Ik denk erover om mee te doen met het bevolkingsonderzoek darmkanker

In het kort

Het bevolkingsonderzoek darmkanker is voor mensen van 55 tot en met 75 jaar.
Het onderzoek gebeurt met een poeptest (ontlastingstest).
U krijgt vanzelf een uitnodiging voor het onderzoek met de post thuis.
Bij de brief zit een buisje: dat stuurt u terug met een beetje poep erin.
Wordt er bloed in uw poep gevonden? Dan is een kijkonderzoek van de darm nodig om te weten waar dat bloed vandaan komt.

Wat is het bevolkingsonderzoek darmkanker?

De overheid betaalt het bevolkingsonderzoek darmkanker voor mensen van 55 tot en met 75 jaar.

Het onderzoek gebeurt met een poeptest (ontlastingstest). U krijgt vanzelf een uitnodiging thuisgestuurd met uitleg. Bij de brief zit een buisje. In de uitleg staat hoe u uw poep in het buisje doet. In een antwoordenvelop stuurt u het buisje op. Uw poep wordt onderzocht in een laboratorium. Daar wordt gekeken of er bloed in zit.

Als 1000 mensen meedoen aan het bevolkingsonderzoek wordt er bij 45 mensen bloed in de poep gevonden. Zij krijgen een darmonderzoek. Wat wordt er bij die 45 mensen tijdens het darmonderzoek gevonden?

bij 12 mensen niets
bij 31 mensen een bultje in de darm (poliep)
bij 3 mensen darmkanker

Meedoen is gratis en vrijwillig. U beslist zelf of u wel of niet meedoet.

Wanneer krijgt u een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek darmkanker?

U krijgt voor het eerst een uitnodiging in het jaar dat u 55 wordt. Daarna krijgt u elke 2 jaar een uitnodiging. De laatste uitnodiging krijgt u in het jaar dat u 75 wordt.

Tussen 55 en 75 jaar is de kans op overlijden door darmkanker het grootst. Voor uw 55ste is de kans op darmkanker veel kleiner. Boven de 75 kunt u nog wel darmkanker krijgen, maar darmkanker groeit langzaam. De kans dat u hieraan overlijdt is dan kleiner. Het bevolkingsonderzoek is daarom het meest zinvol voor mensen tussen 55 en 75 jaar.

Wanneer niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker?

U hoeft niet mee te doen aan het bevolkingsonderzoek:

Als u al eens in de zoveel jaar een kijkonderzoek van de darm krijgt omdat er eerder poliepen (bultjes) in uw darm zijn ontdekt.
Als u in het ziekenhuis onder controle bent voor een chronische darmziekte, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
Als u al behandeld wordt voor darmkanker.

Heeft u klachten die met uw darmen te maken kunnen hebben? Wacht dan niet op de uitnodiging van het bevolkingsonderzoek, maar ga eerder naar de huisarts. Bijvoorbeeld:

Uw poep is anders dan u al jaren gewend bent.
U heeft al dagen/weken last van verstopping of diarree, zonder dat u weet waar dat door komt.
U heeft al dagen/weken last van buikpijn, buikkrampen of een opgeblazen gevoel.
U ziet bloed en/of slijm in uw poep.
U bent afgevallen.

Voor- en nadelen van het bevolkingsonderzoek darmkanker

Het bevolkingsonderzoek darmkanker heeft voor- en nadelen. Daarover leest u hieronder meer. U kunt deze informatie gebruiken om te beslissen of u wel of niet meedoet aan het bevolkingsonderzoek.

Voordelen van het bevolkingsonderzoek (de ontlastingstest):

Door het bevolkingsonderzoek kunnen bultjes (poliepen) in uw darm vroeg worden ontdekt. Poliepen kunnen soms darmkanker worden. Door een poliep weg te halen, kan in die poliep geen darmkanker meer ontstaan.
Als kanker vroeg ontdekt wordt, is de kans dat u geneest groter.
Behandeling van darmkanker is vaak minder zwaar als het vroeg ontdekt wordt. Ook heeft u dan meer keuze uit verschillende behandelingen.
U kunt de ontlastingstest thuis zelf doen. U hoeft geen afspraak te maken.
Meedoen aan het bevolkingsonderzoek is gratis.
Door het bevolkingsonderzoek overlijden minder mensen aan darmkanker.

Nadelen van het bevolkingsonderzoek (de ontlastingstest):

Als er bloed in uw poep wordt gevonden bent u misschien ongerust, terwijl de kans dat u kanker heeft klein is.
Als er bloed in uw poep wordt gevonden, is extra onderzoek nodig om te kijken waar dat bloed vandaan komt. Bijvoorbeeld een kijkonderzoek van de darm (coloscopie).

Nadelen van een kijkonderzoek van de darm:

Een kijkonderzoek van de darm is een vervelend onderzoek, terwijl de kans op darmkanker klein is.
Heel soms zit darmkanker een beetje verstopt in een hoekje van de darm, waardoor het tijdens het kijkonderzoek niet wordt gezien. U wordt dan gerustgesteld, terwijl u wel darmkanker heeft.
Bij het onderzoek wordt soms een stukje darm weggehaald, zoals een poliep. Dat geeft heel soms problemen, bijvoorbeeld een gaatje in de darm of een ontsteking in de darm. Bij 1000 mensen die een darmonderzoek krijgen, krijgen ongeveer 2 mensen problemen door het onderzoek.
Er is een heel kleine kans dat u overlijdt door het kijkonderzoek van de darm. Van 40.000 mensen die het onderzoek krijgen, overlijden 1 tot 4 mensen. Vaak doordat ze al ernstige darmproblemen of andere ziektes hebben.
Uw zorgverzekering betaalt het kijkonderzoek van uw darm. Het eigen risico van de zorgverzekering moet u wel zelf betalen.

Hoe gaat het bevolkingsonderzoek darmkanker stap voor stap?

Wat kunt u verwachten van het bevolkingsonderzoek?

1. U krijgt een uitnodiging en de poeptest
U krijgt een paarse envelop. Als u voor het eerst meedoet, krijgt u 3 weken eerder een brief met informatie over het bevolkingsonderzoek. In de paarse envelop zit:

de uitnodiging
een folder
een buisje met gebruiksaanwijzing (de poeptest)
een zakje
een antwoordenvelop.

2. U stuurt het buisje op
U doet een klein beetje van uw poep in het buisje. Hoe u dat kan doen staat in de gebruiksaanwijzing. U maakt het buisje open met het groene dopje. In het buisje zit een soort water, dat moet in het buisje blijven zitten.Het buisje stuurt u terug in de antwoordenvelop.

3. U krijgt de uitslag
Na ongeveer 2 weken krijgt u een brief thuisgestuurd met de uitslag.

Uw huisarts krijgt die uitslag niet. Wilt u dat ook uw huisarts de uitslag krijgt als er bloed in uw poep zit? Laat dat dan weten aan de screeningsorganisatie (dit zijn de mensen die het bevolkingsonderzoek regelen). U moet dan naam en adres van uw huisarts opgeven.

4. Soms is er een kijkonderzoek van de darm nodig
Als er bloed in uw poep zit, kan dat te maken hebben met darmkanker. Er kunnen ook andere oorzaken zijn. Er is een kijkonderzoek van de darm nodig om te kijken wat er aan de hand is.

Hoe moet ik mijn poep in het buisje doen?

Het buisje uit de paarse envelop gebruikt u om thuis een klein beetje poep in te doen. Hoe doet u dat?

Stap 1. Eerst vangt u uw poep op.

Let op! Uw poep mag niet in aanraking komen met water of plas.

Manieren om uw poep goed op te vangen:

Leg een aantal lagen wc-papier in uw wc.
Span een vuilniszak om uw toiletpot: de vuilniszak vangt uw poep op.
Doe een plastic zakje om uw hand en vang uw poep op.
Gebruik een krant of emmer om uw poep op te vangen.
Gebruik een speciaal hulpmiddel voor het opvangen van poep. Dit is te koop bij apotheken en drogisterijen.

Stap 2. Een beetje poep in het buisje doen

Bij het buisje voor de ontlasting zit een gebruiksaanwijzing.
Lees eerst de gebruiksaanwijzing en maak dan pas het buisje open.
In het buisje zit vloeistof (een soort water). Dit moet in het buisje blijven zitten.
Maak het buisje open met het groene dopje. Aan de binnenkant van het groene dopje zit een staafje. Daarmee prikt u op 4 verschillende plaatsen in uw poep.
Daarna schroeft u het groene dopje met het staafje weer op het buisje.

Stap 3. Buisje opsturen

Stuur het buisje binnen 24 uur op in de antwoordenvelop.
Het is belangrijk dat het buisje snel bij het laboratorium wordt bezorgd.
Doe de envelop daarom overdag voor 17.00 in de brievenbus, op een doordeweekse dag (maandag t/m vrijdag). Het laboratorium werkt ook op zaterdag.
Bewaar het buisje in de antwoordenvelop in de koelkast, totdat u naar de brievenbus gaat.

Mogelijke uitslagen van het bevolkingsonderzoek darmkanker

Heeft u het buisje met poep teruggestuurd met de antwoordenvelop? Dan krijgt u binnen 1 tot 2 weken een brief met de uitslag thuisgestuurd. Er zijn twee uitslagen mogelijk:

De uitslag is goed
Verder onderzoek is niet nodig. Over 2 jaar krijgt u weer een uitnodiging. Bent u dan ouder dan 75 jaar, dan krijgt u geen nieuwe uitnodiging. Krijgt u klachten die met uw darmen te maken kunnen hebben? Wacht dan niet op de uitnodiging van het bevolkingsonderzoek, maar ga eerder naar de huisarts.

Er is bloed in uw poep gevonden
Dit kan komen door darmkanker of darmpoliepen. Er kan ook bloed in uw poep zitten door aambeien, een scheurtje bij de anus of een darmontsteking. Om te ontdekken wat het precies is, is een darmonderzoek nodig. Bij de uitslag krijgt u een uitnodiging voor een gesprek over het darmonderzoek. U kunt deze afspraak veranderen bij uw screeningsorganisatie. In de brief staat uitgelegd hoe u dat kan doen.

Soms staat in de brief dat er nog geen uitslag bekend is. Bijvoorbeeld als de poep verkeerd is opgestuurd of als het onderzoek in het laboratorium is mislukt. U krijgt dan een nieuwe test thuisgestuurd.

Meer informatie over darmkanker en het bevolkingsonderzoek darmkanker

Meer informatie over het bevolkingsonderzoek darmkanker vindt u op de website van het RIVM en de website van Bevolkingsonderzoek Nederland.

Meer informatie over darmkanker vindt u bij: