In het kort
- Een kleine verwijding in de buikslagader geeft bijna nooit problemen.
- Uw buikslagader kan scheuren als de verwijding erg groot wordt.
- De verwijding wordt minder snel groter als u niet rookt en als u medicijnen (statines) gebruikt.
- Als de verwijding snel groter wordt of al groot is, kunt u samen met uw arts kiezen voor een operatie.
- Bel 112 als u opeens heftige buikpijn of rugpijn krijgt.
Wat is een verwijde buikslagader?
De lichaamsslagader (aorta) is een groot bloedvat. Hij komt uit uw hart en gaat naar uw buik. In uw buik wordt dit grote bloedvat de buikslagader genoemd.
In uw buik splitst de buikslagader in 2 slagaderen die naar de benen gaan. Dit is ongeveer ter hoogte van uw navel. De buikslagader is normaal ongeveer 2 centimeter breed.
De buikslagader kan wijder worden als de wand ervan zwakker wordt. Meestal is een groot deel zwak. Dit zwakke deel rekt uit en wordt boller en zo ontstaat een verwijding. Deze verwijding kan 3 tot 20 centimeter breed zijn.
De medische naam hiervoor is een aneurysma.
Een verwijde buikslagader komt vaker bij mannen voor dan bij vrouwen. Van elke 100 mensen met een verwijde buikslagader zijn 80 man en 20 vrouw.
U merkt meestal niets van een verwijde buikslagader. Sommige mensen hebben wel klachten, zoals vage buikpijn of rugpijn. Ook voelen sommige mensen de slagader kloppen in hun buik.
Hoe ontstaat een verwijde buikslagader?
Bloedvaten hebben stevige en soepele wanden. Als u ouder wordt, verandert de wand van uw bloedvaten. Dat is normaal.
- Door ontstekingen en beschadigde cellen in de wand van de buikslagader ontstaan zwakke plekken in die wand.
- Op de zwakke plekken kan een verwijding ontstaan.
U heeft meer kans op een verwijde buikslagader:
- als u rookt
- als u een hoge bloeddruk heeft
- als u boven de 65 jaar bent
- als u slagader-verkalking heeft
- als u man bent
- als u een familielid heeft met een verwijde buikslagader
- als u een bindweefselziekte heeft (zoals Marfan-syndroom of hypermobiele EDS)
Kan een verwijde buikslagader kwaad bij vrouwen?
Een kleine verwijding geeft bijna nooit problemen. De meeste verwijde buikslagaders scheuren niet.
Een grote verwijding heeft meer kans om te scheuren dan een kleine verwijding.
Kans dat de buikslagader scheurt
Op de plek van de verwijding is de wand van het bloedvat zwak. Hoe groter de verwijding, hoe groter de kans dat het bloedvat scheurt.
Bij een even grote verwijding is de kans op scheuren bij vrouwen groter dan bij mannen.
Door een scheur in de buikslagader kan een levensgevaarlijke bloeding ontstaan in de buik.
- Bij een kleine verwijding is de kans op scheuren erg klein. Bij vrouwen is een verwijding klein als hij kleiner is dan 5 centimeter.
- Bij een grotere verwijding wordt de kans op scheuren ook snel groter.
- Bij 92 van de 100 vrouwen met een verwijding tussen 5,5 en 6 centimeter gebeurt niets. Bij 8 van de 100 vrouwen scheurt de verwijding.
- Bij ongeveer 80 van de 100 vrouwen met een verwijding groter dan 7 centimeter gebeurt niets. Bij ongeveer 20 van de 100 vrouwen scheurt de verwijding.
Wat kan ik zelf doen als ik een verwijde buikslagader heb?
Als u rookt:
- wordt de verwijding sneller groter
- en is de kans groter dat de verwijding scheurt
Het is dus belangrijk dat u stopt met roken. U kunt daarbij hulp krijgen van uw huisarts.
U heeft een groot risico op andere ziekten van uw hart en bloedvaten, zoals een hartinfarct of herseninfarct. Met gezond leven kunt u dit risico kleiner maken.
Gezond leven kunt u doen door gezond te eten, genoeg te bewegen en een gezond gewicht te hebben.
Vertel uw familie dat u een verwijde buikslagader heeft. Uw broers, zussen en kinderen hebben meer kans dat hun buikslagader ook verwijd is. Zij kunnen zich ook laten onderzoeken, als ze 50 jaar of ouder zijn.
Medicijnen bij een verwijde buikslagader
Als u een verwijde buikslagader heeft, kunt u medicijnen krijgen. We weten dat de verwijding minder snel groter wordt als u statines gebruikt. Bijvoorbeeld simvastatine, atorvastatine, rosuvastatine of pravastatine. Deze medicijnen kunnen bijwerkingen geven. Bijwerkingen kunnen zijn: spierpijn, buikpijn, misselijk zijn, diarree of niet meer goed kunnen poepen door verstopping. Uw arts bespreekt met u of u deze medicijnen wilt gebruiken.
Met andere medicijnen kunt u uw kans op andere ziekten van uw hart en bloedvaten kleiner maken. Uw arts bespreekt met u welke medicijnen u kunt krijgen om uw bloedvaten zo gezond mogelijk houden. Het gaat om:
- bloedverdunners
Deze medicijnen zorgen ervoor dat uw bloed minder snel stolt. Bijvoorbeeld acetylsalicylzuur als antistollingsmiddel (aspirine), carbasalaatcalcium als antistollingsmiddel of clopidogrel. - medicijnen die uw bloeddruk verlagen
Dit is alleen nodig als uw bloeddruk te hoog is (hoger dan 140).
We weten nog niet of deze medicijnen ook zorgen dat de verwijding minder snel groter wordt of minder snel scheurt.
acetylsalicylzuur als antistollingsmiddel
Acetylsalicylzuur in een dosering onder de 300 mg is een antistollingsmiddel. Het gaat de vorming van bloedstolsels in de bloedvaten tegen.
Artsen schrijven het voor na een hartinfarct, na een beroerte (herseninfarct) of TIA (lichte beroerte), bij angina pectoris (hartkramp), bij verhoogde kans op trombose en bij bepaalde hartritmestoornissen.
atorvastatine
Atorvastatine behoort tot de cholesterolsyntheseremmers. Ze worden ook wel statines genoemd. Ze remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed.
Artsen schrijven atorvastatine voor bij een te hoog cholesterolgehalte of een combinatie van een te veel cholesterol en te veel vet in het bloed. Ook schrijven artsen het voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris of diabetes mellitus.
carbasalaatcalcium als antistollingsmiddel
Carbasalaatcalcium in een dosering onder de 300 mg is een antistollingsmiddel. Het gaat de vorming van bloedstolsels in de bloedvaten tegen.
Artsen schrijven het voor na een hartinfarct, na een beroerte (herseninfarct) of TIA (lichte beroerte), bij angina pectoris (hartkramp), bij verhoogd kans op trombose en bij bepaalde hartritmestoornissen.
clopidogrel
Clopidogrel is een anti-stollingsmiddel. Het voorkomt dat er bloedstolsels in de bloedvaten ontstaan.
Artsen schrijven het voor na een hartinfarct en bij niet-stabiele angina pectoris (hartkramp). Verder na een beroerte (herseninfarct) en om de kans op trombose te verminderen, bijvoorbeeld bij de hartritmestoornis atriumfibrilleren en bij verminderde bloeddoorstroming in de benen.
Artsen schrijven het soms voor bij stabiele angina pectoris en een lichte beroerte (TIA), als u acetylsalicylzuur in lage dosering niet kunt gebruiken omdat u er overgevoelig voor bent.
pravastatine
Pravastatine behoort tot de cholesterolsyntheseremmers. Ze worden ook wel statines genoemd. Ze remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed.
Artsen schrijven het voor bij een te hoog cholesterolgehalte of een combinatie van te veel cholesterol en te veel vet in het bloed. Ook schrijven artsen het voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris of diabetes mellitus.
rosuvastatine
Rosuvastatine behoort tot de cholesterolsyntheseremmers. Ze worden ook wel statines genoemd. Ze remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed.
Artsen schrijven het voor bij een te hoog cholesterol gehalte of een combinatie van een te hoog cholesterol- en een te hoog vetgehalte in het bloed. Ook schrijven artsen het voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris of diabetes mellitus.
simvastatine
Simvastatine behoort tot de cholesterolsyntheseremmers. Ze worden ook wel statines genoemd. Ze remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed.
Artsen schrijven het voor bij een te hoog cholesterolgehalte of een combinatie van te veel cholesterol en te veel vet in het bloed. Ook schrijven artsen het voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris of diabetes mellitus.
Hoe gaat het verder als ik een verwijde buikslagader heb?
U kunt onzeker en angstig zijn. Het kan dan helpen om te praten met mensen die ook een verwijde buikslagader hebben. Bijvoorbeeld via Harteraad.
Hoe vaak krijgt u controles?
U komt regelmatig voor controle naar het ziekenhuis.
- Is de verwijding tussen de 3 en 4 centimeter? Dan krijgt u 1 keer per 3 jaar een echo.
- Is de verwijding tussen de 4 en 5 centimeter? Dan krijgt u 1 keer per jaar een echo.
- Is de verwijding groter dan 5 centimeter ? Dan krijgt u iedere 3 tot 6 maanden een echo.
Wanneer kan ik een operatie krijgen?
Een operatie van de buikslagader is om te voorkomen dat de verwijding scheurt.
De arts bespreekt met u of u een operatie wilt en kunt krijgen als:
- de verwijding bij u heel snel groter wordt (meer dan 1 centimeter per jaar)
- de verwijding bij u als vrouw groter is dan 5 centimeter
De operatie heeft risico’s. Soms is een operatie niet mogelijk of zijn de risico’s te groot. Bij vrouwen is de kans op problemen na de operatie en de kans op overlijden groter dan bij mannen. Als u geen operatie krijgt, is er een kans dat de verwijding scheurt.
U bespreekt de voordelen en nadelen van een operatie met uw arts en wat voor u het beste is: een operatie of geen operatie.
U kunt samen met uw arts ook besluiten om nog niet direct een operatie te krijgen. U krijgt dan wel regelmatig controles of de verwijding groeit. Later kunt u dan toch nog een operatie krijgen.
Wat gebeurt als de buikslagader scheurt?
Bij een scheur voelt u opeens heftige pijn in uw rug en buik. Als u gaat zitten, wordt de pijn soms even wat minder, maar daarna snel weer erger. Soms voelt u de pijn ook in uw been of heeft u minder kracht in uw been.
U kunt ook een heel sterk gevoel hebben dat u nodig moet poepen.
Uw bloeddruk wordt lager. U ziet bleek en uw huid voelt koud aan. U kunt bewusteloos raken.
U kunt dan direct een operatie krijgen om de scheur weer dicht te maken. Deze operatie kan via uw buik, of via de bloedvaten in uw lies.
Als u geen operatie krijgt na een scheur, zult u overlijden.
Wanneer moet ik direct de arts bellen?
- Bel direct 112 bij een heftige pijn in uw buik of rug.
Wacht niet tot de pijn overgaat. - Vertel dat u een verwijde buikslagader heeft. En dat u heftige buikpijn of rugpijn heeft.
- Er komt dan direct een ambulance.
Meer informatie over een verwijde buikslagader
- Meer informatie vindt u op de website van:
- Contact met lotgenoten: Harteraad.
- Hulp als u een behandeling kiest: de keuzetabel aneurysma in de buik en keuzekaart aneurysma in de buik met de voordelen en nadelen van de behandelingen.
- Informatie over ziekenhuizen die een verwijde buikslagader opereren: Ziekenhuischeck.nl.
We hebben de informatie gemaakt met de richtlijn voor specialisten over aneurysma van de abdominale aorta.