In het kort
- Hees zijn komt vaak door een keelontsteking.
- Het kan ook komen doordat je je stem verkeerd gebruikt. Bijvoorbeeld door vaak fluisteren of schreeuwen.
- Het gaat meestal vanzelf over.
- Medicijnen helpen niet.
- Ga naar je huisarts als je 3 weken hees bent en rookt, veel alcohol drinkt of ouder bent dan 50 jaar.
- Ga ook naar je huisarts als je 6 weken hees bent en de adviezen helpen niet.
Wat is hees zijn?
Je stembanden trillen als er lucht langskomt. Dit geeft geluid: de stem. Als je stembanden niet goed trillen, klink je hees.
Je hebt dan klachten bij het praten. Bijvoorbeeld:
- Je stem klinkt schor of minder helder.
- Je stem klinkt minder hard.
- Praten maakt je moe.
- Er komt helemaal geen geluid meer als je praat: je bent je stem kwijt.
Hees zijn gaat meestal vanzelf weer over.
Wat zijn oorzaken van hees zijn?
Hees zijn komt vaak door:
- keelontsteking, bijvoorbeeld door een verkoudheid.
- roken
Sigarettenrook beschadigt de stembanden. - verkeerd of veel gebruik van de stem
Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij schreeuwen, gillen en hard zingen. Maar het kan ook komen doordat je veel fluistert. Of doordat je vaak kucht of hoest.
Je kunt ook een beroep of hobby hebben waarbij je je stem heel veel gebruikt. Bijvoorbeeld als zanger, docent, telefonist of sportcoach. - emoties, stress en spanning
De spieren in en rond je keel zijn dan gespannen.
Andere oorzaken
Soms komt heesheid door iets anders. Bijvoorbeeld:
- een knobbeltje of poliep op de stembanden
Dit is niet gevaarlijk. Het kan komen doordat je je stem verkeerd gebruikt. - astma of allergie
- ouderdom
Je stembanden en keelspieren verslappen als je ouder wordt. Je stem wordt hierdoor anders. - een operatie aan je keel of hals
Je kunt hees worden door de operatie zelf. Of door het pijpje dat in je keel gaat bij narcose. - medicijnen
Je kunt bijvoorbeeld hees worden door plaspillen, schildklier-medicijnen, medicijnen tegen plas verliezen (urineverlies) of ontstekingsremmers die je moet inademen bij astma.
Zeldzame oorzaken
Een heel zeldzame oorzaak van heesheid is bijvoorbeeld keelkanker. Dit kan soms de oorzaak zijn bij mensen die roken en veel alcohol drinken.
Wat kun je zelf doen als je hees bent?
Je kunt zelf veel doen als je hees bent:
- Geef je stem rust. Praat zo weinig mogelijk. Lukt dit niet? Praat dan gewoon en rustig.
- Fluister en schreeuw niet.
- Probeer niet te kuchen en hoesten.
- Adem zo veel mogelijk door je neus. Je keel droogt dan minder uit.
- Als je rookt: stop met roken.
- Ga niet in ruimtes waar gerookt wordt.
- Drink liever geen alcohol.
- Volg de adviezen bij een keelontsteking.
- Heb je veel stress of spanning? Probeer te ontdekken waardoor dit komt. Zoek naar manieren om te ontspannen. Kijk ook bij beter omgaan met stress.
Gebruik je een ontstekingsremmer die je inademt? Dit kan helpen:
- Spoel je mond met water nadat je het medicijn hebt gebruikt.
- Spuug dit uit.
- Neem nog een slok water en slik dit door.
Helpen medicijnen bij hees zijn?
Er zijn geen medicijnen die helpen bij hees zijn.
Hoe gaat het verder als je hees bent?
Ben je hees door een keelontsteking? Dan is de heesheid vaak binnen 3 weken over.
Gebruik je je stem verkeerd of heel veel? Dan kan het langer duren voordat de heesheid minder wordt. Volg de adviezen.
Soms kunnen adviezen en oefeningen van een logopedist helpen. Je kunt zelf naar een logopedist gaan. De huisarts kan je ook doorsturen.
Wanneer de huisarts bellen als je hees bent?
Oudere leeftijd, roken en alcohol maken het risico op keelkanker groter. Maak daarom een afspraak met je huisarts in deze situaties:
- Je bent 3 weken hees en je bent ouder dan 50.
- Je bent 3 weken hees en je rookt.
- Je bent 3 weken hees en je drinkt veel alcohol.
Maak ook een afspraak met je huisarts in deze situaties:
- Je denkt dat je hees wordt door je medicijnen.
- Je bent 6 weken hees zonder dat je weet hoe het komt.
- Je bent 6 weken hees en de adviezen helpen niet.
Soms stuurt de huisarts je door naar de keel-neus-oor-arts in het ziekenhuis. De huisarts kan namelijk niet diep in de keel kijken naar de stembanden. In het ziekenhuis kan dit wel met een speciale camera.
Meer informatie over hees zijn
We hebben deze tekst gemaakt met:
- het boek Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk
- de richtlijn voor keel-neus-oor-artsen over stemklachten