In het kort
- Klachten bij rosacea kunnen zijn: bultjes en roodheid in uw gezicht, bloedvaatjes die te zien zijn, opeens blozen en oogklachten.
- De klachten kunnen erger worden door bijvoorbeeld zonlicht, warmte en alcohol.
- Uw huisarts kan u een crème of pillen geven.
- De klachten worden daardoor meestal veel minder.
- Bel uw huisarts of huisartsenpost als u ook oogklachten krijgt.
Wat is rosacea?
Bij rosacea heeft u huidproblemen in uw gezicht.
U kunt last hebben van bultjes, puistjes en roodheid. Als u een getinte huid heeft, is de roodheid minder te zien.
Ook kunt u opeens een warm gevoel in uw gezicht krijgen en rood worden.
De helft van de mensen met rosacea heeft ook oogklachten.
Mannen en vrouwen kunnen rosacea krijgen.
Wat merk ik bij rosacea?
Bij rosacea komen deze klachten het meest voor:
- U heeft opeens een rood gezicht en last van blozen.
- U heeft steeds een rood gezicht.
- Er zijn steeds kleine bloedvaatjes te zien. Dit heet couperose.
- U heeft bultjes en puistjes.
Ook oogklachten
U kunt ook oogklachten hebben. Bijvoorbeeld:
- droge, zere ogen en tranende ogen
- het gevoel alsof er zand in uw ogen zit
- niet goed tegen licht en zonlicht kunnen
De oogklachten kunnen komen door deze ontstekingen:
- ontsteking van de oogleden
De randen van uw oogleden zijn dik en rood. U ziet velletjes. U heeft droge, jeukende en rode ogen. - oogontsteking
U heeft een rood oog. Er kan ook slijm of pus in uw oog zitten. - ontsteking van het hoornvlies
Uw oog doet veel pijn, de pijn wordt erger bij kijken in het licht of u ziet slechter. Dit is ernstig.
Andere klachten
Sommige mensen met rosacea hebben ook deze klachten:
- te veel vocht in uw huid (oedeem)
- uw huid doet pijn
De pijn wordt erger bij bijvoorbeeld warmte of aanraken. - een harde huid
Bijvoorbeeld op de neus. Dit komt door meer bindweefsel in de huid. Dit komt weinig voor en bijna alleen bij oudere mannen. De kans dat vrouwen dit krijgen, is heel klein.
Meestal begint rosacea vanaf dat ze ongeveer 30 jaar oud zijn. Maar eerder of later kan ook.
Hoe ontstaat rosacea?
Het is niet bekend wat de oorzaak is van rosacea.
In sommige families hebben meer mensen het.
Er zijn veel dingen die de klachten erger kunnen maken, bijvoorbeeld:
- zonlicht
- sommige medicijnen, zoals hormonen (prednison), sterke pijnstillers, medicijnen tegen hoge bloeddruk (zoals captopril, enalapril, nifedipine, amlodipine) en hartmedicijnen (isosorbidedinitraat voor onder de tong )
- alcohol
- warmte
- stress
Artsen weten niet precies waarom deze dingen de klachten erger maken. Door deze dingen gaan de bloedvaten in uw huid verder open. Hierbij wordt uw huid rood en warm. Misschien is dit de oorzaak dat de klachten erger worden.
amlodipine
Amlodipine behoort tot de calciumblokkers. Het verwijdt de bloedvaten, verlaagt de bloeddruk en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart.
Artsen schrijven het voor bij hoge bloeddruk en angina pectoris (pijnlijk en drukkend gevoel op uw borst) en soms bij pulmonale arteriële hypertensie (te hoge bloeddruk in de bloedvaten van uw longen).
captopril
Captopril behoort tot de ACE-remmers. Het verlaagt de bloeddruk en verbetert de pompkracht van het hart.
Artsen schrijven het voor bij hoge bloeddruk, hartfalen, na een hartinfarct en bij nierziekten.
enalapril
Enalapril behoort tot de ACE-remmers. Het verlaagt de bloeddruk en verbetert de pompkracht van het hart.
Artsen schrijven het voor bij hoge bloeddruk, hartfalen en na een hartinfarct.
isosorbidedinitraat voor onder de tong
Isosorbidedinitraat is een vaatverwijder.
Artsen schrijven het voor bij angina pectoris (hartkramp).
nifedipine
Nifedipine behoort tot de calciumblokkers. Het verwijdt de bloedvaten, verlaagt de bloeddruk en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart.
Artsen schrijven het voor bij hoge bloeddruk, angina pectoris (hartkramp), en de ziekte van Raynaud. Soms schrijven ze het voor bij hoogteziekte, als weeënremmer bij dreigende vroeggeboorte, bij hik en bij pulmonale arteriële hypertensie.
prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wat kan ik zelf doen bij rosacea?
Deze dingen kunt u zelf doen om de klachten minder te maken:
- Zorg dat er weinig zonlicht op uw gezicht komt. U kunt een zonnebrandcrème gebruiken die tegen UVA en UVB beschermt, met factor 15 of hoger.
- Gebruik geen zeep voor uw gezicht.
- Gebruik elke dag een crème die niet vet is, maar wel vocht in uw huid brengt. Bijvoorbeeld cetomacrogol-crème of lanette-crème. U kunt deze crème kopen bij de apotheek.
- U kunt ook een foundation of concealer op basis van water gebruiken. Dan zijn de bloedvaatjes en roodheid minder goed te zien.
- Zorg goed voor uw ogen. Ook als u geen klachten heeft.
Ontdek waar uw klachten erger door worden
U merkt waarschijnlijk dat u een rode huid krijgt door sommige dingen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door:
- warmte, bijvoorbeeld een hete douche, bad, sauna
- kou
- wind
- iets heets drinken
- gekruid eten
- alcohol
- sporten
- emoties
- een middel voor het gezicht met alcohol erin
- waterproof make-up
- medicijnen, bijvoorbeeld prednison
U kunt opschrijven (in een schrift of in uw telefoon) wanneer u klachten krijgt. En wat u toen deed, dronk of had gegeten.
Zo ontdekt u waar bij u de klachten erger door worden.
Probeer of het helpt als u dat verandert:
- Ga niet in een sauna of onder een hete douche.
- Blijf uit de wind.
- Maak het eten niet heel kruidig.
- Gebruik geen make-up als u hier extra klachten van krijgt.
- Gebruikt u een hormooncrème in uw gezicht? Dan kunt u daar beter mee stoppen. De klachten kunnen even iets erger worden als u gestopt bent. Daarna worden de klachten weer minder.
prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Behandeling van rosacea
Als u last heeft van een rode huid met bultjes en puistjes:
De huisarts kan u een crème of gel geven: metronidazol-crème, azelaïnezuur op de huid of ivermectine op de huid.
- Smeer 2 keer per dag metronidazol crème of gel of azelaïnezuur crème op uw gezicht.
Deze crèmes werken meestal goed. Ze hebben weinig bijwerkingen.
Na 8 tot 12 weken merkt u of de crème goed helpt. - Een andere crème is ivermectine. Deze crème smeert u 1 keer per dag op uw gezicht.
Ivermectine mag u niet gebruiken als u zwanger bent of borstvoeding geeft. - Als de ene crème niet goed genoeg helpt, kunt u de andere proberen.
Na 8 tot 12 weken merkt u of deze crème wel goed helpt.
Hebben de crèmes niet genoeg geholpen, dan kan de huisarts u pillen met doxycycline geven. Dit is een medicijn tegen ontstekingen.
- U slikt deze 1 keer per dag, meestal 3 tot 4 maanden lang.
Meestal merkt u na 1 tot 2 maanden dat u minder bultjes en puistjes heeft.
Deze pillen werken ook tegen oogontstekingen.
Als u zwanger bent of borstvoeding geeft, mag u deze pillen niet slikken.
Als u alleen last heeft van een rode huid:
- Als de roodheid niet weggaat met de adviezen, kan de huisarts u brimonidine op de huid geven. Dit is een gel. Deze mag u maximaal 1 keer per dag smeren.
De gel zorgt dat de bloedvaatjes in de huid samentrekken. - In de eerste week smeert u weinig gel. Zo kunt u kijken of de klachten niet erger worden door de gel.
Als u geen last heeft van de gel, kunt u in de weken erna steeds iets meer gel smeren. Smeer een dun laagje gel. U mag maximaal 1 keer per dag de hoeveelheid van 5 doperwtjes gebruiken. - Sommige mensen merken dat de roodheid minder wordt.
Bij anderen wordt de roodheid juist erger, ook als ze gestopt zijn met de gel. - U mag deze gel niet gebruiken als u zwanger bent of borstvoeding geeft.
- Heeft u een ziekte van uw hart of bloedvaten? Dan heeft u meer kans op flauwvallen of een langzame hartslag als u deze gel gebruikt.
Uw huisarts stuurt u door naar de oogarts als u oogklachten heeft.
azelaïnezuur op de huid
Azelaïnezuur verweekt de hoornlaag, het buitenste laagje van de huid. Bovendien remt azelaïnezuur de groei van bepaalde bacteriën, zoals de acnebacterie, en remt het de aanmaak van de kleurstof melanine in de huid.
Artsen schrijven azelaïnezuur voor bij acne, rosacea en hyperpigmentatie (donkere huidverkleuring).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.brimonidine op de huid
Brimonidine vernauwt de bloedvaten. Hierdoor gaat er minder bloed naar het gezicht en wordt de huid minder rood.
Artsen schrijven het voor bij rosacea.
doxycycline
Doxycycline behoort tot de tetracycline-antibiotica. Tetracycline-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën. Doxycycline bestrijdt ook de malariaparasiet.
Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, zoals:
- luchtweginfecties (longontsteking, acute ontsteking van een deel van de luchtwegen (bronchitis), longinfecties bij cystische fibrose, middenoorontsteking, bijholteontsteking en keelpijn door keelontsteking);
- huidinfecties en infecties diep in de huid (ernstige acne (puistjes), anthrax, hazenpest (tularemie), infecties door bijtwonden, ernstige kaakontsteking, infecties rond of onder de nagels);
- infecties van het maagdarmkanaal (cholera);
- geslachtsziekten (SOA) (chlamydia, gonorroe, syfilis),
- Lymeziekte (tekenbeetziekte);
- ziekte van Weil (leptospirose);
- Q-koorts.
Doxycycline wordt ook gebruikt bij malaria en in een lage sterkte gebruikt bij de huidziekte rosacea.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.ivermectine op de huid
Ivermectine werkt ontstekingsremmend.
Artsen schrijven het voor bij rosacea.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.metronidazol
Metronidazol doodt bepaalde bacteriën en eencellige parasieten, zoals amoeben.
Artsen schrijven het meestal voor bij infecties van het maagdarmkanaal met diarree. Deze kunnen zijn veroorzaakt door:
- infecties met amoeben (amoeben-dysenterie en dientamoeba-infecties);
- infecties met andere parasieten, zoals giardiasis;
- infecties met bacteriën, zoals clostridium-difficile-infectie.
Artsen schrijven het ook voor bij:
- andere infecties met parasieten, zoals bij trichomonas-infectie (geslachtsziekte);
- andere infecties met bacteriën, zoals PID, bacteriële vaginose, eikelontsteking (balanopostitis), ontsteking van het borstbeen en de ruimte achter het borstbeen, huidinfecties met stinkende wonden, ontsteking van de galblaas (cholecystitis) ook bij bacterie-infecties bij maag- en darmzweren.
Soms schrijven artsen het voor ernstige rosacea (een huidaandoening).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder met rosacea?
Rosacea gaat niet over. De klachten worden meestal veel minder met de behandeling.
Na 6 weken bespreekt u met de huisarts hoe het gaat.
U kunt het beste doorgaan met de behandeling.
Als u ermee stopt, komen de klachten na een tijd weer terug.
Blijft u veel klachten houden, dan kan de huisarts u doorsturen naar de huid-arts (dermatoloog) of huidtherapeut.
Wanneer de huisarts bellen bij rosacea?
Bel direct uw huisarts of huisartsenpost als u een rood oog krijgt en 1 of meer van deze klachten:
- pijn aan uw oog
- opeens niet meer tegen licht kunnen
- slechter zien
Dit zijn klachten van een erge oogontsteking.
Dan is snel een behandeling nodig.
Meer informatie over rosacea
Meer informatie vindt u op:
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over rosacea.