In het kort
- Gezond leven kan helpen om minder klachten te hebben.
- Praat over je ziekte en over hoe je je voelt. Praat met je arts, verpleegkundige, vrienden, familie of anderen.
- Je arts kan je doorsturen voor meer hulp.
- Maak een afspraak met een diëtist als je iets aan je eten of drinken wilt veranderen.
Waardoor komt colitis ulcerosa?
We weten niet precies wat de oorzaak is van colitis ulcerosa. Deze oorzaken kunnen te maken hebben met colitis ulcerosa:
- je afweer is in de war
In je darmen zitten goede bacteriën die in de darmen horen. Als je afweer in de war is en te hard werkt, kan je afweer deze goede bacteriën aanvallen. Hierdoor komen er ontstekingen in de darmen.
Je afweer kan ook je eigen darmen aanvallen. Hierdoor kan de binnenkant van je darmen gaan ontsteken. - erfelijkheid
Bij ongeveer 3 van de 100 mensen met colitis ulcerosa heeft ook een moeder, vader, zus of broer colitis ulcerosa.
We denken niet dat colitis ulcerosa kan komen door stress. We denken wel dat stress te maken heeft met hoe erg de klachten zijn. Mensen met weinig stress hebben meestal minder klachten van colitis ulcerosa dan mensen met veel stress.
Niet door een virus of bacterie
De ontstekingen in de darmen komen niet door een virus, bacterie of parasiet. Colitis ulcerosa is dus niet besmettelijk. Je kunt het niet van andere mensen krijgen of aan andere mensen doorgeven.
Wat merk je van colitis ulcerosa in je leven?
Je ziekte en je klachten kunnen zorgen dat je erg moe bent. Hierdoor heb je weinig energie om dingen te doen. Je krijgt door je klachten misschien problemen op school of op je werk.
Je kunt bang of somber worden. Je kunt bijvoorbeeld bang zijn dat je meer klachten krijgt. Of je schamen dat je vaak naar de wc moet. Dit kan ook zorgen voor meer stress. Je kunt onzeker zijn over de toekomst. Je weet niet of je kunt blijven werken of studeren.
De meeste mensen hebben periodes met klachten en periodes zonder klachten.
Dingen die je klachten erger kunnen maken
Hierdoor kunnen je klachten erger worden:
- onregelmatig en ongezond eten
Bijvoorbeeld: veel alcohol, energiedrankjes, koek, snoep, vette snacks zoals frikandellen en friet. - een ongezonde manier van leven
Bijvoorbeeld: veel binnen zitten, weinig bewegen. - onregelmatig leven
Bijvoorbeeld: nachtdiensten, vliegen naar landen met andere tijden, vaak te laat naar bed gaan en 's ochtends weer vroeg naar werk of studie moeten. - veel stress
Bijvoorbeeld door: drukke baan, school of studie, veel dingen tegelijk doen, geen rustmomenten, spanningen met collega's, problemen thuis, ernstige gebeurtenissen in de familie, geldzorgen.
Wat kun je zelf doen bij colitis ulcerosa?
Gezond leven kan helpen om minder klachten te hebben. Deze adviezen kunnen helpen:
- Eet en drink gezond.
- Beweeg minimaal 2,5 uur per week. Dat kan bijvoorbeeld wandelen, fietsen, hardlopen, voetballen, fitness, dansen of een vechtsport zijn.
- Zorg dat je niet te veel stress hebt of krijgt. Bespreek met je huisarts of bedrijfsarts hoe je dit kunt doen.
- Zorg voor een goede slaap.
- Stop met roken. Je kunt hulp krijgen om te stoppen. Je huisarts, praktijkondersteuner of een stoppen-met-roken-coach kan je helpen.
Praten over colitis ulcerosa
- Het kan helpen als mensen in je omgeving weten wat er met je is. Zoals je vrienden of collega’s. Zij kunnen dan beter begrijpen waarom je soms niet mee kunt doen of erg moe bent.
- Als je makkelijk met mensen om je heen over je ziekte kunt praten, kan dat zorgen voor minder stress.
Wat kun je het beste eten en drinken bij colitis ulcerosa?
Deze adviezen over eten en drinken kun je proberen:
- Er is geen speciaal dieet dat helpt bij colitis ulcerosa.
- Eten kan wel zorgen voor meer of minder klachten. Dit verschilt per persoon. Het is belangrijk om gezond te eten en te drinken. Eet bijvoorbeeld vooral groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten, noten en vis. Lees hier hoe je gezond kunt eten en drinken.
- Het is belangrijk om regelmatig te eten. Ook als je bijvoorbeeld diarree hebt. Neem liever 5 of 6 kleine maaltijden in plaats van 3 grotere.
- Drink genoeg. Bij diarree verlies je veel vocht.
Sommige mensen zeggen dat hun diarree of winderigheid erger wordt door dranken met alcohol, cafeïne of koolzuur. Probeer die dranken niet te nemen als je er last van hebt. - Is je ziekte rustig? Je kunt dan weer eten of drinken proberen waar je eerder klachten van kreeg.
Extra drankjes of vitaminepillen helpen niet
Er is onderzoek gedaan om te kijken of drankjes of vitaminepillen helpen om de klachten bij colitis ulcerosa minder te maken. Zoals drankjes met bacteriën (probiotica) of pillen met kurkuma of visolie.
We denken dat deze drankjes en pillen waarschijnlijk niet helpen. Bespreek het met je arts als je extra drankjes of vitaminepillen wilt gaan gebruiken. Soms kunnen je klachten hierdoor namelijk erger worden.
Advies van een diëtist
In deze situaties kun je het beste een afspraak maken met een diëtist om advies te krijgen:
- Je twijfelt of je of gezond genoeg eet en drinkt met genoeg verschillende soorten eten en drinken.
- Je wilt iets aan je eten en drinken veranderen. Je wilt bijvoorbeeld proberen of je klachten minder worden als je een bepaald soort eten niet meer eet. Samen met de diëtist kun je kijken naar de voordelen en nadelen hiervan. En wat je kunt doen om te zorgen dat je gezond blijft eten met genoeg verschillende soorten eten en drinken.
- Je valt nog steeds veel af. Je hebt dan misschien ander eten en drinken nodig met meer energie en eiwitten.
Wat kun je doen als je moe bent bij colitis ulcerosa?
Zeg het tegen je arts als je moe bent en weinig energie hebt. Die kan kijken of er misschien een speciale oorzaak is waardoor je moe bent. Zoals een bijwerking van je medicijnen, te weinig vitamines of bloedarmoede. Als je de oorzaak weet, is er meestal iets aan te doen.
Je kunt hulp krijgen van een verpleegkundige die veel ervaring heeft met mensen met colitis ulcerosa. Dit is een IBD-verpleegkundige. Samen kijken jullie wat jou kan helpen.
Deze adviezen kunnen helpen als je moe bent:
- Blijf elke dag bewegen. Kies iets wat bij jou past. Maak bijvoorbeeld elke dag een korte wandeling. Maar ook yoga doen, fietsen, in de tuin werken of klusjes doen is goed.
Blijf je lang moe nadat je iets hebt gedaan? Doe dan de volgende keer iets wat minder zwaar is of doe het minder lang. - Zorg dat je goed slaapt:
- Ga op een vaste tijd naar bed en sta op een vaste tijd op.
- Neem 's avonds geen koffie of een andere drank met cafeïne erin. Rook niet. En drink ’s avonds geen alcohol.
- Probeer 1 of 2 uur voor je gaat slapen je telefoon, tablet of laptop niet meer te gebruiken. En een half uur voor je gaat slapen geen tv meer kijken.
- Kijk voor meer adviezen bij beter slapen.
Als het nodig is, kan je arts je doorsturen voor meer hulp. Bijvoorbeeld naar een psycholoog of fysiotherapeut. Of een ergotherapeut die je kan helpen je energie te verdelen. Of een arts die je helpt om te gaan met wat je niet meer kunt (revalidatie-arts).
Wat kun je doen als je bang of somber bent bij colitis ulcerosa?
Als je bang of somber bent, is het belangrijk om hierover te praten. Praat over je klachten en hoe je je voelt. Dit kan bijvoorbeeld met je arts of verpleegkundige. Maar ook met je familie of vrienden. Of met mensen die ook deze ziekte hebben.
Er is een speciale website gemaakt over de hulp die je kunt krijgen als je bang of somber bent: Zorg bij colitis ulcerosa. Op deze website vind je bijvoorbeeld informatie over wie jou kunnen helpen.
Wanneer bellen bij colitis ulcerosa?
Maak een afspraak met je arts of verpleegkundige in het ziekenhuis bij 1 of meer van deze dingen:
- Je wilt extra drankjes of vitaminepillen gaan gebruiken.
- Je voelt je bang of somber.
- Je bent erg moe en hebt weinig energie.
Gebruik je medicijnen bij colitis ulcerosa? Kijk voor adviezen bij de tekst over medicijnen.
Meer informatie over colitis ulcerosa
- Meer informatie over colitis ulcerosa vind je bij de Maag Lever Darmstichting en Crohn & Colitis NL.
- Contact met andere mensen die ook colitis ulcerosa hebben: Crohn & Colitis NL.
- Informatie over leven met een stoma: Nederlandse Stomavereniging.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor artsen over colitis ulcerosa.