In het kort
- De pil voorkomt dat je zwanger wordt.
- In de gewone pil zitten 2 hormonen.
- Je slikt 3 weken lang elke dag 1 pil. Daarna 1 week niet. Dit heet de stopweek.
- In de stopweek word je ongesteld. Dit kan je ook uitstellen.
- De pil geeft iets meer kans op trombose (stolsel in een ader).
- Rook je en ben je ouder dan 35 jaar? Kies dan niet voor deze pil.
Film
Download deze film
- Filmbestand mp4, 2:30 minuten, 17mb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent mp3, 2:30 minuten, 3mb
- Ondertitelingsbestand srt
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat is de combinatiepil of ‘de pil’?
Deze tekst gaat over de gewone pil. Er bestaat ook een andere pil: de minipil.
In de gewone pil zitten 2 soorten hormonen: oestrogeen en progestageen. Daarom heet deze pil ook wel 'combinatiepil'.
De combinatiepil voorkomt dat je zwanger wordt.
Als je de pil voor het eerst wil gaan slikken, heb je een recept nodig van je huisarts.
Hoe werkt de combinatiepil?
Het hormoon progestageen zorgt ervoor dat je niet zwanger wordt:
- je hebt geen eisprong
- het slijm in je baarmoedermond wordt dikker; zaad (sperma) van de man komt daar dan minder goed doorheen
- een bevrucht eitje kan zich niet vastmaken in je baarmoeder
Het hormoon oestrogeen zorgt dat je regelmatig ongesteld wordt.
De combinatiepil beschermt je heel goed tegen zwangerschap. De kans is heel klein dat je toch zwanger wordt. Van de 1000 vrouwen die de combinatiepil slikken, worden minder dan 5 per jaar toch zwanger.
Als je de pil vergeet en niet op tijd slikt, heb je kans dat je toch zwanger wordt.
De pil beschermt niet tegen soa. Gebruik daarvoor een condoom.
Welke combinatiepil kies ik?
Er zijn verschillende soorten pillen met 2 hormonen (combinatiepillen).
Huisartsen raden een pil aan met:
- levonorgestrel 150 microg en ethinylestradiol 30 microg
Pillen met deze combinatie van hormonen geven de minste kans op bijwerkingen.
Als tweede keus raden huisartsen 1 van deze pillen aan:
- levonorgestrel 100 microg en ethinylestradiol 20 microg
- gestodeen 75 microg en ethinylestradiol 20 microg
- norgestimaat 250 microg en ethinylestradiol 35 microg
In de pillen met ethinylestradiol 20 microg zitten minder hormonen. Maar daardoor geven ze wel meer kans op onregelmatig bloedverlies.
Alle andere combinatiepillen geven meer kans op ernstige bijwerkingen (trombose, longembolie). Zij hebben geen voordelen boven de hier genoemde pillen.
ethinylestradiol
Ethinylestradiol heeft dezelfde werking als het vrouwelijk geslachtshormoon estradiol, dat vooral in de eierstokken wordt gemaakt. Vrouwelijke geslachtshormonen, ook wel oestrogenen genoemd, spelen een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven dit medicijn voor bij problemen bij de menstruatiecyclus (wegblijven van de menstruatie), bij behandeling voor ongewenste kinderloosheid en bij sommige vormen van kanker (tumoren).
Hoe slik ik de combinatiepil?
Starten met de pil
Wanneer je met je eerste pilstrip begint:
- Begin met de pil op de 1e dag van je ongesteldheid. Dan ben je meteen beschermd tegen zwangerschap.
- Start je tussen de 2e en 5e dag van je ongesteldheid? Gebruik dan de eerste 7 dagen een condoom als je seks hebt.
Nadat je gestart bent
- Slik 3 weken lang elke dag een pil.
- Neem daarna 1 week geen pil. Dit heet de stopweek. In de stopweek word je ongesteld.
- Na de stopweek begin je aan een nieuwe pilstrip (21 pillen).
Zorg dat je de 1e pil na de stopweek altijd op tijd inneemt. Anders ben je niet tegen zwangerschap beschermd. De startdag is altijd op dezelfde dag van de week.
Slik de pil op een vaste tijd. Dan heb je minder kans dat je de pil vergeet.
Als je de pil meer dan 12 uur na je normale tijd inneemt, ben je minder goed beschermd. Kijk dan bij Ik ben een pil vergeten
Tips om vergeten van de pil te voorkomen
- Neem de pil op een vast moment van je dag. Zoals bij het opstaan, bij de eerste koffie, bij het tandenpoetsen of voor het slapengaan.
- Leg de pilstrip op een goed zichtbare plaats: naast je tandenborstel of op het nachtkastje.
- Bewaar een extra pilstrip in je tas als je niet elke dag thuiskomt.
- Je kan ook de wekker op je mobiele telefoon elke dag op een vaste tijd af laten gaan.
- Er zijn ook apps om je aan het slikken van de pil te herinneren.
De combinatiepil vergeten, overgeven of diarree?
Pil vergeten
- Minder dan 12 uur na je vaste tijd van slikken: neem de pil alsnog zo snel mogelijk in. Neem de volgende pil op de normale tijd en ga door met je pilstrip. Dan blijf je tegen zwangerschap beschermd.
- 12 uur of langer na je vaste tijd van slikken: dan ben je minder goed beschermd. Lees dan wat je moet doen in Ik ben de pil vergeten.
Kijk hier voor tips tegen vergeten van de pil.
Overgeven
Heb je last van overgeven binnen 4 uur na het slikken van je pil? Neem dan een extra pil. Doe dit binnen 12 uur na je vaste tijd. Ben je te laat? Of moet je steeds weer overgeven? Dan moet je hetzelfde doen als bij vergeten van de pil.
Heb je overgegeven later dan 4 uur na het slikken van je pil? Dan hoef je niets te doen.
Diarree
Heb je diarree (zo dun als water), dan nemen je darmen de pil minder goed op. Daardoor werkt de pil mogelijk minder goed. Je moet dan hetzelfde doen als bij vergeten van de pil.
Hoe stel ik mijn ongesteldheid uit met de combinatiepil?
Als je de combinatiepil gebruikt, kun je je ongesteldheid uitstellen, bijvoorbeeld voor een vakantie.
- Begin aan het einde van een pilstrip direct met een nieuwe strip. Je hebt nu dus geen stopweek.
- Elke dag dat je een pil slikt, stel je de bloeding weer een dag uit.
- Als je wil kan je de volgende stopweek ook overslaan (en dus direct met de nieuwe strip beginnen).
- Zodra je stopt met slikken begint je stopweek. Je wordt dan weer ongesteld. Precies 1 week later moet je met je nieuwe pilstrip beginnen.
Je kunt je ongesteldheid tot 1 jaar uitstellen. Je blijft tegen zwangerschap beschermd en er zijn geen extra risico’s voor je gezondheid bekend. Hoe langer je je ongesteldheid uitstelt, hoe groter wel de kans is dat je toch weer wat bloed verliest. Lees hier wat je dan kunt doen.
Wat doet de combinatiepil met mijn ongesteldheid?
Bij de combinatiepil heb je meestal minder bloedverlies en minder pijn als je ongesteld wordt.
Je wordt in de stopweek ongesteld. Je weet dus wanneer je ongesteldheid er aan komt.
Heb je tussendoor toch wat bloedverlies tijdens de pilstrip? Slik de pil dan gewoon door tot aan de stopweek. Bespreek het met je huisarts als dit bloedverlies bij de volgende strip weer terugkomt.
Welke bijwerkingen heeft de pil?
In de eerste maanden kun je last hebben van een of meer bijwerkingen, zoals:
- hoofdpijn
- gespannen borsten
- somberheid
- minder zin in seks
- een beetje bloedverlies op dagen dat je niet ongesteld bent
Deze klachten verdwijnen meestal als je de pil een paar maanden hebt geslikt.
Het kan ook zijn dat je nergens last van hebt.
Wat zijn de risico's van de pil?
De pil heeft bij de meeste vrouwen weinig risico voor de gezondheid. De kans op ernstige bijwerkingen is heel klein.
- Vrouwen die de pil slikken hebben een iets verhoogd risico op trombose (stolsel in een ader).
- De combinatiepil geeft een iets verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Dit risico wordt groter als je rookt én 35 jaar of ouder bent.
- Vrouwen met migraine met aura hebben bij pilgebruik iets meer kans op een beroerte.
- De kans op borstkanker is bij pilgebruik licht verhoogd, maar bij vrouwen onder de 35 jaar nog steeds heel klein. Dit risico vermindert als je weer stopt met de pil en is 10 jaar later verdwenen.
De kans op baarmoederkanker en eierstokkanker is voor de meesten al heel klein. Bij pilgebruik is de kans eierstokkanker waarschijnlijk nog iets kleiner. Of je ook minder kans hebt op baarmoederhalskanker is onduidelijk.
Voor wie is de pil niet of minder geschikt?
De pil is niet geschikt als je:
- rookt en je bent 35 jaar of ouder (meer kans op hart- en vaatziekten)
- diabetes hebt met steeds hoge bloedsuikers of gezondheidsproblemen
- migraine met aura hebt en rookt (meer kans op een beroerte)
- trombose of longembolie hebt gehad (meer kans op weer trombose of longembolie)
- een hartinfarct of beroerte hebt gehad (meer kans op weer een hartinfarct of beroerte)
- borstkanker hebt of hebt gehad (meer kans op borstkanker)
- drager bent van het BRCA-gen (en/of er veel borstkanker in de familie voorkomt, en je ouder dan 35 jaar bent)
- een gastric-bypass operatie hebt gehad
- bepaalde medicijnen gebruikt, bijvoorbeeld tegen epilepsie
Roken en de pil gaan dus niet samen. Als je wil stoppen met roken kan de huisarts je daarbij begeleiden.
De pil is minder geschikt als je:
- rookt en je bent jonger dan 35 jaar
- migraine met aura hebt, ook als je niet rookt
- familieleden hebt met trombose of hart- en vaatziekten
- familieleden hebt met borstkanker
- een verhoogd risico op hart- en vaatziekten hebt door:
- roken
- hoge bloeddruk
- een hoog cholesterol
- diabetes mellitus
- overgewicht
- dat je ouders, broers of zussen jonger dan 60 jaar hart- en vaatziekten hebben gehad
Kan ik bij de pil ook andere medicijnen of zelfzorgmiddelen gebruiken?
Wil een arts andere medicijnen voorschrijven? Vertel dan dat je de pil gebruikt.
Met sommige andere medicijnen samen werkt de pil namelijk minder goed. Dat geldt bijvoorbeeld voor sommige medicijnen tegen epilepsie.
Ook Sint-janskruid dat zonder recept te koop is, kan de werking van de pil verminderen. Je bent dan minder goed tegen zwangerschap beschermd.
Vraag dus eerst advies aan je huisarts of apotheker voordat je de pil samen met andere middelen gebruikt.
sint-janskruid
Sint-janskruid heeft een antidepressieve werking.
Net als de andere medicijnen tegen depressiviteit beïnvloedt sint-janskruid de lichaamseigen stoffen in de hersenen die een rol spelen bij stemmingen en emoties. Hoe het precies werkt is nog niet helemaal bekend.
Let op! Alleen bij de medicijnen die zijn geregistreerd als geneesmiddel, is de werkzaamheid onderzocht. De kruidenmiddelen met sint-janskruid niet (zie ook de rubriek 'Hoe te verkrijgen; recept nodig en welke toedieningsvormen' onderaan deze tekst).
Sint-janskruid wordt gebruikt bij depressie.
Wanneer naar de huisarts voor de pil?
Maak een afspraak bij de huisarts als je de pil wilt gaan gebruiken. Dan krijg je een eerste recept. Daarna kun je de pil meestal ook direct bij je apotheek halen. Daar kun je ook extra informatie krijgen over de pil.
Heb je klachten of vragen? Of ben je de pil vergeten en heb je nog vragen? Bel en vraag je huisarts om advies.
Hoe gaat het verder bij gebruik van de pil?
Na 3 maanden heb je weer een afspraak bij je huisarts. Deze vraagt je of je tevreden bent over je pil. En of het lukt om de pil elke dag op tijd in te nemen. Soms meet de huisarts je bloeddruk op.
Je kunt op elk moment stoppen met de pil. Bijvoorbeeld als je geen voorbehoedmiddel meer nodig hebt. Of als je zwanger wilt worden. Je bent dan meestal meteen weer vruchtbaar.
Soms moet je opnieuw bekijken of de pil nog wel geschikt is voor jou. Omdat in de loop van de tijd iets kan veranderen in je gezondheid. Of bijvoorbeeld in deze situaties:
- als het je niet lukt om te stoppen met roken
- als je 35 wordt en rookt
- als je 40 wordt
- als je in de overgang komt en de pil nog slikt
Soms kun je dan beter stoppen met de pil. Zo nodig kies je een ander voorbehoedmiddel dat beter bij je past. Vraag je huisarts om advies.
Meer informatie over voorbehoedmiddelen
Meer informatie over voorbehoedmiddelen en veilig vrijen:
- seksualiteit.nl
- Soa Aids Nederland
- Sense (vooral voor jongeren)
- anticonceptievoorjou.nl (vooral voor jongeren)
Met keuzehulp: welke anticonceptie past bij jou? - Zanzu.nl (informatie in 16 talen)
We hebben deze informatie gemaakt met: