In het kort
- Door deze behandelingen kun je genezen bij prostaatkanker die buiten de prostaat is gegroeid:
- bestraling van buitenaf door de huid. Meestal kijg je hierna een hormoonbehandeling.
- een operatie om de prostaat weg te halen
- Samen met de arts bespreek je welke behandeling je kunt en wilt krijgen.
- Je kunt ook kiezen voor geen behandeling van de kanker.
Wat is prostaatkanker die buiten de prostaat is gegroeid?
Prostaatkanker kan verder dan de prostaat groeien. Bijvoorbeeld door de wand van de prostaat heen. De kankercellen kunnen dan bijvoorbeeld in het onderste deel van de blaas of in de zaadblaasjes zitten.
Prostaatkanker die buiten de prostaat is gegroeid heet ook wel doorgegroeide prostaatkanker.
Welke onderzoeken zijn nog meer nodig bij doorgegroeide prostaatkanker?
Bij doorgegroeide prostaatkanker krijg je een combinatie van een PET-scan en een CT-scan. Dit is om te weten of je misschien uitzaaiingen hebt.
Dit onderzoek heet een PSMA-PET-CT-scan.
Soms is het hierna nodig om de lymfeklieren in het onderste deel van je buik weg te halen. Dat gebeurt alleen als de arts denkt dat de kans groot is dat er uitzaaiingen in je lymfeklieren zitten. Ook al zijn die niet te zien op de scan.
Met een kijkoperatie haalt de arts dan de lymfeklieren weg. Je wordt met medicijnen in slaap gebracht. Dit heet narcose. Je merkt daardoor niets van de operatie.
Je blijft 1 of 2 dagen in het ziekenhuis.
De weggehaalde lymfeklieren worden onder de microscoop onderzocht. Zo is te zien of er kankercellen in je lymfeklieren zitten.
De arts kan met dit onderzoek ook bepalen hoe je behandeling gaat:
- Krijg je hierna een hormoonbehandeling? De arts kan bepalen hoe lang dit moet duren.
- Krijg je hierna bestraling van buitenaf door de huid? De arts kan bepalen hoe ver de bestraling in je lichaam moet gaan.
Welke behandelingen zijn mogelijk bij doorgegroeide prostaatkanker?
Bij doorgegroeide prostaatkanker kun je 1 van deze behandelingen kiezen met als doel om te genezen:
- bestraling van buitenaf door de huid
Meestal krijg je erna een hormoonbehandeling. Die duurt tussen een half jaar en 3 jaar. - een operatie om de prostaat en zaadblaasjes weg te halen
Geen behandeling van de kanker
Je kunt ook kiezen om geen behandeling van de kanker krijgen. Misschien zijn voor jou de nadelen van een operatie of bestraling groter dan de voordelen. Bijvoorbeeld omdat er veel bijwerkingen zijn. Of door je hoge leeftijd. Je bent misschien niet meer fit genoeg voor een operatie of bestraling.
Je hebt nog wel af en toe een afspraak met de arts in het ziekenhuis. Jullie bespreken dan samen hoe het met je gaat. Misschien heb je wel klachten en wil je daar iets aan doen. Samen kijken jullie wat je kunt doen om klachten minder te maken.
Hoe kies je een behandeling bij doorgegroeide prostaatkanker?
Samen met de arts bespreek je welke behandeling je kunt en wilt krijgen. Dit hangt bijvoorbeeld af van:
- hoe snel de kankercellen groeien
- of er kankercellen in je lymfeklieren zitten
- of je nog andere ziektes hebt
- wat je zelf wilt
Soms moet je voor een behandeling naar een ander ziekenhuis. Bijvoorbeeld voor bestraling of een operatie.
Elke behandeling heeft voordelen en nadelen. Met de arts bespreek je deze voordelen en nadelen. En jullie bepreken wat een behandeling voor jou betekent. Samen kiezen jullie welke behandeling het beste bij jou past.
Wanneer is bestraling van buitenaf door de huid geschikt bij doorgegroeide prostaatkanker?
Voor de meeste mannen met doorgegroeide prostaatkanker is bestraling van buitenaf geschikt.
Bij bestraling van buitenaf lig je op een tafel. Een apparaat draait om je heen. Uit het apparaat komt straling. De straling gaat door je huid en komt in je prostaat.
De straling maakt alle kankercellen in de prostaat kapot.
Als de prostaatkanker snel groeit, krijg je na bestraling van buitenaf ook een hormoonbehandeling.
Voordeel van bestraling van buitenaf door de huid:
- Je hebt een kans om te genezen.
De kans op genezing is even groot als na een operatie.
Nadelen van bestraling van buitenaf door de huid:
- Je moet vaak naar het ziekenhuis. Je krijgt ongeveer 5 keer per week een bestraling. Elke bestraling duurt ongeveer 5 minuten. In totaal krijg je 20 keer een bestraling in ongeveer een maand.
Als je geen problemen met plassen hebt, kan de bestraling korter dan een maand duren. - De straling kan ook gezonde cellen in de buurt van de prostaat beschadigen. Hierdoor kun je bijwerkingen krijgen. Bijvoorbeeld jeuk of rode plekken op de plek van de bestraling.
Door de bestralingen komen er littekens in en rond de prostaat. Daardoor kun je een tijd na de bestralingen ook nog andere bijwerkingen krijgen. Bijvoorbeeld:
- Je kunt geen of moeilijk een stijve penis krijgen of houden.
- Je kunt minder of geen zaadvocht maken.
- Je moet minder vaak poepen. Of juist vaker.
- Je kunt je poep niet goed ophouden.
- Er zit slijm of bloed bij je poep.
- Je kunt diarree krijgen.
- Je kunt problemen met plassen krijgen.
Je kunt behandelingen krijgen voor deze bijwerkingen.
Lees meer over bestraling van buitenaf door de huid.
Wanneer is een operatie geschikt bij doorgegroeide prostaatkanker?
Een operatie bij doorgegroeide prostaatkanker is geschikt bij deze dingen:
- Je bent nog fit.
- Je hebt geen overgewicht.
- Je hebt geen andere ernstige ziektes.
Bij een operatie voor prostaatkanker haalt arts de hele prostaat en de zaadblaasjes weg. Soms haalt de arts ook lymfeklieren weg die in de buurt van de prostaat liggen.
Voordeel van een operatie:
- Je hebt een kans om te genezen.
Nadelen van een operatie:
- Je blijft meestal 1 nacht in het ziekenhuis. Soms iets langer.
- Je kunt na de operatie je plas misschien niet goed ophouden. Dat is meestal tijdelijk, maar kan ook niet meer overgaan. De arts bespreekt meestal voor de operatie met je hoe groot jouw kans hierop is.
- Je kunt na de operatie misschien geen stijve penis krijgen. Of moeilijk een stijve penis houden. Dit gebeurt als zenuwen en bloedvaten naar de penis beschadigen tijdens de operatie. De arts vertelt je ook hoe groot je kans op deze problemen is.
- Je kunt na de operatie nog wel klaarkomen, maar er komt geen sperma meer naar buiten.
Lees meer over een operatie bij prostaatkanker.
Wanneer is een hormoonbehandeling geschikt bij doorgegroeide prostaatkanker?
Als je geen bestraling van buitenaf wilt of kunt krijgen, kun je meestal een hormoonbehandeling krijgen.
Als de prostaatkanker snel groeit, krijg je na de bestraling ook een hormoonbehandeling.
Bij een hormoonbehandeling krijg je medicijnen om te zorgen dat je geen testosteron meer maakt. Prostaatkanker heeft namelijk vaak hormonen nodig om te groeien. Testosteron is het belangrijkste hormoon. Door de testosteron te stoppen, groeien de kankercellen niet of langzamer.
De hormoonbehandeling duurt meestal tussen een half jaar en 3 jaar.
Voordeel van een hormoonbehandeling:
- Je hebt een kans om te genezen.
Nadelen van hormoonbehandeling:
Je merkt ook op andere plekken in je lichaam dat je geen testosteron hebt. Hierdoor kun je deze klachten krijgen:
- opeens heel warm krijgen en zweten (opvliegers)
- dikker worden
- minder haargroei op je gezicht, borst, armen en benen
- dikker worden van je borsten, wat pijn doet
- minder zin in seks
- niet of moeilijk een stijve penis krijgen of houden
- meer emoties, bijvoorbeeld ineens erg moeten huilen
- minder kracht in je spieren
- zwakkere botten (botontkalking)
- pijn aan je gewrichten
- hoofdpijn
- moe zijn
testosteron
Testosteron is een mannelijk geslachtshormoon. Het is nodig voor de aanmaak van sperma en zorgt voor mannelijke kenmerken, zoals lichaamsbeharing, baardgroei, een lage stem, ontwikkeling van de penis en zaadballen en voor meer spiermassa. Het is ook nodig om seksueel opgewonden te raken.
Artsen schrijven testosteron voor bij een tekort aan dit hormoon. Het wordt ook gebruikt bij een te sterke lengtegroei bij jongens en/of een vertraagde puberteit bij jongens. Verder wordt het gebruikt als hormoonbehandeling bij genderdysforie.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Meer informatie over prostaatkanker
- Verhalen van mannen die prostaatkanker hebben: Prostaatkankerstichting.
- Meer informatie over prostaatkanker: kanker.nl.
- Informatie over ziekenhuizen die prostaatkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
- Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis of arts: ZorgkaartNederland.
Over deze tekst
We hebben deze informatie gemaakt met de richtlijn voor artsen over prostaatkanker.