In het kort
- Oogartsen noemen maculadegeneratie ook wel LMD (leeftijdsgebonden maculadegeneratie).
- Bij de natte vorm van maculadegeneratie komen er nieuwe bloedvaatjes in of onder het netvlies.
Er zijn 2 behandelingen mogelijk:- Injectie van medicijnen in het oog
- Photodynamische therapie
- De behandelingen genezen maculadegeneratie niet; de behandelingen zijn bedoeld om de schade te beperken
- Ze helpen alleen tegen de vorming van de bloedvaatjes. Hierdoor blijft uw zicht zo stabiel mogelijk.
Wat is maculadegeneratie?
Bij maculadegeneratie sterven cellen middenin het netvlies af. Dit gebied in het midden van het netvlies heet de macula of gele vlek. Dit is het deel van het netvlies waarmee details worden waargenomen. Maculadegeneratie begint meestal na het 50e jaar. Het is de meest voorkomende oorzaak van slecht zien bij ouderen.
Oogartsen noemen maculadegeneratie ook wel LMD (leeftijdsgebonden maculadegeneratie).
Er zijn 2 vormen van LMD:
- De droge vorm: langzaam (in jaren) wordt het midden van wat u ziet waziger.
- De natte vorm: er ontstaan nieuwe bloedvaatjes onder en/of in het netvlies. Deze bloedvaatjes zijn erg zwak. Daardoor gaan ze makkelijk vocht of bloed lekken. Binnen een paar weken kunt u slechtziend worden. Wanneer u klachten heeft die kunnen passen bij natte LMD, is een afspraak bij de oogarts binnen 1 week noodzakelijk.
De droge vorm komt veel meer voor dan de natte. De droge vorm kan overgaan in de natte vorm. Maar de natte vorm kan ook beginnen zonder dat u eerst de droge vorm heeft gehad.
Verschijnselen van natte maculadegeneratie
Bij de natte vorm vervormt het beeld in korte tijd. Rechte lijnen lijken bijvoorbeeld krom of golvend, de regels van een tekst lijken krom te lopen of een muurplint of raamkozijn lijkt geknikt te zijn. Wanneer u klachten heeft die kunnen passen bij natte LMD, is een afspraak bij de oogarts binnen 1 week noodzakelijk.
Injecties bij de natte vorm van maculadegeneratie
Bij natte maculadegeneratie kan de oogarts een medicijn in uw oog injecteren, zoals bevacizumab, ranibizumab en aflibercept.
Deze medicijnen remmen de groei van de bloedvaatjes. De middelen werken het beste in een vroeg stadium van de natte maculadegeneratie.
De oogarts geeft deze medicijnen met een hele dunne naald in het oog. U krijgt eerst verdovende druppels in uw oog. U voelt dus bijna niets van de injectie. Een paar weken na de injectie is het medicijn uitgewerkt. U krijgt meestal na 4-6 weken weer een injectie. In totaal krijgt u 3 injecties.
De eerste dagen na de injectie kan uw oog gedeeltelijk rood of geïrriteerd zijn. U kunt het gevoel hebben dat er een zandkorrel in uw oog zit. Dit kan geen kwaad en gaat vanzelf over. Als het oog roder en pijnlijker wordt moet u meteen de behandelaar hiervan op de hoogte brengen.
Bij veel mensen zorgen de medicijnen ervoor dat het zien niet verder achteruit gaat en soms zelfs iets verbetert.
aflibercept
Aflibercept remt kanker en de groei van bloedvaten.
Artsen schrijven het voor als chemokuur bij kanker van de dikke darm en het rectum (het laatste deel van de endeldarm).
Artsen schrijven het ook voor als injectie in het oog bij de oogaandoeningen die kunnen leiden tot slecht zien of blindheid. Zoals maculadegeneratie en macula-oedeem. Verder bij te vroeg geboren baby's met een bepaalde ziekte van het netvlies.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.bevacizumab
Bevacizumab is een monoklonaal antilichaam. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het vermindert wildgroei van bloedvaten.
Artsen schrijven het voor bij kanker van de dikke darm, het rectum (het laatste deel van de endeldarm), de borsten, longen, nieren, baarmoederhals, eierstokken en eileiders en het buikvlies.
Het wordt ook gebruikt als injectie rechtstreeks in het oog bij de oogaandoening maculadegeneratie.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.ranibizumab
Ranibizumab is een monoklonaal antilichaam. Het vangt bepaalde eiwitten weg en maakt ze zo onschadelijk.
Artsen schrijven het voor bij maculadegeneratie die tot slechtziendheid of blindheid kan leiden, bij macula-oedeem en schade aan ogen door diabetes.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Photodynamische therapie bij maculadegeneratie
Photodynamische therapie (PDT) is een soort laserbehandeling. De oogarts kan deze behandeling adviseren als injecties niet goed werken.
- Eerst krijgt u een lichtgevoelige stof (contrastvloeistof) in uw arm gespoten. De stof gaat via het bloed naar uw ogen en gaat in de bloedvaatjes onder de gele vlek zitten.
- Uw oog wordt verdoofd met oogdruppels.
- Daarna wordt de gele vlek van buitenaf door de pupil met laserlicht bestraald. De combinatie van de ingespoten stof en het laserlicht zorgt ervoor dat de bloedvaatjes dichtgemaakt worden.
Na de behandeling kunt u soms wat minder goed of troebel zien. Dat gaat vanzelf weer over.
Sommige mensen krijgen door het contrastmiddel last van lage rugpijn, hoofdpijn, duizeligheid of druk op de borst. Dit gevoel verdwijnt meestal snel weer.
U reageert nog 48 uur erg gevoelig op licht. Bedek uw huid zoveel mogelijk met kleding en draag een hoed en zonnebril.
Hoe gaat het verder na de behandeling van natte maculadegeneratie?
Na de 3 injecties of na de photodynamische therapie komt u weer terug bij uw de oogarts. Die controleert of de behandeling goed heeft geholpen. Hij/zij doet dat middels het meten van de gezichtsscherpte en het maken van een OCT scan. U kunt eventueel meer injecties krijgen als dat nodig is. De oogarts kan proberen om de periode tussen de injecties langzaam te verlengen. U heeft dan minder vaak injecties nodig.
Bij sommige mensen werken de behandelingen niet goed. Ze gaan dan snel (in een paar weken) slechter zien. Het is dan verstandig om hulpmiddelen en hulp te regelen, bijvoorbeeld bij het huishouden.
De behandelingen helpen alleen tegen de vorming van de bloedvaatjes en de schade die de bloedvaatjes veroorzaken.
De cellen van het netvlies (kegeltjes) blijven wel geleidelijk afsterven. Ook na een geslaagde behandeling gaan uw ogen langzaam achteruit. U heeft dan de droge vorm van maculadegeneratie. De natte vorm kan ook weer terugkomen.
Wat zijn de gevolgen van maculadegeneratie voor het dagelijks leven?
Als u slechter gaat zien kan lezen, televisie kijken, op de computer werken, autorijden en fietsen lastig worden. Ook kunt u misschien minder makkelijk zelf boodschappen doen.
Er zijn allerlei hulpmiddelen voor slechtzienden, zoals vergrotingsapparaten, telescoopbrillen, grootletter- en gesproken boeken en aangepaste computers waarmee u toch kunt lezen en televisiekijken. Ook is er een hulpmiddel waarmee u misschien toch nog kunt autorijden.
Er zijn organisaties die u kunnen helpen bij het verbeteren van uw werkplek, de leesbaarheid van uw computerscherm, de verlichting in uw woning en informatie geven over autorijden etc. Voor meer informatie kunt u terecht op de website van de Oogvereniging, Bartiméus of Koninklijke Visio.
Wanneer contact opnemen met de oogarts bij maculadegeneratie?
Krijgt u in de dagen na de injecties een rood oog, veel pijn in uw oog of gaat u plotseling slechter zien? Bel dan direct de oogarts.
Als u in korte tijd meer vervormingen ziet, kan het betekenen dat de medicijnen tegen de natte maculadegeneratie niet goed helpen. U heeft dan vaker injecties nodig of andere medicijnen. Neem dan ook contact op met de oogarts.
Test uw beide ogen afzonderlijk regelmatig op vervormingen in het centrale beeld, met bijvoorbeeld de lijntjes van de tegels in de badkamer.
Meer informatie over maculadegeneratie
De informatie over maculadegeneratie is gebaseerd op de richtlijn Leeftijdsgebonden maculadegeneratie van het Nederlands Oogheelkundig Genootschap en de NHG-standaard Visusklachten.
Voor meer informatie over maculadegeneratie kunt u terecht bij:
- De MaculaVereniging. Deze patiëntenvereniging geeft voorlichting en organiseert lotgenotencontact, telefoon 030-2980707.
- U kunt ook de Ooglijn bellen: 030 2945444
Voor ondersteuning en begeleiding (hulpmiddelen en praktische trainingen) bij slechtziendheid of blindheid: