In het kort
- Mazelen geeft hoge koorts en vlekjes op het gezicht en lichaam.
- Bel je huisarts als je denkt dat je mazelen hebt.
- Mazelen is heel besmettelijk. Kom daarom niet naar de praktijk.
- Meestal is mazelen niet gevaarlijk.
- Soms worden mensen er wel erg ziek van.
- Heb je 2 prikken tegen mazelen gehad? Dan is de kans heel klein dat je mazelen hebt.
Wat is mazelen?
Mazelen is een heel besmettelijke ziekte. De oorzaak is een virus.
Bij mazelen word je verkouden met hoge koorts. Daarna krijg je vlekjes op je gezicht en lichaam.
In Nederland krijgen weinig mensen mazelen. Dat komt doordat veel mensen als kind 2 prikken tegen mazelen hebben gekregen.
Bijna alle mensen die geboren zijn voor 1965 hebben zelf mazelen gehad. Zij zijn daardoor nu beschermd tegen de ziekte.
Wat zijn klachten bij mazelen?
Als je klachten krijgt van mazelen, gaat het meestal zo:
- Het begint met verkoudheid, hoesten, rode ogen en koorts: 38 graden of hoger.
- De koorts kan na een paar dagen 39 graden of hoger worden.
- In je mond komen kleine witte vlekjes op de binnenkant van je wangen.
- Na een paar dagen komen er vlekjes op je gezicht. Daarna vlekken over je hele lichaam.
- Op een lichte huid zijn de vlekken rood. De vlekken worden langzaam bruin. Ze kunnen samen grotere vlekken vormen en bijna de hele huid bedekken.
- Op een donkere huid kun je de vlekken niet goed zien, maar je kunt ze wel voelen. Het voelt ruw, als schuurpapier.
- Je huid kan ook jeuken.
- De koorts kan verdwijnen en weer heftig terugkomen.
Hoe weet je of het mazelen is of iets anders?
Meestal weet de huisarts dat je mazelen hebt door de klachten die je hebt. Twijfelt de huisarts of het mazelen is of iets anders? Dan kan de huisarts een test doen. Dit kan een onderzoek zijn van je speeksel, plas of bloed.
Is mazelen gevaarlijk?
Meestal is mazelen niet gevaarlijk. Maar soms word je wel erg ziek van mazelen.
Je kunt dan 1 of meer van deze klachten krijgen:
- een oorontsteking
Soms blijf je daarna doof. - een erge longontsteking
- een ontsteking van de hersenen of een hersenvlies-ontsteking
Je kunt hierdoor schade aan je hersenen krijgen. Die schade gaat soms niet meer weg.
Deze erge klachten van mazelen komen vooral voor bij mensen die geen prikken tegen mazelen hebben gehad. Of nooit mazelen hebben gehad.
Wat kun je zelf doen bij mazelen?
Door de mazelen kun je hoge koorts hebben en sneller uitdrogen. Deze adviezen kunnen dan helpen:
- Drink elke dag 2 liter of meer als je koorts hebt. Hou een glas of flesje water in de buurt. Neem regelmatig een slok. Eten is minder belangrijk.
- Bij koorts moet je lichaam de warmte kwijt kunnen. Doe dunne kleding aan die los om je lichaam zit. In bed is het handig om het dekbed uit de hoes te halen. Dan kun je alleen de hoes gebruiken als je het warm hebt. En de deken erbij als je het koud krijgt.
- Zorg dat je genoeg rust krijgt. In bed blijven hoeft niet.
- Kijk voor meer adviezen ook bij koorts.
Hoe besmet je anderen niet met mazelen?
Als je mazelen hebt, kun je anderen besmetten. Dat kan gevaarlijk zijn voor kinderen en volwassenen die geen prikken hebben gehad tegen mazelen. Bijvoorbeeld voor kinderen jonger dan 14 maanden. Of voor volwassenen met een slechte afweer.
Wanneer ben je besmettelijk?
- Na besmetting duurt het ongeveer 10 dagen voordat de klachten beginnen.
- Je bent al besmettelijk vanaf 2 dagen voordat je de eerste klachten kreeg: koorts, verkoudheid, rode ogen.
- Zie je vlekjes? Dan ben je daarna nog ongeveer 4 dagen besmettelijk.
Wat moet je doen?
- Blijf thuis als je mazelen hebt.
Ga zolang je besmettelijk bent niet naar je werk, opleiding of andere plekken waar veel mensen zijn. - Meld op je werk of opleiding dat je mazelen hebt.
Dan weten ze daar dat andere mensen ook besmet kunnen zijn. Dat kan al gebeurd zijn voordat jij de eerste klachten kreeg. - Is er in je gezin een kind jonger dan 14 maanden? Dan kan dat kind al eerder de prik tegen mazelen krijgen. Bespreek dit met het consultatie-bureau.
- Andere mensen met wie je samenwoont kunnen ook nog een prik halen tegen mazelen.
Dat kan als ze nog geen prikken hebben gehad of maar 1 prik. En als ze nooit zelf mazelen hebben gehad. Voor die prik kun je een afspraak maken bij het consultatie-bureau of de GGD. - De huisarts kan een test doen om te kijken of je mazelen hebt of iets anders. Als uit de test komt dat je mazelen hebt, zegt de huisarts dat tegen de GGD. Artsen van de GGD gaan dan onderzoeken of er in je omgeving nog meer mensen ziek zijn.
Hoe krijg je mazelen?
Mazelen komt door een heel besmettelijk virus.
Dit virus kun je krijgen van iemand anders met mazelen.
Het virus zit in de neus, mond en keel. En dus ook in het snot en speeksel.
Afstand houden helpt niet
Als iemand met mazelen hoest of niest, komen er druppeltjes met het virus in de lucht. Die kunnen in jouw neus of mond komen. Afstand houden helpt niet. De druppeltjes kunnen nog 2 uur in de lucht blijven.
Het virus kan ook via de handen van de een naar de ander gaan. Of via dingen, zoals bestek of bekers.
Kun je mazelen krijgen als je een prik hebt gehad?
- Heb je 2 prikken tegen mazelen gehad?
Dan ben je goed beschermd tegen mazelen. De kans is heel klein dat je mazelen krijgt. Gebeurt het toch, dan word je er meestal minder ziek van. - Heb je 1 prik of geen prikken tegen mazelen gehad?
Dan kun je mazelen krijgen.
De prik tegen mazelen heet BMR-prik. De prik beschermt tegen bof, mazelen en rodehond.
Is het gevaarlijk als je zwanger bent en mazelen hebt?
Als je mazelen krijgt tijdens je zwangerschap, kun je er erger ziek van worden. De kans is groter dat je bijvoorbeeld een longontsteking krijgt.
Mazelen is niet gevaarlijk voor het kind in je buik. Maar mazelen kan er heel soms voor zorgen dat je een miskraam krijgt of dat je kind te vroeg wordt geboren. Dit gebeurt bijna nooit.
Medicijnen bij mazelen
Er zijn geen medicijnen tegen mazelen.
Mazelen komt door een virus. Het mazelen-virus zorgt ervoor dat je afweer minder goed werkt. Je kunt dan een ontsteking door een bacterie erbij krijgen. Bijvoorbeeld een oorontsteking of longontsteking. Dan kunnen medicijnen tegen ontstekingen door een bacterie nodig zijn (antibiotica).
Hoe gaat het verder bij mazelen?
Meestal ben je na ongeveer 1 week weer genezen van mazelen. Soms duurt het een paar dagen langer.
Je kunt wel nog langer blijven hoesten.
Wanneer bellen bij mazelen?
Bel de huisarts als 1 of 2 van deze situaties kloppen voor jou:
- Je hebt geen prikken tegen mazelen gehad en je bent in de buurt geweest van iemand met mazelen.
- Je denkt dat je mazelen kunt hebben en je hebt ruwe vlekjes op je huid en koorts (38 graden of hoger).
Let op: Ga niet naar de huisartsen-praktijk. Het mazelen-virus is erg besmettelijk. Als je belt, vertelt de huisarts of de doktersassistent wat je kunt doen.
Bel ook de huisarts als je denkt dat je mazelen hebt en deze 3 dingen kloppen voor jou:
- Je bent zwanger.
- Je hebt geen prikken gehad tegen mazelen.
- Je hebt nooit eerder zelf mazelen gehad.
Bel direct je huisarts of de huisartsen-spoedpost als je mazelen hebt en 1 of meer van deze klachten:
- Je bent erg ziek.
- Je bent benauwd.
- Je ademt anders.
- Je bent suf: anderen merken dan dat je niet of bijna niet reageert als ze iets tegen je zeggen. Of ze krijgen je niet wakker.
- Je geeft steeds over.
- Je hebt hoofdpijn.
- Je hebt oorpijn.
- Je gaat veel hoesten.
- Je krijgt weer koorts nadat de koorts 1 of meer dagen weg was.