In het kort
- Hormonen kunnen zorgen voor minder opvliegers.
- Je kunt kiezen voor pillen.
- Of voor een pleister, gel of spray op de huid, samen met een pil of een spiraal.
- Sommige middelen geven misschien een iets grotere kans op borstkanker of een ziekte van hart of bloedvaten.
- Misschien mag of wil je geen hormonen gebruiken. Dan kun je bijvoorbeeld mindfulness proberen of gezonder leven.
Wat zijn opvliegers?
De meeste vrouwen in de overgang hebben opvliegers. Dit zijn warmte-aanvallen. Je kunt dit merken:
- Je krijgt het opeens heel warm.
- Je gezicht, hals of borst kunnen rood worden.
- Je gaat zweten.
- Je hart kan sneller kloppen.
- Je kunt rillingen hebben.
Een opvlieger duurt meestal 3 tot 5 minuten. Soms langer, bijvoorbeeld een half uur.
Ook ’s nachts kun je er last van hebben. Bijvoorbeeld omdat je opeens veel zweet. Daardoor slaap je misschien slecht. En kun je moe en somber worden.
Sommige vrouwen hebben een paar opvliegers per maand, andere een paar per uur. Opvliegers zijn er meestal 3 tot 7 jaar.
Opvliegers zijn normaal. Je hoeft je er niet voor te schamen.
Wat zijn de voordelen van behandeling met hormonen bij opvliegers?
Hormonen zorgen ervoor dat je veel minder opvliegers krijgt.
Na 2 tot 3 weken kun je merken dat de hormonen gaan helpen tegen de opvliegers.
Het kan soms 3 maanden duren voor de hormonen goed werken.
Je kunt dan per dag veel minder opvliegers verwachten.
Bijvoorbeeld: vrouwen die er 10 per dag hadden, hebben er met hormonen nog ongeveer 2 per dag.
Welke hormonen zijn er tegen opvliegers?
Het hormoon dat helpt tegen opvliegers heet estradiol.
Estradiol geeft iets meer kans op baarmoederkanker. Daarom krijg je er een hormoon bij dat daartegen beschermt: een progestageen.
Je kunt kiezen tussen:
- pillen waar de 2 hormonen allebei in zitten: estradiol met dydrogesteron
Dydrogesteron is een progestageen.
- estradiol in pillen ( estradiol om in te nemen ) of in pleisters, een spray of een gel ( estradiol op de huid )
Daarbij krijg je ook:- een aparte pil met een progestageen
- of een hormoonspiraal
De hormoonspiraal geeft een progestageen af.
Je krijgt dan elke 3 jaar een nieuw hormoonspiraal.
Deze middelen werken allemaal even goed tegen opvliegers.
Een hormoonspiraal beschermt ook tegen zwanger worden.
De andere hormonen tegen opvliegers doen dat niet.
Heb je geen hormoonspiraal? Gebruik dan een ander voorbehoedmiddel in de overgang.
Pleisters, een spray of gel zijn misschien veiliger dan estradiol in pillen als 1 of meer van deze dingen voor jou klopt:
- Je hebt meer kans op een ziekte van je hart of bloedvaten.
- Je bent te zwaar.
- In jouw familie komt een hoge bloeddruk of te hoog cholesterol voor.
- Je hebt migraine.
- Je hebt vroeger tijdens een zwangerschap problemen gehad. Zoals een hoge bloeddruk, zwangerschaps-vergiftiging of suikerziekte (zwangerschapsdiabetes).
Is je baarmoeder weggehaald? Dan heb je geen kans op baarmoederkanker. Je krijgt dan een middel met alleen estradiol.
Heb je endometriose en is je baarmoeder weggehaald? Dan krijg je pillen waar de 2 hormonen inzitten.
dydrogesteron
Dydrogesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een progestageenhormoon. Dit heeft ongeveer een zelfde werking als het natuurlijke progesteron. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven dit medicijn voor bij abnormaal vaginaal bloedverlies, stoornissen tijdens de menstruatiecyclus en menstruatieklachten. En bij endometriose, overgangsklachten en verminderde vruchtbaarheid. Het wordt ook gebruikt om miskramen te voorkomen als u deze eerder heeft gehad. Of als een miskraam opeens dreigt. En soms om depressie te voorkomen na een bevalling.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.estradiol met dydrogesteron
Estradiol en dydrogesteron zijn vrouwelijke geslachtshormonen. Estradiol is een oestrogeenhormoon en dydrogesteron een progestageenhormoon. Oestrogeen- en progestageenhormonen spelen een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Het progestageenhormoon zit in dit medicijn om te voorkomen dat het oestrogeenhormoon bijwerkingen op de baarmoeder veroorzaakt.
Artsen schrijven dit middel voor bij overgangsklachten. Het werd vroeger ook gebruikt bij botontkalking .
estradiol om in te nemen
Estradiol is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een oestrogeenhormoon. Het wordt voornamelijk in de eierstokken aangemaakt. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven het voor bij overgangsklachten en bepaalde vormen van kanker. Ook wordt het gebruikt als hormoonbehandeling bij genderdysforie en soms om de baarmoeder voor te bereiden op een IVF behandeling bij verminderde vruchtbaarheid. Het werd vroeger gebruikt bij botontkalking.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.estradiol op de huid
Estradiol is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een oestrogeenhormoon. Het wordt voornamelijk in de eierstokken aangemaakt. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven dit middel voor bij overgangsklachten. Verder wordt het gebruikt als hormoonbehandeling bij genderdysforie. Het werd vroeger gebruikt bij botontkalking.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wanneer kun je geen hormonen in de overgang gebruiken?
Gebruik geen hormonen tegen opvliegers als je 1 van deze ziektes hebt of hebt gehad:
- kanker die groeit door hormonen, zoals borstkanker of baarmoederkanker
- trombose of longembolie
Als je bloedverdunners gebruikt, kunnen hormonen wel. - een hartaanval
- een beroerte
- bloed uit je vagina en het is niet duidelijk waardoor dat komt
- een leverziekte
Gebruik ook geen hormonen als je rookt.
Bijwerkingen en risico’s van hormonen in de overgang
Bijwerkingen van hormonen
In de eerste maanden houdt je lichaam soms meer vocht vast. Je kunt hierdoor:
- gevoelige borsten hebben
- hoofdpijn hebben
- misselijk zijn
Je kunt (weer) bloed verliezen. Dit verschilt per persoon en per soort pil.
Risico's van hormonen
Als je hormonen gebruikt, heb je een iets grotere kans op andere ziektes. De kans blijft klein.
Deze kans wordt groter als je ouder wordt. Of als je de hormonen langer gebruikt.
En de kans kan per persoon verschillen.
Als je alleen estradiol gebruikt:
- Bij pillen heb je iets meer kans op klonten bloed in een bloedvat (trombose). De kans blijft klein.
- Bij pleisters, gel of spray is de kans op klonten bloed waarschijnlijk kleiner dan bij een pil met estradiol.
- Je hebt iets meer kans op een beroerte. De kans blijft heel klein.
De kans op een beroerte kan veel groter zijn als je rookt. Of als je een hoge bloeddruk of een te hoog cholesterol hebt.
Als je estradiol en een progestageen gebruikt:
Ongeveer 1 van de 10 vrouwen van 50 jaar of ouder krijgt borstkanker, zonder dat ze hormonen gebruiken. Hormonen kunnen die kans groter maken. Die kans wordt iets groter als je de hormonen langer gebruikt. En de kans verschilt per soort progestageen dat je gebruikt.
- Estradiol en dydrogesteron: Je hebt waarschijnlijk geen grotere kans op borstkanker of baarmoederkanker als je het korter dan 5 jaar gebruikt. Als je het langer gebruikt, heb je een iets grotere kans op borstkanker.
- Estradiol en progesteron: Je hebt waarschijnlijk geen grotere kans op borstkanker als je de hormonen korter dan 5 jaar gebruikt.
Je hebt misschien een iets grotere kans op baarmoederkanker. - Estradiol en het levonorgestrel spiraaltje (hormoonspiraal): Je hebt misschien een iets grotere kans op borstkanker. Die kans wordt iets groter als je het langer dan 5 jaar gebruikt.
We weten niet of de kans op baarmoederkanker groter of kleiner wordt.
Na stoppen risico's weer kleiner
Als je stopt met deze hormonen, worden de risico’s weer steeds kleiner.
Na 2 jaar is de kans op ziektes weer hetzelfde als voordat je hormonen gebruikte.
Adviezen om je kans op ziekte kleiner te maken
Je kunt je kans op veel ziektes kleiner maken door gezond te leven. Zo zorg je ervoor dat de iets grotere kans op ziekte door de hormonen weer kleiner wordt.
Zo maak je je kans op ziektes kleiner:
- Probeer te stoppen met roken. Je kunt daar hulp bij krijgen. Dat maakt de kans groter dat het lukt.
- Drink minder of geen alcohol. Minder alcohol kan ook zorgen voor minder opvliegers.
- Beweeg meer.
- Eet gezond.
- Probeer af te vallen als je te zwaar bent.
dydrogesteron
Dydrogesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een progestageenhormoon. Dit heeft ongeveer een zelfde werking als het natuurlijke progesteron. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven dit medicijn voor bij abnormaal vaginaal bloedverlies, stoornissen tijdens de menstruatiecyclus en menstruatieklachten. En bij endometriose, overgangsklachten en verminderde vruchtbaarheid. Het wordt ook gebruikt om miskramen te voorkomen als u deze eerder heeft gehad. Of als een miskraam opeens dreigt. En soms om depressie te voorkomen na een bevalling.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.levonorgestrel spiraaltje
Dit middel is een anticonceptie-spiraaltje. Het bevat het vrouwelijk progestageenhormoon levonorgestrel. Progestageenhormonen werken ongeveer hetzelfde als het natuurlijke progesteron. Progestageenhormonen spelen een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven dit medicijn voor om zwangerschap te voorkomen, bij menstruatieklachten, bij abnormaal vaginaal bloedverlies en samen met oestrogeenhormonen bij overgangsklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.progesteron
Progesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een progestageenhormoon. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven dit medicijn voor bij verminderde vruchtbaarheid, abnormaal vaginaal bloedverlies, stoornissen tijdens de menstruatiecyclus, overgangsklachten en om vroeggeboorte te voorkomen. Soms schrijven artsen het voor bij dreigende vroeggeboorte.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Als je geen hormonen mag of wil gebruiken
Sommige vrouwen mogen geen hormonen gebruiken. Bijvoorbeeld als je borstkanker hebt die groeit door hormonen.
Of misschien wil je geen hormonen gebruiken.
Kijk bij opvliegers welke andere behandeling je dan kunt kiezen. Bijvoorbeeld gezonder leven, mindfulness, leren omgaan met je klachten (gedragstherapie) of acupunctuur.
Medicijnen tegen angst en depressie
Medicijnen tegen angst en depressie (antidepressiva) helpen waarschijnlijk niet tegen opvliegers. Ze kunnen wel helpen tegen angst en depressie.
Ze kunnen opvliegers en zweten als bijwerking hebben. Verder is het vaak lastig om er weer mee te stoppen. Daarom raden artsen deze medicijnen niet aan tegen klachten door de overgang.
Geen middelen uit de winkel
Er zijn allerlei middelen voor de overgang te koop: met kruiden, zoals zilverkaars. Of met fyto-oestrogenen. Artsen raden het gebruik van deze middelen af.
Zilverkaars kan schade aan de lever geven.
Fyto-oestrogenen zijn stoffen van planten die lijken op vrouwelijke hormonen. Fyto-oestrogenen kunnen zorgen voor minder opvliegers. Het is niet zeker of ze veilig zijn of erge bijwerkingen geven. Dit is niet goed onderzocht.
Keuzekaart 1
Welke behandeling past bij jou als je nog ongesteld wordt en een voorbehoedmiddel wil?
Bespreek met je arts wat het beste bij jou past.
Keuzekaart 2
Welke behandeling past bij jou als je nog ongesteld wordt en geen voorbehoedmiddel wil?
Bespreek met je arts wat het beste bij jou past.
Keuzekaart 3
Welke behandeling past bij jou als je al een jaar niet meer ongesteld of bijna niet meer ongesteld wordt?
Bespreek met je arts wat het beste bij jou past.
Hoe gaat het verder als je misschien hormonen wil in de overgang?
Je bespreekt samen met je huisarts of gynaecoloog wat je wilt:
Meer informatie over de overgang
Contact met vrouwen die ook in de overgang zijn: Stichting Vuurvrouw.
De vereniging van gynaecologen (NVOG) heeft 3 films over de overgang.
We hebben deze tekst gemaakt met: