In het kort
- Bij slikproblemen kan je kind eten of drinken niet goed doorslikken.
- Je kind verslikt zich vaak of het eten blijft ‘hangen’ in de keelholte of slokdarm.
- Slikproblemen komen bijvoorbeeld voor bij kinderen die te vroeg geboren zijn, bij kinderen met ontwikkelingsproblemen en bij sommige ziekten.
Wat zijn slikproblemen bij kinderen ?
Er zijn 2 soorten slikproblemen bij kinderen:
- Verslikken. Het eten of drinken komt in de luchtpijp. Meestal moet je kind dan hoesten.
- Je kind krijgt eten niet goed weg. Het eten blijft ‘hangen’ in de mond, keel of slokdarm.
Bij het slikken gebruikt je kind de spieren in de lippen, wangen, kaken, tong, gehemelte en keelholte. Dat gaat vanzelf, zonder erbij na te denken.
Je kind moet leren verschillende soorten drinken en eten door te slikken. Van pap tot taai voedsel. De mond en keel van je kind veranderen ook nog tijdens de groei. Dat maakt het extra ingewikkeld om slikproblemen vast te stellen en te behandelen.
Het medische woord voor slikproblemen is dysfagie.
Welke klachten kunnen kinderen met slikproblemen hebben?
Kinderen met slikproblemen kunnen deze klachten hebben:
- dunner worden (ook de spieren) doordat je kind te weinig energie en voedingsstoffen binnenkrijgt (ondervoeding)
- minder goed groeien
- hoesten tijdens het eten
- kokhalzen
- niet willen eten
- angst om te slikken
- niet willen eten
- een brok in de keel
- een slechte adem
- uitdroging
- eten of drinken kan weer omhoog komen nadat je kind heeft geslikt
- eten of drinken kan door de neus naar buiten komen
- de stem van je kind kan na het eten anders klinken
- longontsteking: dit kan gebeuren je kind het eten niet goed kan ophoesten nadat het zich heeft verslikt
Hoe ontstaan slikproblemen bij kinderen?
Slikproblemen bij kinderen kunnen onder andere ontstaan door:
- Vroeggeboorte. Het gaat dan meestal om tijdelijke slikproblemen.
- Ontwikkelingsproblemen, bijvoorbeeld bij een verstandelijke beperking.
- Een hersenbeschadiging.
- Een spier- of zenuwziekte.
- Aangeboren of erfelijke afwijkingen van de mond, keel en neus.
Hoe worden slikproblemen bij kinderen vastgesteld?
De huisarts stuurt je kind door naar een kinderarts. De kinderarts stelt jou en je kind vragen. Bijvoorbeeld:
- Hoest je kind vaak als het iets eet of drinkt?
- Verslikt je kind zich vaak?
- Kan je kind het eten weer ophoesten als het zich verslikt?
- Doet het slikken pijn bij je kind?
- Hoelang is je kind bezig met de maaltijd?
Een logopedist onderzoekt wat je kind kan eten. En wat precies de problemen zijn.
Soms wordt ook een slikvideo gemaakt. Je kind krijgt verschillende soorten eten en drinken. Met röntgenstraling is te zien hoe je kind dit doorslikt.
Dit onderzoek gebeurt in het ziekenhuis. Het is niet pijnlijk. De hoeveelheid röntgenstraling is erg laag.
Hoe worden slikproblemen bij kinderen behandeld?
Kinderen met slikproblemen worden behandeld door een logopedist.
Vindt je kind het moeilijk om van een lepel te eten of om te kauwen? Dan bekijkt de logopedist samen met jou hoe je kind dit kan leren. Bijvoorbeeld in kleine stapjes. Ook kun je het eten aanpassen.
Krijgt je kind later problemen met slikken, bijvoorbeeld door een spierziekte? Dan kan je kind bijvoorbeeld deze dingen doen:
- ander eten krijgen
- leren om op een andere manier te slikken
- leren in welke houding het slikken beter gaat
- hulpmiddelen gebruiken om te eten en drinken
Slikproblemen bij baby's
Heeft je baby problemen met drinken? Dan bekijkt een logopedist voor baby's (prelogopedist) bijvoorbeeld deze dingen:
- Welke fles en speen zijn geschikt?
- In welke houding kan je baby het beste slikken?
- Hoe kun je de fles het beste aanbieden?
Welke voeding is geschikt voor kinderen met slikproblemen?
Goed eten en drinken verkleint de kans op verslikken, uitdroging en ondervoeding. Je kind moet misschien aangepast eten en drinken. Je krijgt hiervoor advies van een diëtist.
- aangepast drinken:
Soms is vloeibare drank gemakkelijker om door te slikken. De logopedist geeft je adviezen over drinken dikker maken of juist niet dikker maken . - aangepast eten:
Kies voor zacht, smeuïg, gemalen of vloeibaar eten. Of eten waardoor je kind extra speeksel aanmaakt. De diëtist vertelt je welk eten geschikt is.
Tijdens de groei is het extra belangrijk dat je kind de juiste voedingstoffen binnenkrijgt.
- Vraag een diëtist of je kind genoeg binnenkrijgt. In ieder geval als je kind 2, 7, 12 en 18 jaar is.
Op die leeftijden verandert de behoefte aan voeding. Dit heeft onder meer te maken met de groei.
Soms is aanvullende drinkvoeding op medisch advies geschikt. Bijvoorbeeld als je kind erg lang bezig is met eten. Of als je kind veel stress heeft bij het eten.
Lukt het je kind niet om zelf genoeg te eten en drinken? Dan is vocht of kunstmatige voeding mogelijk. Dat kan op 2 manieren:
- Met een sonde: je kind krijgt vocht en voedingstoffen via een slangetje door de neus of via een gaatje in de buikwand direct in de maag.
- Met een infuus: je kind krijgt vocht en voedingsstoffen direct in het bloed.
Meestal kan je kind zelf ook wat blijven eten en drinken naast de sondevoeding.
Mondzorg bij slikproblemen
Goede mondzorg is extra belangrijk als je kind slikproblemen heeft. Zeker als je kind voeding via sonde of infuus krijgt.
- Houd de lippen van je kind vet, bijvoorbeeld met vaseline.
- Krijgt je kind hulp bij het schoonmaken van de mond of bij het tandenpoetsen? Zorg er dan voor dat je kind zit en niet ligt. De kans op verslikken in tandpasta is dan kleiner.
- Poets de tong zachtjes mee om tongbeslag te voorkomen.
- Controleer de mond van je kind na het eten op voedselresten.
- Houd de mond van je kind vochtig. Dit is vooral belangrijk als je kind niet zelf kan eten of drinken, maar volledige sondevoeding of infuusvoeding krijgt.
- Gebruik tandpasta voor kinderen (daar zit minder fluoride in).
Regelmatige controle door de tandarts of mondhygiënist is belangrijk. Een slechte mondhygiëne kan de kans op een longontsteking door verslikken verhogen.
Bij ernstige slikproblemen kan je kind een verwijzing krijgen naar een Centrum Bijzondere Tandheelkunde voor controle van de mond en gebit.
Meer informatie over slikproblemen bij kinderen
Kijk voor tips over voeding bij slikproblemen bij kleine kinderen op Prelogopedie.nl.
We hebben deze informatie gemaakt met de richtlijn voor artsen over slikproblemen.