In het kort
- Bij slikproblemen kun je eten of drinken niet goed doorslikken.
- Je verslikt je vaak of het eten blijft ‘hangen’ in de keelholte of slokdarm.
- Met sliktraining kun je leren om anders te slikken.
- Soms is een operatie nodig om de ingang van de slokdarm wijder te maken.
- Kun je medicijnen niet goed doorslikken? Misschien kun je ze in een andere vorm krijgen.
Slikproblemen bij kanker in de mond of keel
Bij kanker in de mond of keel kun je slikproblemen krijgen, zoals:
- moeilijk slikken
- het slikken doet pijn
- je verslikt je vaak
- je kunt een brok in de keel voelen, die niet meer weggaat
- veel slijm in je keel
- je stem kan anders gaan klinken
De behandeling van kanker kan bijwerkingen geven, bijvoorbeeld:
- opgezwollen slijmvliezen in de mond en keel
- een droge mond
- zwakke en of stijve spieren in de mond en keel
- slecht werkende zenuwen in de mond en keel
- een smallere doorgang (vernauwing) door littekenweefsel in de mond en keel of bij de bovenste sluitspier van de slokdarm
Het slikken kan daardoor moeilijk gaan of pijn doen.
Medicijnen gebruiken als je slikproblemen hebt
Heb je moeite om medicijnen door te slikken? Dan wil je de medicijnen misschien in kleinere stukjes breken of vermalen. Maar dat kan niet altijd. Sommige medicijnen werken dan minder goed. Of je krijgt meer last van bijwerkingen. Vraag je arts of apotheker om advies.
Andere oplossingen zijn:
- De medicijnen slikken met dik vocht, zoals appelmoes, vla of yoghurt.
- De medicijnen slikken met een slikgel. Dat is een dikke vloeistof die niet met medicijnen reageert.
- Misschien kun je de medicijnen in een andere vorm krijgen. Bijvoorbeeld als drankje of als zetpil.
Sliktraining bij slikproblemen
Bij een sliktraining leer je om op een andere manier te slikken. Bijvoorbeeld:
- slikken met je kin op de borst
- krachtiger slikken
- je stembanden dicht houden tijdens het slikken
- je luchtwegen langer dicht houden en je slokdarm langer open houden
Sliktraining krijg je van een logopedist die hierin gespecialiseerd is.
Bij een sliktraining kun je ook leren om je eten en drinken aan te passen. Bijvoorbeeld hard en taai eten zachter maken. En je drinken dikker maken.
Een diëtist kan je daarna verder helpen. Je krijgt dan recepten en adviezen voor eten met genoeg voedingsstoffen dat je makkelijk zelf kunt maken.
Soms wordt sliktraining ondersteund met biofeedback.
Biofeedback bij sliktraining
Biofeedback bij slikproblemen werkt zo:
- Je krijgt elektroden onder je kin geplakt.
- De elektroden meten wat de spieren in je mond doen.
- Dit wordt omgezet in een beeld of in geluid op een computerscherm.
- Je krijgt dus informatie (feedback) over spieren die je normaal gebruikt zonder dat je erover nadenkt (onbewust).
Je leert de spieren onderin je mond bewust gebruiken. Zo kun je anders gaan slikken. Of je kunt die spieren sterker maken.
Na een paar keer is meestal duidelijk of deze therapie bij jou werkt.
Slokdarm wijder maken bij slikproblemen
Een slokdarmverwijding is mogelijk als je slokdarm vernauwd is. Eerst wordt een slikvideo gemaakt.
De arts ziet daarop hoe de bovenste sluitspier van de slokdarm en andere spieren in je mond- en keelholte werken. Ook ziet de arts of een operatie zinvol is.
Een keel-neus-oor-arts kan de bovenste sluitspier van de slokdarm insnijden. Dit gebeurt via een snee in de hals. Je wordt met medicijnen in slaap gebracht. Dit heet narcose. Je merkt er daardoor niets van.
De arts kan de bovenste sluitspier van de slokdarm ook oprekken met een ballonnetje of inspuiten met botuline toxine. De sluitspier ontspant of verslapt daardoor. Dit gebeurt met een endoscoop. Je krijgt hiervoor ook narcose.
Het effect van botuline toxine verdwijnt na ongeveer 3 maanden. Botuline toxine werkt niet altijd bij een probleem met de bovenste sluitspier van de slokdarm.
Meer informatie over slikproblemen
Heb je slikproblemen door een ziekte, zoals de ziekte van Parkinson, een spierziekte of hersenletsel? Dan heeft jouw patiënten-organisatie meer informatie over slikproblemen bij jouw ziekte.
Algemene tips over voeding bij slikproblemen: Voedingstips bij problemen met kauwen en slikken op Voedingenkankerinfo.nl.
We hebben de informatie over slikproblemen gemaakt met de richtlijn voor artsen over slikproblemen.