In het kort
- Bij ADHD kun je je aandacht minder goed ergens bij houden. Ook heb je last van onrust en dingen doen zonder na te denken.
- Je hebt daardoor problemen, bijvoorbeeld thuis en op je werk.
- Gedragstherapie en een coach kunnen helpen om minder last van ADHD te hebben.
- Medicijnen kunnen misschien helpen, maar kunnen ook bijwerkingen hebben.
Wat is ADHD?
Dit zijn de belangrijkste dingen die je merkt bij ADHD:
- moeite om je aandacht ergens bij te houden
- erg druk zijn (hyperactief)
- dingen doen zonder na te denken (impulsief)
- problemen in je leven, bijvoorbeeld thuis, op het werk en met andere mensen
Je hebt deze klachten al vanaf dat je kind was.
ADHD begint dus al op kinderleeftijd. Toch kan het gebeuren dat je het pas ontdekt als je volwassen bent.
Volwassenen met ADHD hebben vaak minder last van het ‘druk zijn’ dan kinderen met ADHD.
Sommige mensen met ADHD zijn helemaal niet druk, maar stil en dromerig. Zij hebben alleen moeite met aandacht. Dit wordt soms ADD genoemd (dus zonder de H van hyperactief), maar dit is geen officiële naam.
ADHD is de afkorting van Attention-Deficit Hyperactivity Disorder.
Wat merk je van ADHD?
Bij ADHD kun je dit merken:
- Je hebt moeite om je aandacht ergens bij te houden.
- Je vindt het moeilijk om de dag goed te plannen en dingen te regelen.
Verder kun je deze dingen merken:
- Je voelt je onrustig.
- Je bent snel boos als iets niet lukt.
- Je komt vaak te laat.
- Je praat veel en druk.
- Je maakt heel makkelijk contact met andere mensen.
- Je begint en stopt snel met een baan.
- Je hebt problemen bij omgaan met geld.
- Je hebt snel problemen met organisaties of andere mensen.
Je hebt met ADHD een grotere kans op andere psychische klachten. Zoals depressie, angst, persoonlijkheids-problemen en verslaving.
Hoe ontstaat ADHD?
We weten niet waar ADHD door komt. Wel is duidelijk dat het in sommige families vaker voorkomt dan in andere.
Sommige mensen denken dat ADHD komt door wat iemand eet. Bijvoorbeeld door veel suiker of kleurstoffen. Hier is veel onderzoek naar gedaan. Waarschijnlijk komt ADHD niet door wat iemand eet.
Wat kun je zelf doen als je ADHD hebt?
- Probeer de klachten van ADHD te leren herkennen bij jezelf.
- Lees erover, kijk bij Meer informatie. Zo begrijp je je klachten en problemen beter.
- Zorg voor een rustige werkplek.
- Geef je dag structuur. Bijvoorbeeld door dit te doen:
- altijd rond dezelfde tijden opstaan, eten en gaan slapen
- spullen op dezelfde plek leggen
- in je agenda zetten wat je die dag gaat doen en hoe lang die dingen duren
Behandeling van ADHD
Je huisarts stuurt je door naar de ggz om te onderzoeken of je ADHD hebt. Daarna bespreek je wie je behandelt. Dat kan een psycholoog of psychiater zijn.
In de behandeling leer je omgaan met de klachten die ADHD bij je geeft. Bijvoorbeeld met gedragstherapie. Je leert bijvoorbeeld:
- om te herkennen waar je last van hebt
- hoe je je dag structuur kunt geven
- hoe je je sterke kanten beter kunt gebruiken
- manieren om te ontspannen
- manieren om met stress om te gaan
- hoe je beter kunt plannen en dingen beter kunt regelen
Misschien heb je moeite om je huishouden, werk en contact met anderen goed te regelen. Dan kan een coach je helpen. Die kan ook bij je thuis komen als je wilt.
Je kunt de coaching ook krijgen in een groep met andere mensen met ADHD.
Heb je ook andere psychische problemen? Bijvoorbeeld een angststoornis, depressie, verslaving of persoonlijkheids-problemen? Dan bespreek je met je behandelaar wat dan een goede behandeling is.
Je kunt ook lichamelijke klachten hebben. Ook die bespreek je met je behandelaar.
Medicijnen bij ADHD
Soms helpen coaching en gedragstherapie niet genoeg. Je kunt dan met een psychiater bespreken of je ook een tijd medicijnen kunt gaan slikken.
Ze kunnen je misschien helpen om rustiger te worden. Ze hebben ook nadelen. Soms hebben ze bijwerkingen.
Bespreek met de psychiater de voordelen en nadelen.
Kijk bij medicijnen gaan slikken bij ADHD voor adviezen die belangrijk zijn als je ADHD-medicijnen gebruikt.
Meer informatie over ADHD bij volwassenen
- Contact met andere mensen met ADHD: Impuls & Woortblind.
- Informatie over psychische gezondheid: MIND.
- Een behandelaar kiezen: Kiezen in de ggz.
- Lees meer over autorijden als u dexamfetamine gebruikt.
We hebben deze tekst gemaakt met:
- de zorgstandaard ADHD
- richtlijn over bijwerkingen bij medicijnen voor ADHD
- de richtlijn ADHD bij volwassenen
- informatie voor huisartsen over ADHD-medicijnen voor mensen vanaf 18 jaar
- de richtlijn voor huisartsen over ADHD bij kinderen
dexamfetamine
Dexamfetamine is een stimulerend medicijn.
Artsen schrijven het voor bij ADHD (u bent snel afgeleid, doet drukker en doet dingen zonder er bij na te denken). Ook bij narcolepsie (slaapziekte).