In het kort
- Ernstige verwondingen ontstaan bijvoorbeeld door een val, een auto-ongeluk, een brand, een explosie of geweld.
- De verwonding met de meeste spoed bepaalt naar welk ziekenhuis uw naaste gaat. Dat is niet altijd het ziekenhuis in de buurt.
- Ligt uw naaste op de intensive care (IC)? Geef hem of haar dan zo veel mogelijk rust.
- Als uw naaste geen kans heeft om te overleven, kan de behandeling gestopt worden.
Wat zijn ernstige verwondingen?
Ernstige verwondingen ontstaan bijvoorbeeld door een val, verkeersongeluk, een brand, een explosie of geweld (zoals een steek- of schietpartij).
Vaak zijn er dan meer verwondingen tegelijk. We noemen dat ‘multitrauma’. Voorbeelden zijn: botbreuken, hersenletsel, brandwonden, inwendige bloedingen, een klaplong en/of een dwarslaesie.
Hulp op de plek van het ongeval bij ernstige verwondingen
Een ambulance met verpleegkundige komt naar de plaats van het ongeval. Bij ernstige verwondingen kan er ook een arts met een speciale ambulance of een traumahelicopter komen (Mobiel Medisch Team).
Uw naaste krijgt hulp op de plaats van het ongeval. Bijvoorbeeld:
- reanimatie (de hartslag op gang brengen);
- een bloeding stoppen;
- zuurstof;
- een buisje in de luchtpijp om te kunnen ademen (intubatie);
- pijnstilling;
- brandwonden koelen.
Vervoer naar het ziekenhuis bij ernstige verwondingen
De nek en de wervelkolom kunnen beschadigd zijn. Dat is niet altijd van buiten te zien. Zo nodig ligt uw naaste in de ambulance op een speciaal matras of tussen ‘hoofdblokken’. De nek en wervelkolom blijven dan helemaal stil liggen. Soms wordt een nekkraag gebruikt.
De arts of verpleegkundige bekijkt op de plek van het ongeval welke verwonding eerst behandeld moet worden. Dat bepaalt naar welk ziekenhuis uw naaste gaat. Dat is niet altijd het ziekenhuis in de buurt. Bijvoorbeeld als:
- uw naaste direct gespecialiseerde hulp nodig heeft, bijvoorbeeld voor brandwonden of voor hersenletsel
- uw naaste (mogelijk) meerdere heel ernstige verwondingen heeft en naar een ziekenhuis met een traumacentrum moet. Daar worden verschillende ernstige verwondingen tegelijk behandeld
Onderzoek en behandeling in het ziekenhuis bij ernstige verwondingen
In het ziekenhuis of traumacentrum krijgt uw naaste verschillende onderzoeken.
- De kleding wordt vaak kapot geknipt om snel te zien welke verwondingen uw naaste heeft. Zijn er levensbedreigende verwondingen, zoals een klaplong of een grote bloeding binnenin het lichaam? Dan behandelen de artsen die zo nodig direct.
- Uw naaste kan allerlei tests krijgen, zoals bloedonderzoeken, röntgenfoto’s en een CT-scan.
- Waarschijnlijk is uw naaste omringd door veel artsen en verpleegkundigen. Van buitenaf kan dit er onoverzichtelijk uitzien. Maar de zorgverleners hebben allemaal duidelijke taken en zij werken in een vaste volgorde.
- De traumachirurg is de hoofdbehandelaar. U hoort van hem of haar hoe het met uw naaste gaat en wanneer u uw naaste kunt zien.
Uw naaste gaat vanuit de spoedeisende hulp naar de operatiekamer, naar de intensive care of naar een andere afdeling van het ziekenhuis. Dit is afhankelijk van de verwondingen. Voorbeelden van ernstige verwondingen zijn:
- hersenletsel/coma
- dwarslaesie (verlamming)
- botbreuken, zoals een gebroken heup, ribben, rug of been
- brandwonden
- inwendige bloedingen
- een klaplong
- shock door bloedverlies (ernstig lage bloeddruk waardoor de organen te weinig zuurstof krijgen)
- verwondingen aan het hoofd en in het gezicht
- nekletsel of problemen met de wervelkolom
- amputatie van een lichaamsdeel
Pijnbestrijding bij ernstige verwondingen
Uw naaste kan last hebben van pijn. Pijnbestrijding is heel belangrijk:
- Uw naaste voelt zich dan beter.
- Wonden genezen ook sneller als de pijn vermindert.
- Pijnbestrijding verkleint de kans dat het lichaam pijn ‘onthoudt’ en later extra gevoelig wordt voor pijn.
Pijnbestrijding begint al op de plek van het ongeval en op de spoedeisende hulp.
Pijn meten
Er is geen test om pijn te meten. Uw naaste wordt gevraagd de pijn een cijfer tussen 1 en 10 te geven.
- 1 = lichte pijn
- 10 = de ergste pijn die hij/zij zich kan voorstellen.
Kan uw naaste dit niet vertellen? Dan zal een arts inschatten hoe erg de pijn is.
Pijn verminderen
Stress verergert pijn. Uw naaste krijgt uitleg over de verwondingen en de pijnbestrijding. Dit kan stress verminderen. Bij erge stress krijgt uw naaste ook een kalmeringsmiddel.
Paracetamol helpt meestal goed bij pijn. Deze pijnstiller werkt sneller als hij meteen in het bloed komt. Uw naaste kan de paracetamol daarom via een infuus krijgen. Voor extra pijnstilling kan er bijvoorbeeld morfine of fentanyl bij komen.
Uw naaste kan ook een soort slaapmiddel krijgen (sedatie). Hij of zij is zich dan minder bewust van wat er gebeurt.
fentanyl
Fentanyl is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking.
Artsen schrijven het voor bij plotselinge hevige pijn, zoals pijn na een operatie, ernstige verwonding of pijn na een hartinfarct. Ook bij langdurige hevige pijn, zoals pijn bij kanker.
Artsen schrijven het soms ook voor bij zorg voor mensen die in hun de laatste levensfase zitten (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.morfine
Morfine is een sterke pijnstiller. Het hoort bij een groep stoffen genaamd opiaten. Deze stoffen lijken allemaal op morfine.
Artsen schrijven het voor bij plotselinge ernstige pijn, zoals pijn na een operatie, ernstige verwonding, pijn na een hartinfarct of koliekpijn. Ook bij langdurige hevige pijn, zoals pijn bij kanker.
Artsen schrijven het ook voor bij ernstige benauwdheid door een hart dat minder goed pompt (hartfalen) en bij zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Zorg op de intensive care bij ernstige verwondingen
Zo nodig komt uw naaste op de intensive care (IC) te liggen. De IC biedt intensieve bewaking en zorg. Bijvoorbeeld bij problemen met de bloeddruk, hartslag, ademhaling, lichaamstemperatuur of het bewustzijn. Op de intensive care werkt een team van speciaal opgeleide artsen en verpleegkundigen.
U kunt uw naaste op de IC bezoeken. U ziet en hoort allerlei medische hulpmiddelen en apparaten, bijvoorbeeld:
- Een infuus met vocht en medicijnen.
- Een voedingssonde voor voedingsstoffen. Uw naaste heeft dan een slangetje door de neus of door de huid van de buik.
- Een hartmonitor om het hartritme te controleren.
- Een beademingsmachine. Uw naaste heeft dan een buisje door de mond en keel, waardoor hij of zij niet kan praten.
Rust is heel belangrijk als uw naaste op de IC ligt. De IC-verpleegkundige let hierop. Vraag hem of haar hoeveel bezoek uw naaste mag hebben en hoelang u kunt blijven.
Kijk ook bij omgaan met een naaste op de IC. Bijvoorbeeld voor adviezen over hoe u ook goed voor uzelf kunt blijven zorgen.
Coma of beademing?
Ligt uw naaste in coma of wordt hij of zij beademd? Het is niet zeker of uw naaste u dan hoort of uw aanraking voelt. Ga ervan uit dat dit wel zo is. Het kan prettig zijn om tegen uw naaste te praten en hem of haar aan te raken. Ben wel voorzichtig met wat u zegt, bijvoorbeeld over de ernst van de verwondingen.
Wie beslist over doorgaan of stoppen met de behandeling bij ernstige verwondingen?
Bij heel ernstige verwondingen kunnen u en het behandelteam zich afvragen of behandelen nog zinvol is.
Kan uw naaste niet zelf beslissen, bijvoorbeeld omdat hij of zij in coma ligt? Dan beslist het behandelteam om door te gaan of te stoppen met behandelen.
Doorgaan met behandelen
- Het behandelteam kan beslissen om door te gaan met behandelen.
- Bent u het hier niet meer eens? Bespreek dat dan met de arts. Het behandelteam houdt hier rekening mee. Het team kan toch besluiten dat de behandeling doorgaat als uw naaste nog een kans op overleven heeft.
- Heeft uw naaste een niet-behandelverklaring en weet het behandelteam dat? Dan houden de artsen daar rekening mee.
Behandeling stoppen
- Het behandelteam kan beslissen om de behandeling te stoppen. Uw naaste zal dan overlijden. U krijgt uitleg waarom het team de behandeling wil stoppen.
- Bent u het hier niet mee eens? Bespreek dit dan met de arts. Het behandelteam houdt hier rekening mee. Het team kan toch besluiten de behandeling te stoppen als uw naaste geen kans op overleven heeft.
- Voordat de behandeling stopt krijgt uw naaste medicijnen. Dit voorkomt dat hij/zij pijn lijdt of benauwd is tijdens het sterven.
- U krijgt tijd om afscheid te nemen.
- Een familiebegeleider of de verpleegkundigen kunnen u steunen op deze emotionele momenten.
Wanneer kan ik vragen verwachten over donatie van organen en weefsels?
Is duidelijk dat uw naaste niet zal overleven? Dan kan de arts met u praten over orgaan- en weefseldonatie. Dit gebeurt al voordat uw naaste is overleden, maar alleen als er geen kans meer is op overleven.
Het ziekenhuis kijkt of uw naaste een keuze in het donorregister heeft gezet. Dan wordt die keuze in principe gevolgd.
Het kan ook zijn dat u moet beslissen. Namelijk:
- als uw naaste in het donorregister heeft gezet dat u de beslissing moet nemen
- als uw naaste niet in het donorregister staat
Als donatie mogelijk is, wordt onderzocht of uw naaste hersendood is. Soms is dit niet mogelijk. Dan onderzoekt de arts of uw naaste hartdood is.
Als u toestemming geeft, kan het nog enkele uren duren voordat de donoroperatie begint.
Na de operatie mag u weer bij uw naaste. Het lichaam is dan niet meer warm.
Meer informatie over ernstige verwondingen door een ongeval
- Wilt u meer weten over ernstige verwondingen door een ongeval dan kunt u aanvullende betrouwbare informatie vinden op de website van:
- IC Connect, voor (voormalig) IC-patiënten en naasten
- Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie
- Slachtofferhulp
- Brandwondenstichting
- Hersenletsel.nl
- Dwarslaesie Organisatie Nederland
De informatie over ernstige verwondingen door ongeval is gebaseerd op: