In het kort
- Door slagaderverkalking, een stolsel of een medische ingreep kan een slagader opeens dicht gaan zitten.
- U krijgt plotseling heftige pijn in uw been. Het been wordt bleek, koud, voelt doof aan en verliest kracht.
- U moet dan snel naar het ziekenhuis en krijgt daar direct een infuus met stollingsremmende medicijnen.
- Vervolgens krijgt u een stollingsoplossend medicijn of wordt u geopereerd.
- Vaak krijgt u medicijnen om uw bloeddruk en cholesterol te verlagen.
- Als u uw risico op vaatziekten wilt verlagen, kan dat betekenen dat u uw leefstijl moet aanpassen. Bijvoorbeeld door te stoppen met roken, gezonder te eten en meer te bewegen.
Een plotselinge afsluiting van een slagader in uw been
Bloedvaten lopen vanuit uw hart naar alle delen van uw lichaam. Zo lopen er ook bloedvaten vanuit uw hart naar uw benen. De bloedvaten die het bloed naar uw benen voeren, noemen we slagaderen. Vanuit uw benen moet het bloed ook weer terug naar uw hart. De bloedvaten die daarvoor zorgen noemen we aderen.
Het bloed in de slagaderen brengt zuurstof en voedingsstoffen naar uw benen. Wanneer een slagader in uw lies of been opeens dicht gaat zitten, komen die belangrijke stoffen opeens niet meer in de rest van uw been. Dat geeft direct problemen.
Waaraan merk ik dat ik een afsluiting in mijn been heb?
Klachten die kunnen wijzen op een plotselinge afsluiting van een beenslagader zijn:
- Plotselinge pijn in het been, ook als u rustig zit of ligt.
- Het been wordt bleek, er is duidelijk kleurverschil met het andere been.
- Het been wordt kouder dan het andere been.
- Er ontstaat een doof gevoel in het been.
- De spieren in voet en been verliezen snel hun kracht.
Risico op afsluiting van een slagader
Factoren die risico geven op vernauwing of verstopping van de bloedvaten zijn:
- roken
- hoge bloeddruk
- een hoog cholesterol
- diabetes mellitus
- reumatoïde artritis
- stress
- overgewicht
- te weinig lichaamsbeweging
Soms kan een onregelmatige hartslag (atriumfibrilleren) de oorzaak zijn van het ontstaan van bloedstolsels in het hart. Hierbij kan een stukje stolsel (bloedpropje) loslaten. Dat kan in een kleiner bloedvat in een been vastlopen en dit bloedvat afsluiten.
Waardoor komt een plotselinge slagaderafsluiting?
Voordat een slagader in uw been opeens dicht gaat zitten, zijn de slagaderen al jaren aan het beschadigen. We noemen dat slagaderverkalking. In de wand van de slagaderen hopen zich vetten, kalk en ontstekingscellen op. De elastische wand van uw slagaderen wordt steeds stugger en dikker, en gaat verkalken. De slagaderen worden zo steeds nauwer.
Als de slagaderverkalking maar doorgaat, kan een slagader opeens helemaal dicht gaan zitten. Ook kan er een stolsel in het nauwe gedeelte van een slagader vast gaan zitten en de slagader plotseling afsluiten. Soms kan een slagader bij een medische ingreep, zoals een katheterisatie, opeens dicht gaan zitten.
Wanneer er opeens geen zuurstofrijkbloed meer komt in het stroomgebied van de afgesloten slagader, noemen we dat acute ischemie.
Wat is de behandeling van een plotselinge afsluiting van de beenslagader?
Bij een plotselinge afsluiting van een beenslagader moet u direct de huisarts of de huisartsenpost bellen. Of laat u direct naar de eerste hulp van een ziekenhuis rijden.
- Dan krijgt u direct een infuus met een stollingsremmend medicijn: heparine of LMWH.
- In het ziekenhuis wordt snel onderzocht of u inderdaad een slagaderafsluiting heeft. Dit gebeurt door een bloedvatafbeelding met contrastvloeistof.
- Daarna wordt besloten of u een stolseloplossend medicijn krijgt: fibrinoliticum. Of dat er direct een operatie moet volgen.
- Als u een stolseloplossend medicijn krijgt, volgt 1-2 dagen hierna vaak een dotterbehandeling of een plaatsing van een stent.
heparine
Heparine is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose (trombosebeen en longembolie), om trombose te voorkomen, na een hartinfarct en om aderontsteking (tromboflebitis) te voorkomen bij mensen die een infuus krijgen.
Operaties bij slagadervernauwing in een been
Bypassoperatie (omleidingsoperatie)
Bij een bypassoperatie (omleidingsoperatie) maakt de vaatspecialist een omleiding langs het vernauwde bloedvat. Dat gebeurt met een stukje bloedvat, bij voorkeur een ader uit hetzelfde been. Soms wordt een vaatprothese van kunststof gebruikt.
De operatie duurt ongeveer 3 uur. Tijdens de operatie bent u geheel of gedeeltelijk verdoofd.
Na de operatie blijft u nog enkele dagen in het ziekenhuis. De verpleegkundige controleert u (bijvoorbeeld de slagaders op uw voet, of er lekkage van de wond is, de temperatuur van uw benen en armen en uw bloeddruk).
Een operatie heeft meer risico’s dan een dotter- of een stentbehandeling. Zoals elke operatie heeft een omleidingsoperatie risico’s, zoals wondinfecties, longontsteking of trombose. Ook specifieke problemen kunnen voorkomen, zoals hartproblemen, verstopping van de bypass, lekkages van de geopereerde slagader met nabloedingen, ontstekingen en beschadiging van de zenuwen in en rond de operatieplek.
Thuis na een omleidingsoperatieUw been kan tot enkele maanden na de operatie dikker zijn dan normaal. Ook heeft u misschien minder gevoel in uw benen. Dit is normaal. Neem bij klachten wel altijd contact op met uw vaatchirurg.
Sommige houdingen kunnen een knik in de omleiding veroorzaken. Ga daarom:
- niet hurken;
- niet met gekruiste benen zitten (kleermakerszit);
- niet langdurig zitten met gebogen knieën, bijvoorbeeld in de auto, de bus of het vliegtuig. Leg uw been liever omhoog.
Slagaderoperatie
Een andere operatie bij slagadervernauwing is de slagaderoperatie. De vaatspecialist snijdt de slagader open en verwijdert de verkalkte vetlaag en de binnenste laag van de vaatwand. De vaatwand herstelt zich daarna weer snel. Om het bloedvat te hechten gebruikt de arts een stukje kunststof of een stukje vaatwand van een ader uit het been.
De risico’s zijn hetzelfde als bij een omleidingsoperatie.
Hoe gaat het verder na een slagaderafsluiting in mijn been?
Wanneer u op tijd bent behandeld in het ziekenhuis, kan uw been goed herstellen. Soms herstelt het niet goed. In het ergste geval moet de vaatspecialist een deel van een voet of been amputeren.
Als u weer thuis bent uit het ziekenhuis, gaat u revalideren. Het is goed om te bewegen en zo mogelijk steeds langere stukken te gaan wandelen of te fietsen.
U krijgt medicijnen om het risico op (verdere) vernauwing of afsluiten van de slagaderen te verkleinen. Deze medicijnen beschermen ook tegen andere problemen door slagadervernauwing, zoals een hart- of herseninfarct. Het gaat dan om medicijnen tegen hoge bloeddruk, medicijnen om cholesterol te verlagen en medicijnen tegen stolling (stollingsremmers).
Ook uw leefstijl kan helpen bij een betere doorbloeding in het been. Dat betekent:
- stoppen met roken
- veel wandelen
- gezonde voeding
Meer informatie bij vernauwing van de beenslagader
- Meer informatie over vernauwing van de beenslagader en risicofactoren voor hart- en vaatziekten vindt u bij:
- Voor contact met lotgenoten kunt u terecht op Harteraad.nl.
- Vragen over etalagebenen, onderzoek en behandeling kunt u stellen via de Infolijn Hart en Vaten van de Hartstichting.
- Bij Chronisch ZorgNet vindt u therapeuten die gespecialiseerd zijn in looptraining voor patiënten met etalagebenen.
- Als u in het ziekenhuis behandeld gaat worden, kunt via een keuzewebsite van de Harteraad het ziekenhuis kiezen dat het best bij u past.
- Op persoonlijkegezondheidscheck.nl vindt u adviezen hoe u uw risico op hart- en vaatziekten kunt verlagen.
We hebben deze tekst gemaakt met: