Ik krijg een behandeling voor PTSS

In het kort

U heeft een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dit zijn klachten doordat u iets ergs heeft meegemaakt.
Er zijn verschillende soorten psychotherapie die goed kunnen helpen om nare gebeurtenissen te verwerken.
Soms helpt het om naast de therapie medicijnen te gebruiken tegen angst en depressie (antidepressiva).

Behandeling van PTSS

De behandeling van PTSS bestaat uit meestal uit psychotherapie. Dit zijn gesprekken met een psycholoog of psychotherapeut. Er zijn verschillende vormen van therapie die goed kunnen helpen. Uw klachten kunnen daardoor minder worden of helemaal over gaan.

Soms helpt het om naast de therapie medicijnen te nemen. Alleen medicijnen slikken, zonder therapie, helpt niet genoeg.

Met uw behandelaar spreekt u af welke behandeling het beste bij u past. Dat hangt af van wat u zelf wilt. Maar bijvoorbeeld ook van wat u heeft meegemaakt, hoe u bent opgegroeid en of u andere klachten heeft, zoals een depressie. 
U kunt ook bespreken hoe u over het leven denkt. En wat u belangrijk vindt. Bij zingeving vindt u meer informatie.

Geef uzelf de tijd om uw ervaringen te verwerken. Waarschijnlijk voelt u zich na een tijdje weer veiliger. En krijgt u weer controle over uw eigen lichaam en leven.

Soorten therapie bij PTSS

Er zijn verschillende vormen van psychotherapie die goed kunnen helpen bij PTSS. Ze helpen om de nare ervaringen te verwerken. De meest gebruikte therapieën zijn:

In gedachten teruggaan naar de gebeurtenissen
Bij deze behandeling gaat u in gedachten terug naar de nare gebeurtenissen die de PTSS hebben veroorzaakt. U vertelt aan de therapeut heel precies wat er gebeurde, alsof u het opnieuw beleeft. U verwacht waarschijnlijk dat u dan de klachten krijgt. Dat u bijvoorbeeld heel bang of boos zult worden.
In de therapie leert u dat die angstige verwachtingen niet altijd uit hoeven te komen. Na een aantal keer wordt de angst daardoor minder. Deze therapie heet Imaginaire Exposure.

Anders leren denken
Bij cognitieve therapie leert u op een andere manier na te denken over de nare gebeurtenissen. U leert hoe u uw gedachten positiever, rustiger en realistischer kunt maken. Daardoor kunnen ook uw gevoelens en uw gedrag veranderen. Een speciale vorm van cognitieve therapie is trauma focused cognitieve gedragstherapie. Een onderdeel daarvan is het opschrijven wat er precies gebeurd is: het traumaverhaal.

EMDR
Bij EMDR denkt u terug aan de gebeurtenis waar u het meeste last van heeft. Tegelijk leidt de therapeut u af, bijvoorbeeld door een vinger voor uw ogen heen en weer te bewegen. Door u op de vinger te concentreren wordt de nare herinnering minder heftig. Langzaam wordt het steeds minder moeilijk om in gedachten naar het nare beeld te kijken.
EMDR betekent Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Dat betekent: minder gevoelig worden door oogbewegingen.

Andere vormen van therapie bij PTSS zijn:

Vertellen over de gebeurtenissen
Bij deze behandeling vertelt u over de schokkende ervaring alsof u die nu beleeft. Uw behandelaar helpt u om te gaan met de emoties die u daarbij voelt. Daardoor worden de klachten minder.
Deze therapie heet BEPP (Beknopte Eclectische Psychotherapie voor PTSS).

Een levenslijn maken
Bij deze therapie praat u over de belangrijke gebeurtenissen in uw leven. Die maakt u zichtbaar met een ‘levenslijn’: op de grond legt u bloemen (fijne gebeurtenissen) en stenen (nare gebeurtenissen). De stenen krijgen extra aandacht. Wat gebeurde er precies? Wat voelde u? Wat dacht u? U leert hoe dat invloed heeft op hoe u nu reageert op dingen.
Deze therapie heet NET (Narratieve Exposure Therapie).

Schrijftherapie
Bij deze behandeling krijgt u schrijfopdrachten. Een van de opdrachten is schrijven over de nare gebeurtenissen alsof u het nu meemaakt. U schrijft wat u precies voelde, wat u zag en wat er met uw lichaam gebeurde. Na elke opdracht praat u steeds met de behandelaar over hoe het schrijven ging en wat u heeft opgeschreven. Schrijftherapie kan ook online.

De gebeurtenis ‘herschrijven’
Bij deze behandeling denkt u terug aan de nare gebeurtenissen. U bedenkt hoe u zou willen dat de gebeurtenis zou aflopen en vertelt wat u dan precies zou doen. Zo maakt u voor uzelf een nieuwe, betere afloop aan de gebeurtenis. Deze therapie heet IMRS (Imaginaire Rescripting)

Of u krijgt vaker afspraken, bijvoorbeeld 2 keer per week in plaats van 1 keer. Als dit nog niet genoeg helpt, kunt u naast de therapie nog vaktherapie krijgen of medicijnen.

Medicijnen bij PTSS

Als therapie niet genoeg helpt, kunnen medicijnen tegen depressie en angst (antidepressiva) helpen om de klachten van PTSS te verminderen. Deze medicijnen worden meestal kortweg ‘antidepressiva’ genoemd, maar ze werken ook goed tegen angst. Er zijn verschillende soorten.

Bij PTSS krijgt u meestal een van deze 2 soorten:

een SSRI (selectieve serotonineheropnameremmer). Voorbeelden daarvan zijn sertraline, paroxetine en citalopram.
een TCA (tricyclisch antidepressivum), zoals clomipramine en imipramine.

Alléén medicijnen nemen helpt niet bij PTSS. U krijgt daarom altijd ook psychotherapie.

Rustgevende medicijnen (bijvoorbeeld diazepam of oxazepam) zijn níet geschikt bij PTSS. Deze medicijnen maken de klachten vaak erger in plaats van dat ze rust geven. Slik deze middelen dus niet zonder overleg met uw arts.

citalopram

Citalopram behoort tot de serotonineheropnameremmers ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine.

Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.

Artsen schrijven het voor bij depressie en bij angststoornissen, zoals een dwangstoornis, paniekstoornis, specifieke fobie (angst) en posttraumatische stressstoornis. Soms wordt citalopram ook gebruikt bij voortijdige zaadlozing, premenstrueel syndroom en bij prikkelbare-darmsyndroom.