In het kort
- Het kan erg moeilijk voor u zijn, als iemand van wie u houdt niet lang meer te leven heeft.
- Praat met elkaar over hoe jullie de tijd nog zo fijn mogelijk kunnen maken.
- De huisarts kan u helpen. Ook voor een gesprek over het levenseinde.
- Spreek met andere verzorgenden af wie wat doet.
- Bel VPTZ als het u te veel wordt. Dan komt er een vrijwilliger helpen.
- Vraag op tijd (meer) hulp. Bijvoorbeeld nachtzorg, zodat u kunt uitrusten.
Als iemand van wie u houdt niet lang meer te leven heeft
U weet dat iemand van wie u houdt niet lang meer te leven heeft. Dat kan moeilijk voor u zijn. Het geeft vaak veel verdriet en pijn.
In deze fase zijn rust en goed contact belangrijk. Voor u en voor andere familie of vrienden. Maar vooral voor de persoon die gaat sterven.
Hij of zij wil de tijd nog zo fijn mogelijk maken. Op zijn of haar eigen manier. Praat daarover met elkaar.
Stel bijvoorbeeld vragen:
- Wie wil je nog zien?
- Wat wil je nog doen?
- Wat wil je nog regelen?
- Waar wil je nog heen?
Misschien vindt u het moeilijk om hierover te praten. Probeer het toch eens. Dat kunt u met z'n tweeën doen, of met andere familieleden of vrienden erbij.
Praten kan ook met de huisarts erbij. De huisarts kan u steeds helpen. Bij medische vragen, maar ook bij praten over het levenseinde.
Het is moeilijk om iemand van wie u houdt te steunen in de laatste levensfase. Maar het kan ook fijn zijn. Bijvoorbeeld als u merkt dat hij of zij rustig is en klaar om afscheid te nemen.
Samenwerken met andere mantelzorgers en zorgverleners
Als u iemand steunt die ziek is of gaat sterven, geeft u mantelzorg. Er zijn vaak meer mensen die steun geven aan deze persoon. Bijvoorbeeld andere mantelzorgers. En verpleegkundigen, of verzorgenden van de thuiszorg.
Maak samen goede afspraken over de zorg die u geeft. Zo kunt u de persoon die niet lang meer te leven heeft zo goed mogelijk helpen.
Als de zorg u te veel wordt
Het is moeilijk om te zorgen voor iemand die gaat sterven. Ook als er hulp is van anderen, zoals de huisarts en de thuiszorg.
De persoon van wie u houdt kan misschien steeds minder zelf. U moet daarom misschien steeds meer doen. Ook kan het verdriet u soms te veel worden.
Wordt het u te veel? Of lukt het niet meer om alles te regelen? Bel dan VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg). De vrijwilligers van VPTZ kunnen u helpen. Zij zijn er speciaal om steun te geven aan mensen die gaan sterven en aan hun familie en vrienden.
De vrijwilligers kunnen bijvoorbeeld helpen bij wassen, aankleden of andere dagelijkse dingen. Ze kunnen ook voorlezen. Of gewoon 'er zijn' (waken) voor de persoon die niet lang meer te leven heeft. Zo kunt u even uitrusten.
Adviezen voor mantelzorgers
- Vraag de huisarts wat er kan gebeuren in de laatste levensfase. Zo weet u wat er (misschien) gaat komen. En kunt u op tijd hulp vragen, als dat nodig is.
- Vraag op uw werk of u tijdelijk minder kunt gaan werken of zorgverlof kunt krijgen.
- Heeft u een gezin? Probeer hen ook genoeg aandacht te blijven geven.
- Praat met uw familie en vrienden en zoek steun bij ze. Ook de huisarts en medewerkers van de thuiszorg kunnen u steunen.
- Vraag op tijd (meer) hulp. Bijvoorbeeld nachtzorg via VPTZ, zodat u kunt uitrusten.
- Vraag bij de gemeente om steun. Bijvoorbeeld bij boodschappen, maaltijden bezorgen (tafeltje dekje), klusjes of formulieren invullen. Dit kan bij het Wmo-loket van de gemeente.
Websites voor mantelzorgers
Websites die u als mantelzorger kunnen helpen:
Meer informatie over zorg en steun in de laatste tijd van het leven
Hier vindt u meer informatie over zorg en steun in de laatste tijd van het leven:
- Overpalliatievezorg.nl, met informatie over zorg en hulp en filmpjes met verhalen van mensen. U vindt er ook een zorgzoeker voor zorg en hulp in de buurt.
- Het e-book Praat op tijd over uw levenseinde.
- Ikwilmetjepraten.nu. Tips voor een gesprek over uw wensen. Ook vindt u er films met persoonlijke verhalen.
- De Dappere Patiënt. Een documentaire waarin patiënten en hun huisartsen vertellen over wensen rond het levenseinde.
- In gesprek over leven en dood: films in verschillende talen.
- MIND Korrelatie. Hier kunt u vragen stellen over zorg.
- Expertisecentrum Euthanasie, voor mensen van wie de arts geen euthanasie kan of wil geven.
- Wilsverklaringen om in te vullen kunt u bijvoorbeeld kopen bij Stichting Zorgverklaring, de NVVE en de NPV (christelijk).
- Soms kan iemand na euthanasie zijn weefsel of organen weggeven. De Nederlandse Transplantatie Stichting geeft hier informatie over.
Deze informatie is gemaakt met het e-book Praat op tijd over uw levenseinde en met de Richtlijn Levensbeëindiging op verzoek bij patiënten met een psychische stoornis.