In het kort
- Bij fibromyalgie heb je last van pijnlijke, stijve spieren en gewrichten.
- Je bent ook vaak moe.
- Hoe het komt is niet helemaal duidelijk.
- Blijf bewegen: ga bijvoorbeeld elke dag wandelen.
- Gebruik geen sterke pijnstillers zoals tramadol, oxycodon of morfine.
- Begeleiding door een fysiotherapeut, oefentherapeut of psycholoog kan helpen.
morfine
Morfine is een sterke pijnstiller. Het hoort bij een groep stoffen genaamd opiaten. Deze stoffen lijken allemaal op morfine.
Artsen schrijven het voor bij plotselinge ernstige pijn, zoals pijn na een operatie, ernstige verwonding, pijn na een hartinfarct of koliekpijn. Ook bij langdurige hevige pijn, zoals pijn bij kanker.
Artsen schrijven het ook voor bij ernstige benauwdheid door een hart dat minder goed pompt (hartfalen) en bij zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.oxycodon
Oxycodon is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking.
Artsen schrijven het voor bij hevige pijn, zoals pijn na een operatie of pijn als gevolg van kanker. Artsen schrijven het ook voor in de zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
tramadol
Tramadol is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking.
Artsen schrijven het voor bij plotselinge of langdurige hevige pijn. Soms schrijven artsen het voor bij seksuele stoornissen (voortijdige zaadlozing).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wat is fibromyalgie?
Bij fibromyalgie heb je last van pijnlijke spieren. Ze voelen vaak stijf aan. De pijn zit niet op 1 plek maar op veel plekken in je lichaam. En de pijn duurt lang: je kunt er maanden of jaren last van hebben. Meestal heb je er ook andere klachten bij, zoals moe zijn.
Het is niet duidelijk waar fibromyalgie door komt. Er is geen schade of ontsteking aan je spieren of gewrichten.
Wat merk je bij fibromyalgie?
De belangrijkste klachten bij fibromyalgie zijn pijn, stijfheid en moeheid. Je kunt er ook andere klachten bij hebben, zoals slecht slapen of je somber voelen.
Mensen met fibromyalgie hebben maanden of jaren last van de klachten.
Pijn
De pijn zit niet op 1 plek in je lichaam, maar op veel plekken, bijvoorbeeld:
- kaak
- nek en schouders
- rug en borst
- armen
- heupen en benen
De pijn kan verschillend aanvoelen: bijvoorbeeld zeurend, stekend of kloppend. Bij sommige mensen kan het al pijn doen als iemand ze aanraakt of als ze kleding op hun huid voelen.
Vaak is gewone dingen doen daardoor moeilijk. Bijvoorbeeld klusjes in huis, werken of sporten. Soms is zelfs fietsen en wandelen te veel. De pijn wordt soms erger bij kou.
Stijve spieren
Je spieren en gewrichten kunnen heel stijf aanvoelen. Vooral als je lang in dezelfde houding hebt gezeten of gelegen. Bijvoorbeeld als je uit bed komt. Soms is het lastig om uit een stoel op te staan.
Slappere spieren
Omdat je spieren pijn doen, gaat bewegen ook moeilijker. Hierdoor kunnen je spieren slapper worden. Daardoor kunnen sommige dingen te zwaar zijn om te doen. Bijvoorbeeld een kind optillen of een boodschappentas dragen. Je conditie kan ook slechter worden. Je voelt je dan ook minder fit.
Moe zijn
Je kunt erg moe zijn of je kunt je uitgeput voelen. Vaak voel je dat in de ochtend al. En het kan erger worden als je wat hebt gedaan.
Slecht slapen
Vaak gaat slapen slechter. Dat kan komen door de pijn of omdat je je zorgen maakt. Je kunt ook slechter slapen omdat je overdag niet veel doet. Veel mensen met fibromyalgie voelen zich na het slapen niet uitgerust.
Psychische klachten
Pijn, stijfheid en slecht slapen hebben invloed op je stemming en gedachten. Je kunt er ook last van hebben dat andere mensen niet begrijpen dat je pijn hebt. Hierdoor kun je bij fibromyalgie last hebben van:
- somberheid of depressie
- bang of ongerust zijn
- snel boos worden
- dingen gaan vermijden, omdat je bang bent voor meer klachten
Andere klachten
Deze klachten kun je ook hebben:
- je aandacht niet goed bij dingen kunnen houden
- vaak dingen vergeten
- niet tegen geluid, licht of geuren kunnen
- tintelend gevoel in armen of benen
- buikpijn, niet goed kunnen poepen of juist diarree. Dit kan komen door prikkelbare-darm-syndroom.
Hoe ontstaat fibromyalgie?
Hoe fibromyalgie ontstaat, weten we niet precies. Waarschijnlijk komt het doordat er veel dingen tegelijk gebeuren. Met deze dingen kan het te maken hebben:
Hoe je lichaam reageert op pijn
- Als pijn lang duurt, kunnen je hersenen en je zenuwen extra gevoelig worden. Ze sturen dan extra pijnprikkels naar je hersenen. De pijn voelt daardoor erger, duurt langer of breidt zich uit. Doordat je zenuwen extra gevoelig worden, kun je vaak ook slechter tegen dingen zoals licht, geluid of geur.
Wat je denkt, voelt en doet als reactie op pijn
- Je denkt misschien dat de pijn schadelijk of gevaarlijk is. Of dat de pijn komt door een ernstige ziekte. Je maakt je zorgen, bent onrustig en gespannen en slaapt minder goed.
- Je durft minder te bewegen. Als je minder beweegt, worden je spieren stijver en minder sterk en kun je sneller pijn hebben.
- Je doet minder aan hobby's en werk of ziet en spreekt minder vaak andere mensen.
- Als je minder doet en minder aan andere dingen denkt, kun je vaker aan de pijn denken.
- Door al deze dingen kun je je onzeker, verdrietig, bang, somber, eenzaam of hulpeloos voelen. Als je je zo voelt, wordt pijn meestal ook erger.
Hoe andere mensen reageren op je pijn
- Als mensen om je heen erg bezorgd zijn, raak je zelf ook meer bezorgd. Je kunt hier onzeker, bang of somber van worden.
- Als mensen jou en je pijn niet snappen, kan dat ook spanning geven. Je voelt je dan niet gesteund en hebt meer last van de pijn.
- Soms gaan mensen om je heen voor je zorgen. Daardoor word je zelf minder actief.
Onderzoek bij fibromyalgie
Het is heel lastig om zeker te weten of je fibromyalgie hebt. Dat komt omdat er geen duidelijke oorzaak in de spieren of gewrichten te vinden is. Als je onderzoeken krijgt zoals bloedonderzoek of een scan van je lichaam, is de uitslag normaal. Fibromyalgie komt soms wel voor samen met andere ziektes, bijvoorbeeld artrose.
Meestal zeggen we dat iemand fibromyalgie heeft als die last heeft van deze dingen:
- Je hebt langer dan 3 maanden pijn.
- De pijn en stijfheid zitten over je hele lichaam. Dus niet alleen maar aan de linkerkant of rechterkant. Of alleen in je rug of in een been.
Je hebt bijvoorbeeld pijn in je nek, schouders, rug en benen. - Je hebt er ook andere klachten bij zoals moe zijn, je aandacht ergens niet bij kunnen houden, slecht slapen of je somber voelen.
- Je klachten zijn een groot deel van de dag aanwezig.
Welke adviezen en behandelingen zijn er voor fibromyalgie?
Er zijn geen behandelingen die fibromyalgie kunnen genezen. Maar er zijn wel adviezen en behandelingen waardoor je minder last hebt van de fibromyalgie. Je pijn kan minder worden en je kunt je beter bewegen. Hierdoor lukt het vaker om de dingen te doen die belangrijk voor je zijn.
Deze adviezen kunnen je helpen:
- Blijf bewegen. Zo blijven je spieren sterker.
- Blijf bezig. Blijf bijvoorbeeld werken. En doe leuke dingen. Zo denk je minder aan de pijn.
- Verdeel je activiteiten. Als je alles tegelijk doet, heb je vaak meer last van pijn en moe zijn.
- Probeer genoeg te slapen.
- Zorg voor ontspanning. Als je veel stress hebt, heb je vaak meer pijn.
- Praat erover als je somber bent of als je je zorgen maakt. Als je erover praat, voel je je vaak beter en begrijpen mensen je beter. Ben je erg somber of angstig? Maak dan een afspraak met de huisarts.
Deze behandelingen kunnen je helpen:
- Fysiotherapie en oefentherapie. De therapeut kan je helpen met oefeningen zodat je beter kunt bewegen.
- Gesprekken met een psycholoog of de praktijkondersteuner van je huisarts.
Dit kan helpen als je je erg somber of angstig voelt. En om beter met de pijn te leren omgaan. - Pijn-revalidatie.
Heb je al behandelingen gehad zoals fysiotherapie en blijf je veel last houden? Dan kan pijn-revalidatie helpen.
Er zijn geen medicijnen die fibromyalgie kunnen genezen. Pijnstillers helpen meestal niet goed bij pijn door fibromyalgie. Of maar kort. Wil je toch een pijnstiller gebruiken? Dan zijn deze dingen belangrijk:
- Probeer eerst paracetamol.
- Gebruik de pijnstillers korte tijd, bijvoorbeeld 2 weken.
- Gebruik geen sterke pijnstillers, zoals morfine, tramadol of oxycodon.
- Gebruik geen cannabis.
Er is onderzoek gedaan of cannabis helpt bij fibromyalgie. Er is geen bewijs dat het helpt.
Lees meer over wat je zelf kunt doen en welke behandelingen er zijn.
cannabis
Cannabis is een kruidenmiddel, het bevat de toppen van de plant Cannabis sativa. Andere namen zijn marihuana of wiet. De apotheek levert speciale producten met een vaste samenstelling aan werkzame stoffen: de medicinale cannabis.
Artsen schrijven medicinale cannabis voor bij MS (multipele sclerose). Ze schrijven het soms voor bij ernstige spierkrampen door ruggenmergschade, misselijkheid en overgeven door behandeling van kanker, hiv, aids of hepatitis C, chronische pijn, vooral zenuwpijn, tics (syndroom van Gilles de la Tourette) en glaucoom (verhoogde oogboldruk).
Ze schrijven het ook voor in de palliatieve zorg (zorg in de laatste levensfase) tegen misselijkheid, tegen pijn en om de eetlust op te wekken. En bij epilepsie, maar de werking is daarbij niet aangetoond.
Uw arts zal cannabis pas voorschrijven als de standaard behandelingsmethoden onvoldoende werken. Of wanneer er te veel bijwerkingen optreden.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.morfine
Morfine is een sterke pijnstiller. Het hoort bij een groep stoffen genaamd opiaten. Deze stoffen lijken allemaal op morfine.
Artsen schrijven het voor bij plotselinge ernstige pijn, zoals pijn na een operatie, ernstige verwonding, pijn na een hartinfarct of koliekpijn. Ook bij langdurige hevige pijn, zoals pijn bij kanker.
Artsen schrijven het ook voor bij ernstige benauwdheid door een hart dat minder goed pompt (hartfalen) en bij zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.oxycodon
Oxycodon is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking.
Artsen schrijven het voor bij hevige pijn, zoals pijn na een operatie of pijn als gevolg van kanker. Artsen schrijven het ook voor in de zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.tramadol
Tramadol is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking.
Artsen schrijven het voor bij plotselinge of langdurige hevige pijn. Soms schrijven artsen het voor bij seksuele stoornissen (voortijdige zaadlozing).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder bij fibromyalgie?
De klachten bij fibromyalgie zijn vaak niet elke dag hetzelfde. Soms gaat het opeens heel goed en kun je bijvoorbeeld weer gaan sporten. Soms is het weer zo heftig dat je bijna niet uit je stoel kunt komen. De klachten kunnen lang blijven, maar ze kunnen ook minder worden of zelfs weggaan. Vaak komen de klachten wel weer terug.
Je kunt lang klachten houden door fibromyalgie. Dat is onderzocht. Dit kwam er uit het onderzoek:
- Ongeveer de helft van de mensen met fibromyalgie had na 4 jaar nog steeds evenveel klachten als aan het begin van het onderzoek.
- Maar ongeveer een kwart van de mensen had na 4 jaar veel minder klachten.
Wanneer contact opnemen met de huisarts bij fibromyalgie?
Neem contact op met de huisarts bij 1 of meer van deze dingen:
- Je hebt al een tijd veel pijn en de adviezen of pijnstillers helpen niet genoeg.
- Je bent erg somber of angstig.
- Je hebt veel stress en het lukt je zelf niet om dit minder te maken.
- Je gaat steeds minder doen. Je bent bijvoorbeeld gestopt met hobby's. Of werken of studeren gaat niet meer.
- Bewegen gaat steeds moeilijker.
- Je gaat je steeds eenzamer voelen.
Meer informatie over fibromyalgie, pijn en vermoeidheid
Meer informatie over fibromyalgie, pijn en vermoeidheid vind je bij:
Informatie over cognitieve gedragstherapie vind je bij MIND. Hier vind je ook ontspanningsoefeningen.
Over deze tekst
We hebben deze tekst gemaakt met:
- het advies voor hulpverleners over fibromyalgie
- de richtlijn voor huisartsen over pijn
- de richtlijn voor huisartsen over onverklaarde lichamelijke klachten
- de richtlijn voor hulpverleners over chronische pijn
Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.