In het kort
- Een steenpuist is een pijnlijke bult met pus erin.
- Het komt door een ontsteking van een haarzakje, diep in de huid.
- Raak de puist niet aan.
- De puist gaat meestal vanzelf open. Daarna geneest hij.
- Soms moet de huisarts een sneetje in de puist maken.
- Soms zijn medicijnen nodig, bijvoorbeeld bij koorts.
Film
Download deze film
- Filmbestand 01:58, mp4, 64,1 mb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent 01:58, mp3, 3,89 mb
- Ondertitelingsbestand .srt, 2,6 kb
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat is een steenpuist?
Een steenpuist is een ontsteking van een haarzakje, diep in uw huid. De ontsteking komt door een bacterie.
De medische naam is furunkel.
Soms ontstaan er meer steenpuisten tegelijk, in een groepje bij elkaar. Dit heet een negen-oog.
Wat merk ik van een steenpuist?
Steenpuisten zitten vooral in de oksel, in de lies, op de bil, in de nek, in het gezicht of in de neus.
- Een steenpuist begint als een pijnlijke plek op uw huid.
- De plek wordt dikker en gaat meer pijn doen.
- Heeft u een lichte huid? Dan is de huid vaak ook rood.
Uw huid wordt vaak niet rood als uw huid donker is. - Middenin de bult komt een bolletje met gele pus. U kunt ook een zwart puntje zien. Dat zijn dode cellen. Er kan ook een blaar op komen.
- Meestal gaat de steenpuist binnen een week open. Dan komt de pus er vanzelf uit.
- Daarna geneest de huid.
Waardoor krijg ik een steenpuist?
Hierdoor kunt u een steenpuist krijgen:
- Een haarzakje raakt verstopt.
- De huid met een haarzakje gaat kapot. Bijvoorbeeld door strakke kleding die tegen uw huid aanschuurt. Hierdoor kan een klein wondje ontstaan.
Bacteriën op uw huid zorgen voor een ontsteking van het haarzakje. De ontsteking kan hierna groter worden. Er komt dieper in de huid een bult. Hierin kan pus ontstaan.
U heeft meer kans op een steenpuist als de bacterie die steenpuisten geeft steeds ergens op uw lichaam zit. Meestal is dat in uw neus. Met uw vingers kunt u de bacterie over uw lichaam verspreiden.
Kan een steenpuist kwaad?
Een steenpuist kan meestal geen kwaad. De huid geneest vaak binnen een paar weken.
De kans dat u er ziek van wordt is heel klein.
In deze gevallen heeft u meer kans om ziek te worden van een steenpuist:
- als u minder afweer heeft, door een ziekte (bijvoorbeeld kanker), medicijnen (zoals prednison of chemotherapie) of drugs spuiten
- als u eerder een ontsteking aan de binnenkant van uw hart heeft gehad
- als u een kunstklep in het hart heeft. Of als u een probleem heeft met uw hartklep vanaf uw geboorte.
De bacteriën uit uw huid kunnen een ontsteking aan de binnenkant van het hart geven (endocarditis). - als u een kunstgewricht heeft, zoals een heup of knie
De bacteriën uit uw huid kunnen een ontsteking aan het kunstgewricht geven. De kans daarop is het grootst als u het kunstgewricht korter heeft dan 2 jaar. - als u een steenpuist in uw gezicht heeft.
prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wat kan ik zelf doen bij een steenpuist?
- Raak de steenpuist niet aan.
- Knijp de puist niet uit.
Als u de puist probeert uit te knijpen, kan de ontsteking erger worden. - Smeer er ook niets op, ook geen trekzalf.
Trekzalf kan schadelijk zijn. - De puist kan vanzelf open gaan. Dan kunt u de huid met lauw water afspoelen. Doe er daarna een verbandje op.
- Draag liever geen kleding die strak zit of tegen de huid schuurt. Zo zorgt u ervoor dat de huid niet beschadigt.
- Gebruik geen nat verband op de steenpuist. De ontsteking kan er erger van worden.
- Tegen de pijn kunt u paracetamol nemen.
Zo zorgt u ervoor dat de bacterie niet op andere plekken komt (bij uzelf of andere mensen):
- Was uw handen vaak met zeep. Droog ze goed af.
- Gebruik uw eigen handdoek. Neem elke dag een nieuwe handdoek.
- Knip uw nagels kort.
Heeft u vaak steenpuisten? Dan zijn de adviezen extra belangrijk.
U kunt dan ook uw lichaam 2 of 3 keer per week wassen met een zeep met chloorhexidine. Dit kunt u bij de drogist of apotheek kopen.
Advies van de bedrijfsarts
Werkt u in de zorg of met voedsel, bijvoorbeeld in een restaurant of keuken. Of in een ziekenhuis of verpleeghuis? Praat dan met de bedrijfsarts voordat u aan het werk gaat. Die geeft u advies.
Wanneer is behandeling bij een steenpuist nodig?
Meestal is het genoeg om de adviezen uit te voeren. De steenpuist gaat vanzelf over en er is geen behandeling nodig.
Soms is er wel een behandeling nodig: medicijnen of een sneetje in de steenpuist.
Medicijnen
In deze gevallen geeft de huisarts u medicijnen tegen bacteriën (antibiotica):
- als de steenpuist niet vanzelf geneest, bijvoorbeeld na 10 dagen
- als de steenpuist in uw gezicht zit
- als u ziek wordt of koorts krijgt
- als u een grotere kans heeft om erg ziek te worden van een steenpuist
U krijgt dan pillen voor 7 dagen. Voorbeelden zijn flucloxacilline of clindamycine.
Maak alle pillen op. Als u te vroeg stopt, kan de ontsteking weer terug komen.
Een sneetje erin bij een grote ontsteking
De steenpuist kan een grote ontsteking worden: een abces. Dit kan veel pijn doen.
De huisarts kan er een sneetje in maken en de pus eruit laten.
Probeer dit niet zelf te doen. Dat kan de ontsteking nog erger maken.
Heeft u een grotere kans dat u erg ziek wordt door bacteriën? Dan krijgt u voor het sneetje medicijnen tegen bacteriën. U slikt deze pillen een halfuur tot een uur voor de huisarts het sneetje maakt.
Na het sneetje:
- Spoel de wond elke dag goed af met lauw water uit de kraan of de douche.
- Zo kan de pus er goed uit.
- Doe er daarna een nieuw verband op.
- Doe dit tot het wondje dicht is of er geen pus meer uitkomt.
flucloxacilline
Flucloxacilline behoort tot de penicilline-antibiotica. Penicilline-antibiotica werken tegen infecties met bacteriën.
Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, vooral huidinfecties, zoals ontstoken eczeem, krentenbaard, steenpuisten, gehoorgangontsteking en wondroos. Verder ook bij problemen met borstvoeding geven door een melkklierontsteking, bij ernstige reacties van het lichaam op infecties (sepsis), slijmbeursontsteking, luchtweginfecties en hersenvliesontsteking.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.
Welk onderzoek doet de huisarts als ik vaak steenpuisten heb?
Als u vaak steenpuisten heeft, zal de huisarts onderzoeken of de bacterie in uw neus zit. De huisarts haalt dan met een wattenstaafje wat slijm uit uw neus.
In het ziekenhuis wordt onderzocht of de bacterie die steenpuisten geeft in het slijm zit.
Het duurt een week voordat uw huisarts de uitslag heeft.
Hoe gaat het verder met een steenpuist?
Is de puist vanzelf open gegaan? Dan geneest de puist daarna meestal binnen 1 week.
Misschien gaat de steenpuist niet open. Dat is niet erg. Ook dan geneest deze meestal binnen een paar weken.
Geneest de huid niet goed? Of zitten er meer steenpuisten bij elkaar? Dan zit de ontsteking waarschijnlijk dieper. De huisarts stuurt u dan naar het ziekenhuis. U wordt dan verder behandeld door een arts die opereert (chirurg).
Neuszalf
Komen de steenpuisten steeds terug (meer dan 2 keer per jaar)? En heeft een test laten zien dat de bacterie in uw neus zit?
- Dan kunt u zalf krijgen voor in uw neus. Uw huisarts geeft u een recept.
- Smeer de zalf 3 keer per dag in uw neus, 1 week lang.
- De zalf doodt de bacteriën. Zo kunt u de bacterie niet meer over uw lichaam verspreiden. En krijgt u minder snel weer steenpuisten.
Wanneer bel ik de huisarts bij een steenpuist?
Bel direct uw huisarts of de huisartsenpost in een van deze situaties:
- als u koorts krijgt of u ziek voelt
- als uw afweer slecht is door medicijnen of een erge ziekte
Bel uw huisarts voor een afspraak in 1 van deze situaties:
- als de steenpuist in uw gezicht zit
- als de steenpuist steeds groter wordt of u heeft meer steenpuisten bij elkaar
- als de steenpuist niet is genezen na 10 dagen
- als u vanaf uw geboorte een probleem van uw hartklep heeft of een kunstklep heeft in uw hart
- als u eerder een ontsteking aan uw hart heeft gehad
- als u een kunstgewricht heeft
- als u drugs spuit
- als u geen milt meer heeft
Meer informatie over een steenpuist
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over ontstekingen van de huid door bacteriën.