In het kort
- Dat je plas verliest, kan komen door zwakke spieren rond je blaas en plasbuis.
- Soms komt het door een zwangerschap of bevalling.
- Ben je veel te zwaar? Probeer af te vallen.
- Blijf je er last van houden? Bel je huisarts.
- Er zijn behandelingen mogelijk:
- oefeningen
- een ring in je vagina
- bij ernstige klachten: een operatie
Hoe werkt plas ophouden en plassen als alles goed gaat?
Plas ophouden
Je kunt je plas ophouden door deze spieren te gebruiken:
- de spier rond de uitgang van je blaas
Deze spier zit aan het begin van je plasbuis. Je kunt deze spier niet zelf aanspannen en ontspannen. Dit doet je lichaam vanzelf. - de spieren aan het eind van je plasbuis
Dit zijn de bekkenbodem-spieren. Die zitten tussen je zitbotjes, schaambeen en stuitje. Deze spieren sluiten je plasbuis af. En houdenje blaas, baarmoeder en darm op hun plek.
Je kunt deze spieren zelf aanspannen en ontspannen.
Plassen
Je blaas rekt uit als er plas in komt. Als er 150 of 200 milliliter plas in je blaas zit, krijg je het gevoel dat je moet plassen.
Als je op dat moment niet wilt plassen, dan span je je bekkenbodem-spieren aan. Je houdt je plas daardoor op.
Als je wel wilt plassen, dan ontspan je je bekkenbodem-spieren.
De meeste mensen plassen 1 keer per 3 tot 4 uur. Dat is ongeveer 6 tot 8 keer per dag (24 uur).
Waardoor kun je je plas niet goed ophouden bij hoesten, lachen of sporten?
Je bekkenbodem-spieren zijn zwakker geworden. En ze werken minder goed.
Dit kan bijvoorbeeld komen door deze dingen:
- een zwangerschap of bevalling
- minder vrouwelijke hormonen na de overgang
- een verzakking
- ouder worden
- lange tijd veel hoesten
Als de bekkenbodem-spieren zwakker zijn, is ook de spier die je blaas en plasbuis afsluit (de sluitspier) minder sterk. Er komt druk op de sluitspier als je je inspant, bijvoorbeeld bij:
- hoesten en niezen
- lachen
- bukken en tillen
- traplopen
- rennen en springen
- sporten
- hard persen om te poepen
Je hebt ook meer druk in je buik als je te zwaar bent.
Een zwakke sluitspier is bij druk soms niet sterk genoeg om de plas tegen te houden. Dan komt de plas naar buiten, ook al wil je dat niet.
We noemen dit ook wel urineverlies bij inspanning.
Ook ineens heel erg naar de wc moeten
Bij sommige vrouwen is de blaas ook te actief. Je voelt dan ineens dat je heel nodig moet plassen. En je bent meestal niet op tijd bij de wc.
Dit noemen we urineverlies bij aandrang.
Adviezen om je plas beter op te houden
Dit kun je doen om je plas beter op te houden:
- Sommige medicijnen kunnen plasklachten geven of erger maken. Gebruik je medicijnen? Vraag dan aan je huisarts of dat bij jouw medicijnen ook zo is. Dan kijkt de huisarts of je minder van dit medicijn kunt nemen. Of dat je een ander medicijn kunt krijgen.
- Ben je veel te zwaar? Dan kan het helpen om af te vallen. Dan is er minder druk in je buik. De sluitspier van je blaas kan de plas dan beter tegenhouden.
- Kun je je plas alleen niet ophouden bij bijvoorbeeld sporten? Dan kun je een grote tampon indoen bij die activiteit. De tampon geeft steun aan je blaas vanuit je vagina. Dit helpt bij sommige vrouwen om plas beter op te houden.
Let op: Draag de tampon alleen op de momenten dat je vaak plas verliest. Je kunt hem beter niet de hele dag dragen.
Blijf genoeg drinken: 1,5 liter per dag. Bijvoorbeeld water en thee. Minder drinken zorgt er niet voor dat je je plas beter kunt ophouden.
Hulpmiddelen bij plas in je onderbroek
Je kunt je plas opvangen met een hulpmiddel. Bijvoorbeeld:
- een soort verband voor in je onderbroek (incontinentie-verband)
- een onderbroek die je plas opvangt
Het hulpmiddel zorgt ervoor dat je plas niet ruikt. En zorgt ervoor dat je huid droger blijft.
Je koopt de hulpmiddelen bij de apotheek of via de Hulpmiddelenwijzer. De apotheek of wijkverpleegkundige kan je helpen kiezen. En uitleggen hoe je ze gebruikt. Vraag aan je zorgverzekeraar of de hulpmiddelen worden vergoed.
Als je ze alleen soms nodig hebt, kun je ook de hulpmiddelen van de supermarkt of drogist gebruiken.
Heb je last van de huid op de plekken waar de plas je huid raakt? Je kunt daar dan een beschermende zalf smeren. Zoals siliconis-crème of zinkzalf. Je kunt deze zalf zonder recept kopen bij de apotheek of drogist.
Welke onderzoeken krijg je als je je plas niet goed kunt ophouden bij hoesten, lachen en sporten?
Helpen de adviezen niet genoeg? Maak dan een afspraak bij je huisarts.
Je kunt deze onderzoeken krijgen:
Vragen beantwoorden
De huisarts stelt je eerst vragen, zoals:
- Op welke momenten kun je je plas niet goed ophouden?
- Hoelang heb je er al last van?
- Ben je zwanger geweest?
Onderzoek van je lichaam
Daarna onderzoekt de huisarts je lichaam:
- De huisarts kijkt naar je buik en voelt eraan. Je huisarts voelt bijvoorbeeld of je blaas vol is.
- De huisarts kijkt naar de buitenkant van je vagina, bijvoorbeeld om te zien of je een verzakking hebt.
- De huisarts voelt met 2 vingers in je vagina.
Tijdens dit onderzoek vraagt de huisarts of je de spieren kunt aanspannen waarmee je je plas ophoudt (je bekkenbodem-spieren). Daarna mag je deze spieren weer ontspannen. Zo weet de huisarts of je de juiste spieren kunt aanspannen en ontspannen. Ook kan de huisarts je baarmoeder voelen.
Soms: plasdagboek invullen
De huisarts kan je vragen om een plasdagboek in te vullen.
Het dagboek laat zien hoe vaak je plas verliest, en hoeveel. En ook hoe vaak je overdag en 's nachts plast.
Als je het plasdagboek opnieuw invult na je behandeling, kun je zien of je klachten minder zijn. Zo zie je of de behandeling helpt.
Behandeling als je je plas niet goed kunt ophouden bij hoesten, lachen en sporten
Als de adviezen niet genoeg helpen, zijn er 2 behandelingen mogelijk:
- oefeningen
Met oefeningen kun je je bekkenbodem-spieren sterker maken. En de sluitspier van je blaas.
Als je de oefeningen elke dag doet, kun je je plas vaak beter ophouden. Na 6 weken voelen veel vrouwen al dat het iets beter gaat. Bij de helft van de vrouwen zorgen oefeningen ervoor dat ze hun plas weer goed kunnen ophouden.
Je moet de oefeningen wel blijven doen. Anders komen de klachten terug.
Kijk bij bekkenbodem-oefeningen doen.
Je kunt hulp krijgen bij je oefeningen van de bekken-fysiotherapeut. Of met de app URinControl. De app vraagt om een paar persoonlijke gegevens. Je krijgt dan herinneringen voor de oefeningen. - een ring in je vagina
Een ring in je vagina kan helpen om je plas op te houden. De ring geeft steun aan de sluitspier van de blaas. De ring helpt meteen. En vaak even goed als oefenen. Bij de helft van de vrouwen zorgt de ring dat het urineverlies wegblijft. Je kunt de ring steeds dragen. Of bijvoorbeeld alleen bij sporten.
Je kunt zelf leren om de ring eruit te halen en weer terug te doen. De huisarts kan het ook doen.
Kijk bij een ring in de vagina om plas beter op te houden.
Na een zwangerschap
Ben je net bevallen? Bij ongeveer de helft van de vrouwen gaat urineverlies binnen een half jaar na de bevalling vanzelf over.
Je kunt 1 van deze 2 dingen doen:
- wachten tot de klachten vanzelf weggaan
Bij 55 van de 100 vrouwen gaan de klachten vanzelf over binnen een half jaar na de bevalling. - oefeningen
Bij 70 van de 100 vrouwen die oefeningen doen zijn de klachten over na een half jaar na de bevalling.
Ernstige klachten
Kun je je plas een aantal keer per week niet ophouden? En heb je er veel last van? Dan kun je nadenken over een operatie. Je krijgt dan een bandje dat steun geeft aan je plasbuis.
Zijn er medicijnen om je plas beter op te houden bij hoesten, lachen en sporten?
Er zijn geen medicijnen om je plas beter op te houden bij hoesten, lachen en sporten.
Vrouwelijke hormonen helpen niet genoeg. Ze hebben ook bijwerkingen die vervelend kunnen zijn.
Hoe gaat het verder als je je plas niet goed kunt ophouden bij hoesten, lachen en sporten?
Samen met je huisarts beslis je of je een behandeling wilt. En welke behandeling dan.
Met de huisarts spreekt je af wanneer je terugkomt voor een controle-afspraak.
Wanneer de huisarts bellen als je je plas niet goed kunt ophouden?
Bel je huisarts als het met de adviezen niet lukt om je plas beter op te houden.
Bel ook je huisarts bij 1 of meer van deze dingen:
- Je moet heel veel of heel vaak plassen.
- Je hebt pijn of een branderig gevoel als je plast.
- Er zit bloed bij je plas.
- Je hebt een hernia in de rug en kunt ineens je plas niet goed meer ophouden.
- Je verliest zomaar plas. Dus zonder dat je je inspant (hoest, lacht of sport). En zonder het gevoel dat je moet plassen.
Meer informatie
- Je kunt hulp krijgen bij de oefeningen via een app: URinControl
- Informatie over hulpmiddelen bij moeilijk plas ophouden: Hulpmiddelenwijzer.nl
- Informatie over ziekenhuizen die dit behandelen: Ziekenhuischeck.nl