eten en genoeg te slapen.
Praat over uw pijn, bijvoorbeeld met een goede vriend(in), uw huisarts of lotgenoten.
Vraag zo nodig extra hulp en advies.

Waardoor komt pijn bij kanker?

Pijn bij kanker kan komen door verschillende dingen:

Pijn door de kanker zelf

De pijn kan ontstaan als de kanker tegen uw organen, zenuwen of botten duwt. Of als de kanker in uw organen, zenuwen of botten groeit en deze beschadigt.

weefselpijn: uw weefsel is beschadigd.
Er zijn 2 soorten weefselpijn:
- Pijn aan uw spieren, gewrichten of huid. U kunt de plek van de pijn goed aanwijzen. Het voelt meestal zeurend of stekend.
- Pijn vanuit uw organen, zoals uw darm of lever. Het is moeilijk om de plek van de pijn aan te wijzen. De pijn is soms erg en dan weer minder erg. Mensen zeggen dat deze pijn voelt als drukkend, borend of krampend.
zenuwpijn: uw zenuwen zijn beschadigd of werken niet meer goed.
Het voelt als brandende of stekende pijn. Ook kunnen uw armen, benen of huid tintelen of minder gevoel hebben (‘doof gevoel’). Uw huid kan ook juist pijn doen bij een aanraking.
botpijn: als u uitzaaiingen in uw botten heeft.
Het voelt als een pijn die diep in uw lichaam zit. U kunt de plek van de pijn niet altijd goed aanwijzen.

Pijn door een behandeling van kanker

Pijn kan ook komen door een behandeling:

operatie:
- U kunt pijn hebben door de operatie zelf.
- Het litteken van een operatie kan pijn geven.
- U kunt pijn voelen aan een lichaamsdeel dat is weggehaald met de operatie. Dit heet fantoompijn.

chemotherapie:
- Uw zenuwen kunnen beschadigen. Dat geeft zenuwpijn.
- U kunt pijn hebben aan uw spieren en gewrichten.
- U kunt een ontsteking krijgen van het slijmvlies in uw mond of keel. Dit geeft pijn bij eten, slikken en praten.

bestraling:
- Uw mond en keel kunnen gaan ontsteken.
- U kunt door de straling een verbrande huid en littekens krijgen.

hormoontherapie:
- Sommige mensen krijgen pijn aan spieren en gewrichten.

doelgerichte therapie:
- Uw mond en keel kunnen gaan ontsteken.

Meestal gaat pijn door een behandeling vanzelf weer weg. Vertel het meteen aan uw arts als u pijn heeft na een behandeling. Of als de pijn langer blijft dan verwacht. Vaak kan de arts ervoor zorgen dat de pijn minder wordt.

Pijn door overgevoelige hersenen

De pijn kan erger worden doordat uw hersenen gevoeliger zijn geworden voor pijnprikkels. Kijk bij pijn die langer blijft (chronische pijn).

Waardoor kan de pijn erger of minder erg worden?

Sommige dingen kunnen uw pijn ook erger of minder erg maken. Bijvoorbeeld:

uw gevoelens
Hoe u zich voelt, heeft invloed op uw pijn. Als u somber, bang, verdrietig of boos bent, voelt u vaak meer pijn. En misschien voelt u zich eenzaam. Of heeft u het gevoel dat mensen u niet begrijpen. Dit soort gevoelens kunnen de pijn ook erger maken. Het werkt ook andersom: als u blij en ontspannen bent, ervaart u vaak minder pijn.
problemen in uw dagelijkse leven
U kunt naast uw ziekte ook andere problemen hebben in uw leven. Bijvoorbeeld met geld, in uw relatie of op uw werk. Deze problemen geven stress. Dit kan de pijn erger maken.
wat de pijn voor u betekent
De pijn betekent dat u ziek bent. Het herinnert u er de hele tijd aan. Dat kan invloed hebben op hoe erg u de pijn voelt.
veel nadenken over het leven
Veel mensen met kanker denken na over het leven. Ze vragen zich af: Wat wil ik nog doen? Wat is belangrijk voor mij? Iemand die veel nadenkt over deze vragen ervaart pijn anders dan iemand die er niet mee bezig is. Als u veel piekert of stress heeft, kunt u meer last hebben van pijn.

Wat kan ik zelf doen bij pijn bij kanker?

Dit is belangrijk als u pijn bij kanker heeft:

Vertel uw arts of verpleegkundige dat u pijn heeft. Vertel het ook als de pijn verandert of erger wordt.
Samen kijkt u of er een behandeling is die u kan helpen. Hoe eerder u een behandeling krijgt, hoe groter de kans is dat uw pijn minder wordt. Wacht dus niet met vertellen.
Krijgt u pijnstillers? Neem deze dan zoals uw arts u verteld heeft.
Bijvoorbeeld elke dag op vaste tijden 1 pil. Neem niet meer of minder.

Hieronder staan dingen die u zelf kunt doen om minder pijn te voelen. En om beter om te gaan met pijn.
Let op: Sommige dagen voelt u zich misschien zo slecht dat het niet lukt om de adviezen te volgen. Dat is niet erg. Doe dan gewoon wat goed voelt voor u.

Adviezen pijn bij kanker: rusten en ontspannen

Rusten en ontspannen zijn belangrijk bij pijn bij kanker. Deze adviezen kunnen daarbij helpen:

Wees actief als u zich goed voelt.
Meestal zijn dat vaste momenten, zoals in de ochtend. Probeer dan dingen te doen die op andere momenten te zwaar zijn.
Zorg voor genoeg momenten om uit te rusten.
Maak bijvoorbeeld niet meer dan 2 of 3 afspraken op een dag. En niet direct achter elkaar. Zo kunt u tussendoor uitrusten. Vertel aan de mensen om u heen waarom u dat doet. En op welke tijden u wel kunt afspreken.
Probeer te ontspannen op uw eigen manier.
Iedereen heeft zijn eigen manieren om te ontspannen. Bijvoorbeeld:
- naar muziek luisteren
- een boek lezen
- bezig zijn met een hobby
- een bad of warme douche nemen
- mindfulness-oefeningen doen
Misschien is werken moeilijker door de pijn. Bespreek dit met uw werkgever en de bedrijfsarts. De bedrijfsarts geeft advies over aanpassingen in uw werk.
Is uw kanker niet meer te genezen? Dan kunt u ook veel last hebben van vermoeidheid. Dit kan weer zorgen voor meer pijn. Samen met uw arts bekijkt u wat u zo moe maakt. En waardoor het misschien beter kan gaan.

Adviezen pijn bij kanker: gezond leven

Gezond leven kan helpen om minder last te hebben van pijn bij kanker:

Probeer regelmatig te bewegen.
Misschien gaat u minder bewegen omdat u bang bent voor de pijn. U wordt dan minder fit en kunt zich juist nog slechter voelen. Probeer daarom toch te bewegen. Het is soms even zoeken naar hoe en hoe vaak u kunt bewegen met uw klachten.
Probeer genoeg en gezond te eten.
Als het lukt, eet dan vaak groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten, noten en vis. Eet ook genoeg voeding met vezels en drink 1,5 tot 2 liter per dag. Bijvoorbeeld water en thee. Vezels en vocht zorgen ervoor dat uw darmen goed werken. Dat is belangrijk, want door de vele pijnstillers kunt u vaak moeilijk poepen (verstopping).
Probeer genoeg en goed te slapen.
Als uw lichaam niet goed uitrust, kunt u weer meer last hebben van pijn. Het kan moeilijk zijn om in slaap te vallen of door te slapen als u pijn heeft.
Als slapen niet lukt, kunt u proberen of het helpt om even uit bed te gaan. U kunt wat drinken of een beetje lezen. Probeer daarna of het slapen beter gaat.

Adviezen pijn bij kanker: contact met andere mensen

Contact met andere mensen kan u helpen om beter om te gaan met pijn bij kanker:

Praat over wat de pijn met u doet.
Bijvoorbeeld met uw partner of een goede vriend(in). Dit kan opluchten en u voelt zich misschien minder eenzaam.
Vertel ook over uw pijn aan andere mensen om u heen. Zij begrijpen u beter als u het vertelt. Daardoor kunnen ze u ook beter steunen.
Bedenk wel dat andere mensen uw pijn en ziekte niet helemaal kunnen begrijpen. Zij voelen niet wat u voelt. Soms kan dat juist eenzaam voelen.
Praat met andere mensen die pijn hebben bij kanker.
Zij begrijpen vaak precies hoe u zich voelt. Via kanker.nl kunt u in contact komen met lotgenoten.
Probeer interesse te houden in andere mensen.
Er zijn misschien momenten dat u zo veel pijn heeft dat u aan niets anders kunt denken. Dat is heel begrijpelijk. Toch kan het helpen als u ook dan probeert om interesse te houden in andere mensen. Goed contact met mensen kan u energie geven. En u er doorheen helpen als het even niet gaat.
Hou goed contact met uw arts.
U spreekt uw arts vaak en u maakt samen belangrijke beslissingen. Dat gaat makkelijker als u een goed gevoel heeft over uw arts.
Als het contact niet goed voelt, kunt u dit bespreken met uw arts.

Adviezen pijn bij kanker: hulp en advies vragen

Vraag hulp en advies als u dat nodig heeft. Bijvoorbeeld:

Vraag advies over hulpmiddelen.
Sommige activiteiten kunnen veel pijn doen. Bijvoorbeeld naar de wc gaan. Er zijn hulpmiddelen die u kunnen helpen bij pijnlijke bewegingen en activiteiten. Zoals een wc-stoel naast uw bed.
Vraag hulp aan een wijkverpleegkundige of ergotherapeut.
Zij kunnen u adviezen geven voor uw dagelijkse leven. Zoals voor aankleden, koken en een dagplanning maken. Uw huisarts kan u doorsturen naar een ergotherapeut.
Vraag op tijd extra hulp als het niet meer gaat.
Zo houdt u energie over voor de dingen die u graag wilt doen. Vraag bijvoorbeeld hulp aan uw buren, vrienden of familie.
Thuiszorg kunt u aanvragen bij een thuiszorg-organisatie bij u in de buurt. Bij de gemeente kunt u regelen dat u met een speciale taxi (regiotaxi) kunt reizen. Ook kunt u daar terecht voor hulp in huis, activiteiten overdag (dagbesteding) en het laten aanpassen van uw woning.

Adviezen pijn bij kanker: bij zenuwpijn

Heeft u zenuwpijn bij kanker? Deze adviezen kunnen helpen:

Probeer te zorgen dat u het niet te warm of koud krijgt. En draag losse kleding.
Zenuwpijn kan namelijk erger worden door warmte en kou. En door strakke kleding en schoenen.
Drink geen alcohol.
Alcohol kan schade aan uw zenuwen geven en zenuwpijn erger maken.
Zorg goed voor uw handen en voeten.
Draag schoenen die goed zitten. Als u wilt, kan een specialist in voetklachten u helpen (een podotherapeut).

Adviezen pijn bij kanker: bij pijn in uw keel of mond

Doet eten en drinken veel pijn door een ontsteking in uw mond en keel? Vraag dan uw arts om pijnstillers.

Ook kunnen deze adviezen helpen:

Hou uw gebit schoon. Poets uw tanden na elke maaltijd, maar niet vaker dan 4 keer per dag. Gebruik een zachte tandenborstel.
Hou koud water (ijswater) of kleine stukjes ijs in uw mond. Dit verdooft de pijn. Doe dit niet als dit de pijn bij u erger maakt.
Kies voor zachte of vloeibare voeding, zoals fruit, gekookte groenten, soep en brood zonder korstjes. Dat doet minder pijn.
Eet liever geen harde voeding, zoals noten, harde groente, broodkorstjes en maaltijden die hard gebakken zijn. Die kunnen schade geven aan het slijmvlies in uw mond en keel.
Eet liever geen:
- pittig eten, zoals eten met veel peper
- zuur eten, zoals appel, sinaasappel, citroen en augurken
- erg zout eten, zoals pizza, friet, kant-en-klare soep en andere kant-en-klaarmaaltijden
Drink liever geen alcohol, frisdrank met prik, vruchtensap of sportdrank.

Hoe gaat het verder bij pijn bij kanker?

Samen met een behandeling helpen de adviezen bij veel mensen om de pijn minder te maken. En om beter om te gaan met de pijn.

Vertel het altijd meteen aan uw arts als uw pijn verandert of erger wordt.

Als uw arts denkt dat het nodig is, onderzoekt hij of zij u opnieuw.

Wanneer bel ik bij pijn bij kanker?

Spoed: bel direct uw arts als u zo veel pijn heeft dat u het niet meer volhoudt.

Bel uw arts ook als u pijn heeft en 1 of meer van deze klachten:

U heeft koorts (38 graden of hoger).
Uw huid is rood, dik of warm.
U voelt zich erg ziek.

Meer informatie over pijn bij kanker

Meer informatie en contact met mensen die ook pijn bij kanker hebben: kanker.nl

We hebben deze tekst gemaakt met: