In het kort
- Bij een paniekaanval kun je een snelle hartslag hebben, zweten, duizelig zijn en trillen.
- Het komt door moeheid, spanning of angst.
- Adem rustig: in 3 seconden in en langzaam in 6 seconden uit.
- Of ga even iets doen waardoor je minder let op je hart en ademhaling.
Bijvoorbeeld: Loop even naar buiten. Of praat even met iemand. - Heb je vaker last van paniek? Je kunt hulp krijgen van de praktijkondersteuner of een psycholoog.
Film
Download deze film
- Filmbestand mp4, 1:43 minuten, 17mb
- Geluidsbestand voor als je slecht ziet of blind bent mp3
- Ondertitelingsbestand srt
- © 2012-2024 NHG | Gebruiksvoorwaarden
Wat is een paniekaanval?
Bij een paniekaanval heb je opeens allerlei lichamelijke klachten. Je hart klopt snel, je ademt sneller, je hebt het gevoel dat je geen lucht krijgt. Je kunt trillen en zweten.
Door wat je merkt in je lichaam, raak je in paniek. De klachten blijven of worden steeds erger. Nadenken lukt niet meer goed. Je wilt het liefst vluchten, schreeuwen, huilen of wegkruipen.
Een paniekaanval kan een paar minuten tot anderhalf uur duren.
Wat merk je bij een paniekaanval?
Bij een paniekaanval kun je allerlei klachten krijgen. Sommige mensen hebben 1 of 2 van die klachten. Anderen krijgen veel klachten tegelijk.
De meeste mensen hebben een aantal van deze klachten:
- hart dat snel klopt
- zweten
- trillen
- duizelig zijn
- het gevoel geen lucht te krijgen
- een vervelend gevoel op de borst
- tintelingen of minder gevoel in je handen of voeten
- een droge mond
- misselijkheid, overgeven, diarree
- het gevoel dat de omgeving er anders uitziet
- het gevoel dat je de controle over jezelf verliest, gek wordt of dood gaat
Als een paniekaanval over is, kun je heftig trillen of gaan huilen.
Waar komt een paniekaanval door?
Een paniekaanval komt door angst die steeds erger wordt. Bijvoorbeeld:
- Je schrikt heel erg door een gevaarlijke situatie. Daardoor weet je niet meer wat je moet doen. Bijvoorbeeld als in je huis opeens brand is.
- Je denkt dat iets gevaarlijk is terwijl dat eigenlijk niet zo is.
- Je vindt iets spannend en merkt dit aan je lichaam: je hart gaat sneller kloppen, je ademt sneller en zweet. Door deze klachten denk je dat je een erge ziekte hebt of een hartaanval krijgt.
Stresshormonen
Je lichaam gaat in zulke situaties stresshormonen maken, zoals adrenaline. Zo maakt je lichaam zich klaar voor actie. Je gaat vanzelf sneller ademen en je hart gaat sneller kloppen.
Grotere kans
De kans op een paniekaanval is groter door deze dingen:
- als je veel stress hebt en moe bent
- als meer mensen in je familie ook wel eens paniekaanvallen hebben
- als je al een keer een paniekaanval hebt gehad
Dan kun je daarna bang zijn dat het weer gebeurt. Dat kan zoveel spanning geven dat je daardoor weer een paniekaanval krijgt.
Wat kun je doen bij een paniekaanval?
Hieronder staan adviezen voor als je een paniekaanval krijgt. Bij de ene persoon werkt het ene, bij de andere persoon het andere.
Rustig ademen
Probeer rustig te ademen. Adem in 3 seconden in. En adem langzaam uit, in 6 seconden.
Bij te veel of verkeerd ademen vind je meer tips.
In een papieren of plastic zakje ademen helpt niet.
Minder letten op je hartslag en ademhaling
Doe iets waardoor je minder let op je hartslag en ademhaling. Bijvoorbeeld:
- Neem een slok water.
- Loop even naar buiten.
- Ga staan en buig je knieën een paar keer.
- Ga hardop lezen.
- Praat even met iemand.
- Ga iets actiefs doen: een eind fietsen, rennen of wandelen.
Denken aan dat het vanzelf minder wordt
Het helpt om te weten dat de paniek na 60 tot 90 minuten vanzelf minder wordt.
Hoe gaat het verder na een paniekaanval?
Probeer na een paniekaanval te bedenken waarom je de paniekaanval kreeg. Stel jezelf bijvoorbeeld deze vragen:
- Heb je last van stress? Misschien zonder dat je dit beseft?
- Zijn er bepaalde situaties die spanningen geven bij jou? Zo ja, waarom?
- Schrijf op in welke situaties je angstig bent. En welke lichamelijke klachten je dan krijgt.
Na een paniekaanval kun je bang zijn dat je er weer een krijgt. Door die angst ga je sommige dingen misschien niet meer doen. Bespreek dit met je huisarts.
Vaker paniekaanvallen
Het kan zijn dat je maar 1 keer in je leven een paniekaanval krijgt en daarna nooit meer.
Heb je vaker paniekaanvallen? Maak dan een afspraak met de huisarts. Samen kijk je of je misschien een angststoornis hebt, bijvoorbeeld een paniekstoornis, fobie of sociale-angststoornis.
Heb je opgeschreven in welke situaties je in paniek raakt? Neem je aantekeningen mee.
Wanneer bellen bij klachten van een paniekaanval?
Bel de huisarts of huisartsen-spoedpost als je klachten hebt van een paniekaanval en daarbij 1 of meer van deze dingen:
- Je voelt ook druk of pijn op de borst. Dit gaat niet weg als je rustig gaat zitten of liggen.
- Je bent erg benauwd en denkt dat het niet door een paniekaanval komt.
- Rustig ademen en de andere adviezen helpen niet.
Meer informatie over paniekaanvallen
- Meer informatie Wijzijnmind.nl
- Oefeningen bij angst en paniek: mentaalvitaal.nl.
We hebben deze tekst gemaakt met: