In het kort
- Je risico op een ziekte van hart en bloedvaten zegt iets over de kans dat je binnen 10 jaar zo'n ziekte krijgt. Of eraan doodgaat.
- Bij een groot risico gebeuren die dingen bij meer dan 10 van de 100 mensen.
- Met gezond leven kun je je risico kleiner maken.
- Vaak zijn ook medicijnen nodig.
- Je komt regelmatig bij je huisartsen-praktijk voor controles.
Wat betekent een groot of heel groot risico?
Jouw risico op een ziekte van hart en bloedvaten is groot of heel groot. Je arts noemt dit hoog of zeer hoog. Wat betekent dat?
Je risico zegt iets over de kans om binnen 10 jaar zo'n ziekte te krijgen. En om klachten te krijgen die niet meer overgaan. Bijvoorbeeld dat je verlamd blijft na een beroerte of nog maar weinig kunt doen na een hartinfarct.
Je risico zegt ook iets over de kans om dood te gaan aan een ziekte van hart en bloedvaten.
Groot risico
Als je een groot risico hebt, wordt dat nog groter als je ouder wordt. De kans om binnen 10 jaar ziek te worden of dood te gaan is dan ongeveer zo:
- onder de 50 jaar: meer dan 8 van de 100 mensen
- tussen de 50 jaar en 70 jaar: meer dan 10 van de 100 mensen
- boven de 70 jaar: meer dan 15 van de 100 mensen
Heel groot risico
Bij een heel groot risico is de kans om binnen 10 jaar ziek te worden of dood te gaan nog hoger. Dat komt doordat je bijvoorbeeld al een ziekte van hart en bloedvaten hebt gehad of ernstige nierschade hebt.
Waarom is mijn risico groot of heel groot?
Artsen noemen je risico op een ziekte van hart en bloedvaten groot of heel groot in de volgende situaties.
Groot risico
Je risico is groot bij 1 van deze dingen:
- Je cholesterol is erg hoog (meestal hoger dan 8). Dat komt meestal door een erfelijk hoog cholesterol.
- Je bloeddruk is elke dag erg hoog: de bovendruk is 180 of hoger.
- Je hebt nierschade. Dit betekent dat je nieren niet goed werken. De arts of praktijkondersteuner kan dat zien in je bloed en je plas.
- Je hebt al meer dan 10 jaar diabetes of je hebt diabetes en je bloedsuiker is steeds te hoog.
- Je hebt veel dingen die je risico groter maken, bijvoorbeeld: je cholesterol is te hoog én je bloeddruk is te hoog én je rookt.
- Je bent ouder en je hebt 1 of 2 dingen die je risico groter maken, bijvoorbeeld: je bent ouder dan 70 jaar en je rookt.
Heel groot risico
Je risico is heel groot bij 1 van deze dingen:
- Je hebt al een ziekte van hart en bloedvaten. Of je hebt die gehad.
- Je hebt diabetes en je hebt op meer plekken in je lichaam schade door de diabetes. Je hebt bijvoorbeeld schade aan de zenuwen in je voeten en de bloedvaatjes in je ogen, en je nieren werken minder goed.
- Je hebt diabetes en je hebt nierschade. Dit betekent dat je nieren niet goed werken. De arts of praktijkondersteuner kan dat zien in je bloed en je plas.
- Je hebt ernstige nierschade. Dit betekent dat je nieren slecht werken.
Adviezen als je risico op een ziekte van hart en bloedvaten groot is
Als je risico op een ziekte aan je hart en bloedvaten groot of heel groot is, is gezond leven heel belangrijk. Deze dingen helpen je het meest als je gezond wilt leven:
- Rook je? Stop daar dan mee. Door roken heb je veel meer kans op een ziekte aan je hart en bloedvaten. Kom niet op plekken waar andere mensen roken. Ook dat is ongezond.
- Beweeg voldoende.
- Eet en drink gezond.
- Drink geen alcohol.
- Gebruik weinig zout en eet geen drop. Drop en te veel zout maken je bloeddruk hoger.
- Probeer genoeg te ontspannen en iets te doen tegen stress.
Leef je al gezond? Probeer dat dan vol te houden. Misschien kun je toch nog dingen beter doen. Bijvoorbeeld meer bewegen of gezonder eten. Bekijk samen met je huisarts of praktijkondersteuner wat je kunt veranderen om gezonder te gaan leven.
Medicijnen om het risico op een ziekte van hart en bloedvaten kleiner te maken
Bij een groot of heel groot risico kunnen medicijnen nodig zijn om het risico nog kleiner te maken. Dat is vooral belangrijk in 1 van deze situaties:
- Je hebt een heel groot risico op een ziekte van hart en bloedvaten.
- Je probeert gezond te leven, maar je risico wordt niet lager. Omdat bijvoorbeeld je bloeddruk te hoog blijft of je cholesterol te hoog blijft.
- Je hebt een groot risico en je hebt nog een andere ziekte, bijvoorbeeld reumatoïde artritis.
Deze medicijnen kun je krijgen van je arts of praktijkondersteuner:
Lees meer over medicijnen die je risico op een ziekte van hart en bloedvaten verlagen.
Dit kun je beter niet gebruiken bij een risico op een ziekte van hart en bloedvaten
Je kunt beter geen rode-gist-rijst-pillen slikken.
We weten niet of deze pillen de kans op een ziekte van hart en bloedvaten kleiner maken. We weten ook niet wat de pillen met je lichaam doen als je ze lange tijd slikt. Ook kunnen er giftige stoffen in de pillen zitten. En ze kunnen bijwerkingen geven.
De pillen kunnen cholesterol in je lichaam wel iets lager maken. Maar gezond eten en gezond bewegen zijn belangrijker om je risico op een ziekte van hart en bloedvaten kleiner te maken.
Visolie
Sommige mensen denken dat je met pillen met visolie minder cholesterol in je lichaam krijgt.
Sommige pillen met visolie kunnen misschien zorgen voor een iets lager cholesterol. Dit is niet zeker.
Er is onderzoek gedaan om te weten of visolie de kans op een ziekte van hart en bloedvaten kleiner maakt. Waarschijnlijk is dit niet zo.
Hoe gaat het verder bij een groot of heel groot risico op een ziekte van hart en bloedvaten?
Bij een groot of heel groot risico kom je vaak 1 keer per jaar bij je arts of praktijkondersteuner.
Je bloed en je plas worden van tevoren onderzocht. De arts of praktijkondersteuner meet ook je bloeddruk en je gewicht. Daarna praten jullie over de uitslagen. Ook bespreek je samen of het lukt om gezonder te leven. Bijvoorbeeld:
- Ben je meer gaan bewegen? Eet je gezonder? Ben je gestopt met roken?
- Wat kun je nog meer doen om gezonder te leven?
- Heb je hulp nodig om gezonder te gaan leven? Misschien kan een diëtist je helpen bij gezonder eten. Of is een leefstijlprogramma geschikt voor je?
- Zijn er andere mensen die je kunnen helpen? Je kunt bijvoorbeeld met vrienden of familie afspreken om samen te wandelen of fietsen.
Medicijnen
- Heb je medicijnen gekregen tegen hoge bloeddruk? Dan moet je vaak na 14 dagen je bloed laten controleren. En je komt terug om je bloeddruk nog een keer te laten meten.
- Heb je medicijnen gekregen tegen hoog cholesterol? Dan moet je na 3 maanden je bloed laten controleren. Als je cholesterol nog niet goed is, moet je meer gaan gebruiken of krijg je een ander medicijn.
- Werken de medicijnen goed? Dan controleert de arts of praktijkondersteuner meestal 1 keer per jaar je bloed.
Keuzehulp risico op ziektes van hart en bloedvaten kleiner maken
Met deze keuzehulp kun je kijken hoe je het risico op een ziekte van hart en bloedvaten kleiner maakt. Of hoe je zorgt dat het niet groter wordt.