In het kort
- Door deze behandelingen kun je genezen bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit:
- een operatie om de prostaat weg te halen
- bestraling van binnenuit de prostaat
- bestraling van buitenaf door de huid
- Samen met je arts bespreek je welke behandeling je kunt en wilt krijgen.
- Je kunt ook regelmatig laten controleren of de prostaatkanker gegroeid is.
- Je kunt ook kiezen voor geen behandeling van de kanker.
Wat is prostaatkanker die alleen in de prostaat zit?
Prostaatkanker die alleen in de prostaat zit kan op 1 of meer plekken in je prostaat zitten. De kanker is niet door de wand van de prostaat gegroeid. En er zijn geen uitzaaiingen.
Bij de helft van de mannen groeit prostaatkanker die alleen in de prostaat zit langzaam.
Welke behandelingen zijn mogelijk bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit?
Controles van de kanker
Samen met je arts kun je kiezen om de prostaatkanker niet direct te behandelen. Bijvoorbeeld als de kans heel klein is dat de kanker verder groeit. De kans is dan ook klein dat je klachten zult krijgen van de kanker.
Je kunt dan kiezen om regelmatig controles te krijgen. Er wordt dan gekeken of de prostaatkanker groeit of verandert. De controles worden gedaan in het ziekenhuis door een arts of verpleegkundige die veel weet van prostaatkanker.
Behandeling tegen de kanker
Is jouw prostaatkanker gevaarlijk? Groeien de kankercellen bijvoorbeeld heel snel? Dan kun je 1 van deze behandelingen kiezen met als doel om te genezen:
- een operatie om de prostaat en zaadblaasjes weg te halen
- bestraling van binnenuit de prostaat
- bestraling van buitenaf door de huid
Geen behandeling of controles van de kanker
Je kunt ook kiezen om geen behandeling of controles te krijgen. Misschien zijn voor jou de nadelen van een operatie of bestraling groter dan de voordelen. Bijvoorbeeld omdat er veel bijwerkingen zijn. Of door je hoge leeftijd. Je bent misschien niet meer fit genoeg voor een operatie of bestraling.
Je hebt nog wel af en toe een afspraak met de arts in het ziekenhuis. Jullie bespreken dan samen hoe het met je gaat. Misschien heb je wel klachten en wil je daar iets aan doen. Samen kijken jullie wat je kunt doen om klachten minder te maken.
Hoe kies je een behandeling bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit?
Samen met de arts bespreek je welke behandeling je kunt en wilt krijgen. Dit hangt bijvoorbeeld af van:
- hoe snel de kankercellen groeien
- of je prostaat groot of klein is
- of je problemen met plassen hebt
- of je nog andere ziektes hebt
- hoe hoog je PSA is
- je leeftijd
- wat je zelf wilt
Soms moet je voor een behandeling naar een ander ziekenhuis. Bijvoorbeeld voor bestraling of een operatie.
Elke behandeling heeft voordelen en nadelen. Met de arts bespreek je deze voordelen en nadelen. En je bespreekt wat een behandeling voor jou betekent. Samen kies je welke behandeling het beste bij jou past.
Wanneer zijn regelmatige controles geschikt bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit?
Je kunt voor regelmatige controles kiezen als je deze 3 dingen hebt:
- Je PSA is 10 of lager.
- De kankercellen zitten in minder dan 3 stukjes prostaat die zijn onderzocht.
- De kankercellen zijn niet gevaarlijk. Ze groeien langzaam of ze groeien niet.
De arts vertelt of je deze 3 dingen hebt. Dan is de kans erg klein dat de kanker verder groeit.
Bij regelmatige controles krijg je geen behandeling. Je arts controleert elke 3 maanden hoe hoog je PSA is. Elk jaar krijg je een MRI. Zo is te zien of de prostaatkanker groeit of verandert.
Voordelen van regelmatige controles bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit:
- Je krijgt pas een behandeling als het ook echt nodig is voor jou. Is bijvoorbeeld bij de controles te zien dat de kanker is gegroeid? Dan kun je toch nog een behandeling van de kanker krijgen met als doel genezen.
- Behandelingen kunnen veel energie en tijd kosten. Dit is niet zo bij regelmatige controles.
- Je hebt geen last van bijwerkingen van een behandeling.
- Je hebt geen kans op problemen door een behandeling.
Nadelen van regelmatige controles bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit:
- Als de kanker verandert moeten opnieuw stukjes prostaat onderzocht worden. Hiervoor prikt de arts met een holle naald in je prostaat. Dit gaat via de darmwand of via de huid tussen je balzak en anus. Zo haalt de arts stukjes prostaat weg. Veel mannen vinden dit een vervelend en pijnlijk onderzoek.
Lees meer over regelmatige controles bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit.
Wanneer is een operatie geschikt bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit?
Een operatie bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit is geschikt bij deze dingen:
- Je bent nog fit.
- Je hebt geen overgewicht.
- Je hebt geen andere ernstige ziektes.
Bij een operatie voor prostaatkanker haalt arts de hele prostaat en de zaadblaasjes weg. Soms haalt de arts ook lymfeklieren weg die in de buurt van de prostaat liggen.
Voordeel van een operatie:
- Je hebt een kans om te genezen.
Nadelen van een operatie:
- Je blijft meestal 1 nacht in het ziekenhuis. Soms iets langer.
- Je kunt na de operatie je plas misschien niet goed ophouden. Dat is meestal tijdelijk, maar kan ook niet meer overgaan. De arts kan voor de operatie met je bespreken hoe groot jouw kans hierop is.
- Je kunt na de operatie misschien geen stijve penis krijgen. Of moeilijk een stijve penis houden. Dit gebeurt als zenuwen en bloedvaten naar de penis beschadigen tijdens de operatie. De arts vertelt je ook hoe groot je kans op deze problemen is.
- Je kunt na de operatie nog wel klaarkomen, maar er komt geen sperma meer naar buiten.
Lees meer over een operatie bij prostaatkanker.
Wanneer is bestraling van binnenuit de prostaat geschikt bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit?
Je kunt bestraling van binnenuit de prostaat krijgen als je deze 4 dingen hebt:
- Je prostaat is niet te groot.
- Je PSA is niet hoger dan 10.
- De kanker groeit niet te snel.
- Je hebt niet te veel problemen met plassen.
Bij bestraling van binnenuit de prostaat wordt de kanker binnenin je lichaam bestraald. Je krijgt daarvoor radioactieve stukjes jodium in je prostaat. Uit deze stukjes jodium komt straling. Deze straling maakt de kankercellen in de prostaat kapot.
Voordelen van bestraling van binnenuit de prostaat:
- Je hebt een kans om te genezen.
- Je hoeft maar 1 keer naar het ziekenhuis.
- De bijwerkingen zijn minder dan bij bestraling van buitenaf door de huid.
De straling komt namelijk bijna alleen in de prostaat. Hierdoor worden gezonde cellen buiten de prostaat bijna niet beschadigd.
Nadelen van bestraling van binnenuit de prostaat:
- Je kunt na de bestraling misschien geen stijve penis meer krijgen. Of moeilijk een stijve penis houden.
De zenuwen naar de penis liggen net buiten de prostaat. De straling kan de zenuwen beschadigen. Deze klachten zijn minder erg dan bij een operatie of bestraling van buitenaf door de huid. - Je kunt problemen met plassen krijgen.
De straling kan de plasbuis en blaas beschadigen. Je kunt een branderig gevoel hebben bij het plassen of vaker moeten plassen. Deze klachten gaan meestal binnen 2 maanden vanzelf over.
Lees meer over bestraling van binnenuit de prostaat bij prostaatkanker.
Wanneer is bestraling van buitenaf door de huid geschikt bij prostaatkanker die alleen in de prostaat zit?
Voor de meeste mannen met prostaatkanker die alleen in de prostaat zit is bestraling van buitenaf door de huid geschikt.
Bij bestraling van buitenaf lig je op een tafel. Een apparaat draait om je heen. Uit het apparaat komt straling. De straling gaat door je huid en komt in je prostaat.
De straling maakt alle kankercellen in de prostaat kapot.
Voordeel van bestraling van buitenaf door de huid:
- Je hebt kans om te genezen.
De kans op genezing is even groot als na een operatie.
Nadelen van bestraling van buitenaf door de huid:
- Je moet vaak naar het ziekenhuis. Je krijgt ongeveer 5 keer per week een bestraling. Elke bestraling duurt ongeveer 5 minuten. In totaal krijg je 20 keer een bestraling in ongeveer een maand.
Als je geen problemen met plassen hebt, kan de bestraling korter dan een maand duren. - De straling kan ook gezonde cellen in de buurt van de prostaat beschadigen. Hierdoor kun je bijwerkingen krijgen. Bijvoorbeeld jeuk of rode plekken op de plek van de bestraling.
Door de bestralingen komen er littekens in en rond de prostaat. Daardoor kun je een tijd na de bestralingen ook nog andere bijwerkingen krijgen. Bijvoorbeeld:
- Je kunt geen of moeilijk een stijve penis krijgen of houden.
- Je kunt minder of geen zaadvocht maken.
- Je moet minder vaak poepen. Of juist vaker.
- Je kunt je poep niet goed ophouden.
- Er zit slijm of bloed bij je poep.
- Je krijgt diarree.
- Je krijgt problemen met plassen.
Je kunt behandelingen krijgen voor deze bijwerkingen.
Lees meer over bestraling van buitenaf door de huid.
Meer informatie over prostaatkanker
- Verhalen van mannen die prostaatkanker hebben: Prostaatkankerstichting.
- Meer informatie over prostaatkanker: kanker.nl.
- Informatie over ziekenhuizen die prostaatkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
- Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis of arts: ZorgkaartNederland.
Over deze tekst
We hebben deze informatie gemaakt met de richtlijn voor artsen over prostaatkanker.