In het kort
- Er zijn verschillende behandelingen bij ernstige nierschade:
- dialyse: een machine haalt afvalstoffen en vocht uit uw bloed.
- buikspoeling: er loopt vloeistof in uw buikholte. Na een paar uur loopt de vloeistof naar buiten, samen met afvalstoffen en teveel aan vocht.
- een donornier: u krijgt een nier van een donor.
- behandelingen om uw klachten minder te maken.
- U bespreekt met uw arts welke behandeling het beste bij u past.
- Soms kan een behandeling bij u niet. Bijvoorbeeld na sommige buikoperaties of als u niet fit genoeg bent.
Wat merk ik van ernstige nierschade?
Als u ernstige nierschade heeft, kunt u 1 of meer van deze klachten hebben:
- jeuk
- misselijk zijn, minder zin in eten hebben
- vermoeidheid, hoofdpijn
- slecht slapen of veel slapen
- bloedarmoede
- veel vocht vasthouden, bijvoorbeeld in uw benen
- botontkalking
Sommige mensen met nierschade hebben helemaal geen klachten.
Behandeling van ernstige nierschade
Als u ernstige nierschade heeft, is de kans groot dat u steeds zieker wordt. Gezonde voeding met weinig zout en medicijnen helpen dan niet meer genoeg. Uw huisarts of specialist vertelt wanneer dit zo is. U kunt dan een behandeling kiezen die bij u past.
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij ernstige nierschade:
Dialyse
Een machine haalt afvalstoffen en vocht uit uw bloed.
Hiervoor heeft u een bloedvat-toegang nodig. Dit is een aanprik-plek in uw arm of een lijn in uw hals. Deze krijgt u met een operatie.
Via de bloedvat-toegang kan uw bloed naar de machine en weer terug.
Dialyse kan thuis of in een dialysecentrum. Het kan overdag (dat duurt 3 tot 4 uur) of ’s nachts (dat duurt 6 tot 10 uur). Dialyse moet een aantal keer per week.
Een andere naam is bloed-dialyse of hemodialyse.
Buikspoeling
Er loopt vloeistof in uw buikholte. Na een paar uur loopt de vloeistof naar buiten, samen met afvalstoffen en teveel aan vocht.
U krijgt eerst een operatie om een slangetje in uw buik te plaatsen. Via het slangetje komt spoelvloeistof in uw buik. Na een paar uur gaat de vloeistof weer uit uw buik, samen met afvalstoffen en teveel aan vocht.
Buikspoeling moet elke dag of elke nacht gebeuren. Overdag moet u zelf de vloeistof 4 keer vervangen. ’s Nachts kan een apparaat dit doen.
Een andere naam is buik-dialyse of peritoneale dialyse (PD).
Een donornier
U krijgt een nier van een donor. Dit is een grote operatie.
Na de operatie moet u medicijnen slikken om te voorkomen dat uw afweersysteem de donornier aanvalt (dit heet afstoting).
Toch komt afstoting soms voor. Een ander risico is dat u bijwerkingen kunt krijgen van de medicijnen.
Sommige mensen die ook diabetes hebben, kunnen een donornier en donor-alvleesklier krijgen.
Een andere naam is niertransplantatie.
Behandelingen om uw klachten minder te maken
U krijgt geen dialyse, buikspoeling of donornier. U krijgt alleen behandelingen tegen uw klachten en om zo fit mogelijk te blijven. U leeft meestal korter dan met dialyse, buikspoeling of een donornier.
Als u ouder bent en veel andere ziektes heeft, leeft u niet altijd korter dan met dialyse.
Films
Nierschade: hemodialyse
Nierschade: buikdialyse
Nierschade: niertransplantatie
Nierschade: conservatieve behandeling
Hoe kies ik een behandeling bij ernstige nierschade?
Meestal gaat u naar een speciale afdeling in het ziekenhuis voor mensen met ernstige nierschade die een behandeling willen kiezen.
Een team van zorgverleners helpt u een goede keuze te maken. U krijgt een aantal gesprekken hierover.
Deze gesprekken kunnen in het ziekenhuis of thuis zijn. U bespreekt bijvoorbeeld:
- welke behandelingen in uw situatie mogelijk zijn. Soms kan een behandeling bij u niet.
- de voordelen en nadelen van de behandelingen
- de risico’s van de behandelingen
- hoe lang u ongeveer kunt doorgaan met de behandeling
- welke behandelingen het beste bij uw situatie passen
Gebruik deze keuzekaart bij de keuze tussen afwachten of een behandeling.
Gebruik deze keuzekaart bij de keuze tussen verschillende behandelingen: dialyse, buikspoeling of een donornier.
Ernstige nierschade heeft een grote invloed op uw leven. Vaak bent u zelf al elke dag met uw ziekte bezig. Bijvoorbeeld als u medicijnen gebruikt of zelf uw bloeddruk meet.
U zult moeten leren omgaan met de nierschade en de behandeling. Welke behandeling u ook kiest.
U moet misschien veel dingen regelen als u een behandeling kiest. Het is belangrijk dat u het zegt als u hierbij hulp nodig heeft. Samen met uw zorgverleners kijkt u waarvoor u hulp kunt krijgen.
Keuzekaart afwachten of behandelen
Gebruik de keuzekaart om samen met uw arts te beslissen wat het beste bij u past: afwachten of een behandeling.
Keuzekaart in beeld
Gebruik de keuzekaart in beeld om samen met uw arts te beslissen wat het beste bij u past: dialyse, buikspoeling, een donornier of behandelingen om uw klachten minder te maken.
Keuzekaart dialyse, buikspoeling of donornier
Gebruik de keuzekaart om samen met uw arts te beslissen wat het beste bij u past: dialyse, buikspoeling of een donornier.
Wat zijn de risico’s van de behandelingen ?
Dialyse
Vaak kan dialyse jaren doorgaan. Hoeveel jaar precies hangt af van uw situatie, zoals uw leeftijd en hoe fit u bent.
Bij dialyse kunt u problemen krijgen met de shunt of katheter. Bijvoorbeeld:
- U krijgt een ontsteking. U krijgt dan antibiotica.
- De shunt of katheter kan nauwer worden of verstopt raken. U krijgt dan een behandeling door de radioloog (dotterbehandeling). Als de shunt helemaal niet meer werkt, heeft u een nieuwe shunt of katheter nodig.
Meteen na de dialyse kunt u zich soms even zieker voelen. U krijgt bijvoorbeeld hoofdpijn of kramp, u bent duizelig of misselijk of u moet overgeven. Dit heet een dialyse-kater en gaat meestal vanzelf over.
Buikspoeling
Vaak kan buikspoeling jaren doorgaan. Hoeveel jaar precies hangt af van hoe goed uw buikvlies is en hoe goed uw nieren nog werken.
Bij buikspoeling kunt u 1 of meer van deze problemen krijgen:
- U krijgt een buikvliesontsteking. Dit is meestal goed te behandelen met antibiotica.
- U krijgt problemen met de huid rondom het slangetje in uw buik. Uw huid kan gaan irriteren of ontstoken raken. Dit is meestal goed te behandelen.
- U krijgt veranderingen in uw buikvlies. Door de buikspoelingen kan uw buikvlies veranderen, waardoor het minder afvalstoffen uit uw bloed haalt. De afvalstoffen en het vocht stromen dan minder makkelijk naar de spoelvloeistof. Dan is een andere behandeling nodig.
Donornier
Een donornier kan uw leven jaren langer maken. Hoe lang u met een donornier kunt leven, verschilt per persoon.
Met een donornier kunt u last krijgen van:
- Uw afweersysteem valt de donornier aan. Dit heet afstoting.
- Bijwerkingen van de medicijnen, zoals:
- ontstekingen, bijvoorbeeld in uw keel, longen of urinewegen
- diabetes (suikerziekte)
- zwaarder worden
- kanker, bijvoorbeeld van de huid
Behandelingen om uw klachten minder te maken
Zonder dialyse, buikspoeling of donornier krijgt u steeds meer afvalstoffen in uw bloed. U heeft hierbij geen pijn.
U leeft meestal korter dan met dialyse, buikspoeling of een donornier. Hoe lang dit is, hangt van meerdere dingen af. Zoals hoe erg de nierschade is, hoe fit u nog bent, hoe oud u bent en of u nog andere ziektes heeft.
Wanneer kunnen deze behandelingen niet?
Soms kan een behandeling niet.
Dialyse kan mogelijk niet:
- als u ernstige hartproblemen heeft. De behandeling is dan misschien te zwaar voor u.
- als u problemen met uw bloedvaten heeft. Bijvoorbeeld slagader-verkalking. Er kan dan geen goede shunt worden aangelegd.
Buikspoeling kan mogelijk niet:
- als u een darmziekte heeft.
- na een grote buikoperatie, bijvoorbeeld als u een stoma heeft gekregen.
- als u veel te zwaar bent.
Een donornier kan mogelijk niet:
- als uw lichaam niet sterk genoeg is. Bijvoorbeeld door ouderdom, ontstekingen of hartproblemen.
- als u kanker heeft of kort geleden kanker heeft gehad.
Meer informatie over nierschade
- Wilt u meer weten over nierschade, ga naar de website van:
- Hulp bij kiezen welke behandeling u wilt en welke het beste bij u past: Nierwijzer met filmpjes van nierpatiënten.
- Informatie over een donornier krijgen: Transplantatiestichting.nl.
- Informatie over ziekenhuizen die nierschade behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
We hebben de informatie over nierschade gemaakt met:
- de richtlijn voor artsen en andere mensen die in de zorg werken over chronische nierschade
- de richtlijn voor artsen over nierfunctievervangende behandeling
- de Landelijke Samenwerkingsafspraak Laboratoriumdiagnostiek bij nieraandoeningen
- de richtlijn voor artsen over diabetische nefropathie
- de richtlijn voor artsen over zorg bij eindstadium nierfalen