In het kort
- Bij polyneuropathie is er schade aan uw zenuwen.
- Het begint vaak met een tintelend, prikkelend of doof gevoel in uw voeten en onderbenen.
- Soms doen uw voeten of benen ook pijn. U kunt ook minder kracht krijgen in uw spieren.
- Het kan bijvoorbeeld komen door suikerziekte, te veel alcohol drinken of chemotherapie. Bij 1 van de 3 mensen is geen duidelijke oorzaak te vinden.
- Een arts in het ziekenhuis (een neuroloog) onderzoekt uw lichaam en bloed. Soms is er ook een onderzoek van uw spieren en zenuwen nodig.
Wat is polyneuropathie?
Bij polyneuropathie is er schade aan uw zenuwen. Zenuwen zijn een soort ‘draden’ in uw hele lichaam die seintjes doorgeven.
Sommige zenuwen geven seintjes aan uw spieren, zodat u kunt bewegen. Andere zenuwen geven seintjes naar uw hersenen, zodat u kunt voelen.
Bij schade aan uw zenuwen heeft u pijn of een ander gevoel in delen van uw lichaam. Meestal begint het met de voeten en onderbenen.
Bij polyneuropathie is er schade aan meer zenuwen, aan beide kanten van uw lichaam. U heeft dus last van allebei uw voeten of benen.
Meestal ontstaan de klachten bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar.
Wat merk ik bij polyneuropathie?
Bij polyneuropathie heeft u meestal deze klachten:
Klachten in uw gevoel:
- U heeft een tintelend, prikkelend of doof gevoel in uw voeten en onderbenen.
- Soms doen uw voeten en benen ook pijn.
- Later kunnen de klachten ook in uw handen komen.
- De problemen zitten in allebei uw voeten en benen. Dus niet alleen aan de linker- of rechterkant van uw lichaam.
- Uw evenwicht is minder goed.
Klachten in uw spieren:
- U kunt kramp krijgen in uw spieren.
- Uw spieren worden minder sterk. Daardoor loopt u moeilijker.
- U kunt een klapvoet krijgen. Het lukt dan niet goed om uw voet op te tillen bij het lopen.
De pijn kan de ene dag erger zijn en de andere dag minder. Gewone pijnstillers zoals paracetamol helpen meestal niet goed.
paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe ontstaat polyneuropathie?
Er zijn veel manieren waarop polyneuropathie kan ontstaan:
- suikerziekte (diabetes type 1 en type 2): dit is de oorzaak bij ongeveer 1 van de 3 mensen met polyneuropathie.
- te veel alcohol drinken: uw lever maakt giftige stoffen van alcohol. Als u jarenlang te veel alcohol drinkt, kunnen deze giftige stoffen uw zenuwen kapot maken.
- sommige medicijnen, zoals chemotherapie bij kanker: sommige soorten chemotherapie zijn giftig voor de zenuwen.
- te veel of te weinig van vitamines:
- te veel vitamine B6: dit kan komen door lange tijd te veel energiedrankjes met vitamine B6 te drinken of vitaminepillen met B6 te slikken. Te veel is: meer dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH).
- te weinig vitamine B12: dit kan ontstaan als u veganistisch eet (zonder B12-pillen erbij te slikken) of als u vegetarisch eet met weinig melkproducten of eieren. Het kan ook komen door een maag- of darmoperatie, sommige ziektes en medicijnen, of vaak lachgas gebruiken.
- te weinig foliumzuur: dit kan komen door te weinig groente eten, maar ook door te veel alcohol drinken, sommige darmziektes, sommige medicijnen (zoals sulfasalazine of methotrexaat) of als u zwanger bent.
- te weinig vitamine B1: dit kan komen door te weinig voeding te eten met vitamine B1 (vlees, vis, brood, pasta, rijst, peulvruchten en noten). Maar ook door te veel alcohol drinken, maag- of darmziektes of maagoperaties zoals een maagverkleining.
- andere stofwisselingsziektes, zoals ziektes van de nieren of schildklier.
Er zijn nog meer manieren waarop polyneuropathie kan ontstaan. Deze komen niet zo vaak voor.
Bij ongeveer 1 van de 3 mensen is er geen oorzaak te vinden. Artsen noemen de klachten dan meestal CIAP.
Bij ongeveer 1 van de 10 mensen zijn er meer oorzaken tegelijk.
foliumzuur
Foliumzuur wordt ook wel vitamine B11 genoemd. Het is vooral aanwezig in groenten en volkorenproducten.
Foliumzuur speelt een belangrijke rol in het lichaam. Het is bijvoorbeeld nodig voor de aanmaak van de rode bloedcellen en voor de werking van de zenuwen. Bovendien is het zeer belangrijk voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel van de ongeboren baby.
Ons lichaam kan foliumzuur niet zelf maken. Daarom moeten we het via ons voedsel binnenkrijgen. Foliumzuur verlaat het lichaam in kleine hoeveelheden via de urine. Om gezond te blijven, is daarom telkens een nieuwe hoeveelheid foliumzuur via het voedsel nodig.
Het is te gebruiken om aangeboren afwijkingen te voorkomen bij zwangerschap en kinderwens, bij vitaminegebrek, bij bepaalde vormen van bloedarmoede en bij homocystinurie (een stofwisselingsziekte).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.sulfasalazine
Sulfasalazine behoort tot de zogeheten 5-ASA-medicijnen. In de darm wordt sulfasalazine gesplitst in mesalazine en sulfapyridine. Mesalazine werkt ontstekingsremmend op de darmwand. Sulfapyridine werkt vooral ontstekingsremmend bij gewrichtsklachten.
Artsen schrijven sulfasalazine voor bij chronische darmontstekingen zoals colitis ulcerosa en soms bij de ziekte van Crohn. Verder bij gewrichtsontstekingen, zoals reumatoïde artritis en de ziekte van Bechterew en bij huidaandoeningen, zoals lupus erythematodes:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.vitamine B1
Vitamine B1 (thiamine) is nodig om energie te halen uit ons eten. Ons lichaam kan vitamine B1 niet zelf maken. Daarom moeten we het binnenkrijgen via ons eten.
Vitamine B1wordt een klein beetje uitgeplast. Daarom heeft u steeds nieuwe vitamine B1 nodig om gezond te blijven. Soms krijgt u niet genoeg vitamines via uw eten.
Vitamine B1 als medicijn is te gebruiken bij een tekort aan vitamine B1.
vitamine B6
Vitamine B6 (pyridoxine) is nodig om voedingsstoffen in een bruikbare vorm om te zetten. Ons lichaam kan vitamine B6 niet zelf maken. Daarom moeten we het via ons voedsel binnenkrijgen.
Vitamine B6 verlaat het lichaam in kleine hoeveelheden via de plas. Om gezond te blijven, is daarom telkens een nieuwe hoeveelheid vitamine B6 via het voedsel nodig. Soms is de hoeveelheid vitamines in het voedsel niet voldoende.
Vitamine B6 is te gebruiken bij vitaminegebrek. Het wordt door artsen ook voorgeschreven bij misselijkheid en braken bij zwangerschap. En bij de stofwisselingsziekten primair hyperoxalurie en homocystinurie. En bij een vorm van bloedarmoede.
Hoe onderzoekt de arts of ik polyneuropathie heb?
Uw huisarts stelt vragen en onderzoekt uw lichaam. Soms kan uw huisarts dan al weten of u polyneuropathie heeft. Dat is meestal bij polyneuropathie door diabetes, te veel alcohol drinken of chemotherapie. Hij of zij onderzoekt ook uw bloed.
Vragen en onderzoek van uw lichaam
Uw huisarts stelt vragen over uw klachten. Bijvoorbeeld:
- of uw voeten anders voelen dan vroeger
- of u pijn heeft
- of u vitaminepillen slikt
- of u alcohol drinkt
- of u gezond eet
Uw huisarts onderzoekt ook de kracht in uw benen en hoe uw benen reageren op prikkels (uw reflexen). Ook onderzoekt de huisarts uw gevoel. Bijvoorbeeld of u verschil voelt tussen een scherp of zacht stokje tegen uw huid.
Bloedonderzoek
U laat bloed prikken. Uw huisarts kan in uw bloed bijvoorbeeld zien of u te veel of te weinig van sommige vitamines heeft.
Soms is hierna al duidelijk dat u polyneuropathie heeft. Er zijn dan geen andere onderzoeken meer nodig.
Denkt uw huisarts dat u polyneuropathie heeft, maar twijfelt hij of zij of er een oorzaak is? Of twijfelt uw huisarts of uw klachten wel polyneuropathie zijn? Dan stuurt hij of zij u door naar het ziekenhuis.
In het ziekenhuis kan een arts die expert is in ziektes van de zenuwen (een neuroloog) ook nog andere onderzoeken bij u doen:
Onderzoek van spieren en zenuwen (EMG)
Een EMG is een onderzoek om te kijken hoe goed uw zenuwen en spieren werken. Een EMG krijgt u bijvoorbeeld:
- als nog niet duidelijk is wat het is na de andere onderzoeken
- als uw klachten snel erger worden (in 4 weken tot 6 maanden)
- als u moeilijk gaat lopen
- als u heftige pijn krijgt
- als uw spieren zwakker worden
Bij dit onderzoek krijgt u een soort plakkers op uw benen (dit zijn elektroden). Ze zitten met een snoertje aan het EMG-apparaat.
U krijgt een aantal korte schokjes. De arts kan op een beeldscherm zien hoe uw zenuwen daarop reageren. Het kan onprettig voelen, maar doet meestal geen pijn.
Soms prikt de arts ook met een dun naaldje op verschillende plekken in uw spieren. Dit kan pijn doen.
Een EMG onderzoekt de dikke zenuwvezels. Als die er goed uitzien, heeft u misschien problemen met de dunne vezels. Dit heet dunnevezel-neuropathie (DVN). Bij DVN heeft u meestal vooral last van pijn. Als de arts denkt dat u misschien DVN heeft, krijgt u soms nog andere onderzoeken.
Hoe gaat het verder na onderzoek naar polyneuropathie?
Van polyneuropathie kunt u niet altijd genezen.
U kunt wel wat doen om te zorgen dat u zo fit mogelijk blijft, zoals gezond eten en blijven bewegen.
Bij sommige mensen helpen medicijnen om de pijn minder te maken.
Meer informatie over polyneuropathie
Op Spierziekten Nederland leest u meer over polyneuropathie.
Veel mensen met polyneuropathie vinden het fijn om te praten met mensen die het ook hebben. U kunt bijvoorbeeld terecht bij:
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over polyneuropathie.