In het kort
- Bij baarmoederhalskanker kunt u een operatie krijgen waarbij uw baarmoeder wordt weggehaald.
- Soms haalt de arts nog meer weg tijdens de operatie:
- het bovenste stukje van uw vagina
- de lymfeklieren onder in uw buik
- het weefsel rond de baarmoeder en de vagina
- Zonder baarmoeder kunt u geen kinderen meer krijgen.
- Na de operatie kunt u last hebben van: problemen met plassen, veranderingen bij seks of psychische problemen.
- Bespreek deze problemen met de gynaecoloog, de verpleegkundige of uw huisarts.
Wat is baarmoederhalskanker?
Bij baarmoederhalskanker groeit er een gezwel van kankercellen in uw baarmoederhals. Dit heet een tumor. De baarmoederhals is het smalle deel van de baarmoeder. Het zit onderaan de baarmoeder.
Er kunnen cellen van de tumor ergens anders in het lichaam komen, meestal in de lymfeklieren onder in de buik (het bekken). Dit zijn uitzaaiingen. Soms komen er uitzaaiingen in andere delen van het lichaam. Zoals de longen, de lever of de botten.
De oorzaak van baarmoederhalskanker is een virus (HPV).
Elk jaar krijgen in Nederland ongeveer 900 vrouwen baarmoederhalskanker. De meeste vrouwen met baarmoederhalskanker zijn tussen de 35 en 45 jaar.
Welke operaties zijn mogelijk om de baarmoeder weg te halen?
Vrouwen die nog kinderen willen, kunnen misschien een operatie krijgen waarbij de baarmoeder blijft zitten.
Operatie waarbij de baarmoeder wordt weggehaald
Bij vrouwen die geen kinderen (meer) willen, kan de gynaecoloog de baarmoeder en de baarmoederhals weghalen. Deze operatie kan als de tumor alleen nog in de baarmoederhals zit (stadium 1a).
Soms haalt de arts ook de lymfeklieren onder in uw buik (bekken) weg. Bij vrouwen die in de overgang zijn geweest, kan de arts adviseren om ook de eierstokken weg te halen.
Uitgebreide operatie (Wertheim-operatie)
Is de tumor ook in de bovenkant van de vagina gegroeid? Dan adviseert de arts om meer weg te halen. De kans dat er na de operatie kankercellen achterblijven is dan kleiner. Deze operatie heet een Wertheim-operatie.
Dit haalt de gynaecoloog weg tijdens de operatie:
- de baarmoeder
- de baarmoederhals
- het bovenste deel van de vagina
- het weefsel dat rond de baarmoeder en het bovenste deel van de vagina zit
- de lymfeklieren onder in uw buik (bekken)
- soms de eierstokken (bij vrouwen die al in de overgang zijn geweest)
Hoe gaat een operatie waarbij de arts mijn baarmoeder weghaalt?
- U krijgt een narcose voor de operatie. Dat betekent dat u slaapt en geen pijn voelt.
- De gynaecoloog haalt uw baarmoeder en baarmoederhals weg. Dit kan op 3 manieren:
- via de vagina
De gynaecoloog maakt de baarmoeder via de vagina los. - via de buik met een kijkoperatie
De gynaecoloog maakt kleine sneetjes onder in uw buik. Met een buis met een camera kijkt de gynaecoloog in de buik. De operatie gaat ook via de kleine sneetjes. De gynaecoloog maakt de baarmoeder los. De baarmoeder gaat via de vagina naar buiten. - via een snee in de buik
De baarmoeder gaat dan via de buik naar buiten.
- via de vagina
De gynaecoloog bespreekt vóór de operatie welke operatie het beste bij uw situatie past. Ook hoort u of de gynaecoloog denkt dat het beter is om uw eierstokken weg te halen. Als u nog niet in de overgang bent geweest, komt u in de overgang.
Wat zijn de risico's en gevolgen van een operatie waarbij de arts mijn baarmoeder weghaalt?
Risco's van de operatie
- een bloeding
Bijvoorbeeld in de bovenkant van de vagina of in de buikwand. Bij een grote bloeding is soms nog een operatie nodig. - een bloedpropje in uw been
Uw been is dan rood en dik. - Een ontsteking door bacteriën
U krijgt dan medicijnen die bacteriën doodmaken (antibiotica).
Latere gevolgen van de operatie
- problemen met plassen
Soms werkt de blaas na de operatie minder goed. U voelt niet meer goed wanneer u moet plassen of u kunt uw blaas niet goed leegplassen. - veranderingen bij seks
Doordat uw baarmoeder weg is en zenuwen kapot zijn, kan een orgasme anders voelen. - psychische klachten
Door alle veranderingen in uw lichaam kunt u verdrietig, somber of boos zijn. Voor vrouwen die nog zwanger hadden willen worden, kan de periode na de operatie heel zwaar zijn. Praat over uw gevoelens met uw gynaecoloog, verpleegkundige of uw huisarts. U kunt doorgestuurd worden naar een psycholoog.
Als uw lymfeklieren zijn weggehaald:
- dikke benen, een dikke buik of dikke schaamlippen
Dit komt door het weghalen van de lymfeklieren. Dit heet lymf-oedeem. Een oedeem-therapeut kan u dan helpen.
Als uw eierstokken zijn weggehaald en u nog niet in de overgang was:
- eerder in de overgang komen
Na het weghalen van de eierstokken komt u meteen in de overgang. U kunt medicijnen (hormonen) gebruiken om de klachten minder hevig te maken.
Hoe gaat een uitgebreide operatie bij baarmoederhalskanker (Wertheim-operatie)?
De uitgebreide operatie kan op 2 manieren:
- via een snee in de buik
De snee gaat van uw schaambot tot aan de navel. Zo kan de gynaecoloog goed in uw buik kijken. - via een kijkoperatie met een robot
U krijgt dan kleine sneetjes in uw buik. De gynaecoloog kan in uw buik kijken door een kleine camera in de buik te brengen.
De gynaecoloog haalt de baarmoeder, de baarmoederhals, een deel van de vagina, het weefsel om de baarmoedermond en vagina en alle lymfeklieren in het bekken weg. Bij vrouwen die al in de overgang zijn geweest kan de gynaecoloog ook de eierstokken weghalen.
Daarna maakt de gynaecoloog de vagina aan de bovenkant dicht.
De operatie duurt meestal 4 tot 6 uur.
Wat zijn de gevolgen van een uitgebreide operatie (Wertheim-operatie)?
Gevolgen van een Wertheim-operatie
- seksuele veranderingen
De vagina wordt een stukje korter. Daardoor kan vrijen anders voelen. Klaarkomen kan ook anders voelen als uw baarmoeder weg is. Misschien heeft u na de operatie minder zin in seks. U kunt hierover praten met uw gynaecoloog, de verpleegkundige of uw huisarts. Ze kunnen u ook doorsturen naar een seksuoloog. - problemen met plassen
Vaak werkt de blaas na de operatie minder goed. U voelt niet meer goed wanneer u moet plassen, u moet vaker plassen of u kunt uw blaas niet goed leegplassen. De klachten gaan meestal na een paar maanden over. - problemen met poepen
U kunt meer last hebben van moeilijk kunnen poepen (verstopping). Vraag aan uw gynaecoloog of een behandeling mogelijk is. - dikke benen, een dikke buik of dikke schaamlippen
Dit komt door het weghalen van de lymfeklieren. Dit heet lymf-oedeem. Een oedeem-therapeut kan u dan helpen. - psychische klachten
Alle veranderingen in uw lichaam kunnen veel gevoelens oproepen. Voor vrouwen die nog zwanger hadden willen worden, kan de periode na de operatie heel zwaar zijn. Bespreek uw gevoelens met uw gynaecoloog, de verpleegkundige of uw huisarts. U kunt ook hulp krijgen van een psycholoog. - bij eierstokken weghalen: eerder in de overgang komen
U kunt hiervoor een behandeling vragen (hormonen) om de klachten door de overgang minder te maken.
Hoe gaat het verder na de operatie?
De tumor, weefsels en de lymfeklieren die zijn weggehaald bij de operatie worden onderzocht. Na ongeveer 5 tot 10 dagen krijgt u de uitslag van dat onderzoek. De uitslag is belangrijk. U hoort of u nog meer behandelingen nodig heeft.
Tijdens de controles kunt u de gynaecoloog vertellen hoe het met u gaat. De behandeling van baarmoederhalskanker kan grote gevolgen hebben, zoals problemen met seks, relaties, werk, moeheid die niet overgaat of psychische klachten.
- Praat hierover met uw huisarts of de arts in het ziekenhuis.
- Bij problemen kan de arts u doorsturen naar bijvoorbeeld een seksuoloog of psycholoog.
- Het kan ook helpen om erover te praten met andere vrouwen met baarmoederhalskanker. U vindt die via Stichting Olijf.
- U kunt ook praten met andere vrouwen die moeilijk zwanger worden na de behandeling van kanker. U kunt ze leren kennen via Freya.
Wanneer bel ik het ziekenhuis na een operatie waarbij mijn baarmoeder weggehaald wordt?
Bel met het ziekenhuis waar u geopereerd bent als u 1 of meer van deze dingen voor u kloppen:
- U heeft koorts hoger dan 38,5 graden.
- U heeft koude rillingen.
- De wond bloedt.
- De wond is rood of dik.
- Uw been is rood of dik.
- U ademt moeilijk en snel.
- 2 weken na de operatie komt er nog bloed uit uw vagina.
- 6 weken na de operatie komt er nog bruin slijm uit uw vagina.
Meer informatie over baarmoederhalskanker
- Voor meer informatie kijkt u bij Stichting Olijf.
U kunt via deze stichting ook andere vrouwen leren kennen die baarmoederhalskanker hebben of hebben gehad. - Meer informatie vindt u ook op kanker.nl.
- Informatie voor vrouwen met kanker die nog kinderen willen: Freya.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over baarmoederhalskanker.