In het kort
- Iedereen heeft soms psychische klachten, zoals bang of somber zijn.
- Je kunt zelf dingen doen om je beter te voelen: gezond leven, actief blijven en er met mensen over praten.
- Praat met je huisarts over je klachten. Of ga naar het wijkteam bij jou in de buurt.
- Denk je aan zelfmoord? Of ben je in gevaar? Bel direct de huisarts of de huisartsen-spoedpost.
Wat zijn psychische klachten als je jong bent?
Psychische klachten herken je aan 1 of meer van deze dingen:
- Je bent bang.
- Je voelt je somber of verdrietig.
- Je voelt je onrustig.
- Je voelt je boos en hebt snel ruzie.
- Je hoort geluiden die een ander niet hoort.
- Je hebt nare gedachten.
- Je moet van jezelf steeds dingen doen.
Iedereen heeft soms last van psychische klachten. Vaak gaan ze vanzelf over.
Iets is een probleem als je normale dingen niet meer kunt doen. Bijvoorbeeld op school. Opletten of huiswerk maken vind je moeilijk. Ook thuis kun je problemen hebben. Of je hebt geen zin meer in hobby’s of contact met vrienden.
Je klachten kunnen door verschillende dingen komen. Zoals:
- Je hebt iets naars meegemaakt.
- Je hersenen werken vanaf je geboorte een beetje anders. Bijvoorbeeld doordat je autisme hebt.
- Er gebeuren dingen in je omgeving die niet goed voor je zijn. Bijvoorbeeld: je ouders hebben problemen, je voelt je niet goed op school of je woont in een onveilige buurt.
Adviezen bij psychische klachten
Om je beter te voelen, kun je zelf een aantal dingen doen.
Samen praten
Het is belangrijk dat je niet alleen blijft met je problemen. Praat daarom met iemand die je vertrouwt. Zoals een vriend of iemand uit je klas. Die persoon kan je ook helpen om met een volwassene te praten. Je ouders, opa of leraar bijvoorbeeld. Volwassenen weten ook vaak waar je hulp vindt.
Vind je het lastig om erover praten? Dan kun je ook online hulp krijgen. Kijk bij Meer informatie voor websites met online hulp.
Actief blijven
Blijf dingen doen die je leuk vindt. Bijvoorbeeld een hobby of sport. Je denkt dan minder aan je klachten en ontmoet andere mensen.
Gezond leven
Ook kun je je beter voelen als je gezond leeft:
- Beweeg en sport voldoende. Zorg dat je elke dag een half uur of meer beweegt. Ga bijvoorbeeld fietsen, hardlopen of naar de sportschool.
- Drink geen alcohol. Kijk voor adviezen bij minder of geen alcohol meer drinken.
- Blow niet en neem geen andere drugs. Kijk voor adviezen bij stoppen met drugs.
- Probeer te ontspannen. Dat kan bijvoorbeeld door rustig te ademen, met yoga, meditatie of oefeningen om te ontspannen.
- Kijk minder op je telefoon. Als je veel op je telefoon kijkt, slaap je slechter. Leg je telefoon bijvoorbeeld in een andere kamer als je gaat slapen. Dat geeft rust.
Gezond leven lukt het beste als je regelmaat in je leven houdt:
- Ga op vaste, normale tijden naar bed en sta op tijd op.
- Eet ook op vaste tijden.
- Ga elke dag naar buiten. Buitenlucht en bewegen geven je een beter gevoel.
Wanneer heb je hulp nodig bij psychische klachten?
Vraag hulp als je 1 of meer van deze dingen merkt:
- Je durft dingen niet meer te doen.
- Je hebt geen plezier meer in dingen die je leuk vindt, zoals een hobby of je vrienden zien.
- Je gaat steeds minder naar school.
- Je durft met niemand over je problemen te praten.
Soms zie je dit zelf niet, maar een ander wel. Bijvoorbeeld je ouders of de leraar op school. Praat er dan samen over. Zij kunnen je aanraden om hulp te zoeken en je daar ook bij helpen.
Bij wie kun je hulp krijgen bij psychische klachten?
Je kunt zelf of met je ouders om hulp vragen. Dit kan op twee manieren:
- Maak een afspraak met je huisarts. Praat met je huisarts over je klachten. Je huisarts weet ook welke hulp er is. Samen bespreek je wat jij wilt. Ook kun je hulp krijgen van de praktijkondersteuner.
- Of ga naar het wijkteam bij jou in de buurt. In het wijkteam zitten bijvoorbeeld psychologen en sociaal werkers. Zoek online een wijkteam dicht bij huis of op school. Je kunt ook kijken op de website van de gemeente waar je woont.
Denken de huisarts of de behandelaars in het wijkteam dat je andere hulp nodig hebt? Dan sturen zij je door naar een andere behandelaar.
Behandeling bij psychische klachten
Eerst praat de behandelaar met je. Ben je jonger dan 16? Dan praten ook je ouders mee. De behandelaar probeert te begrijpen waar de klachten door komen. Soms komen de klachten door een ziekte. Bijvoorbeeld een angststoornis, autisme, ADHD, depressie of een eetprobleem. Ook kun je klachten krijgen door stress in je leven.
Samen bepalen jullie de behandeling. Dit is dan belangrijk:
- Wat jij graag wilt.
- Welke behandelingen er zijn. En van wie je die krijgt.
- De voordelen en nadelen van de behandelingen.
Bij de behandeling krijg je bijvoorbeeld: gesprekken met een psycholoog, medicijnen, behandelingen in een groep of oefeningen voor thuis. Dit hangt af van waar je klachten door komen.
Wat mag je beslissen over de behandeling?
Wat je zelf mag beslissen over je behandeling, hangt af van hoe oud je bent.
Ben je jonger dan 12 jaar?
Je ouders of verzorgers krijgen alle informatie over de behandeling. Zij beslissen over de hulp die je krijgt. Wel moeten ze altijd vragen wat jij wilt. Daar moet de behandelaar bij de behandeling ook op letten.
Ben je tussen 12 en 16 jaar?
Dan krijg je zelf alle informatie over je behandeling. Je ouders of verzorgers krijgen die informatie ook. Samen beslissen jullie over de hulp. Als een van jullie geen behandeling wil, kan er dit gebeuren:
- Wil jij wel hulp, maar willen je ouders of verzorgers geen hulp? Dan kun je misschien toch een behandeling krijgen. Soms kun je met de behandeling wachten tot je 16 jaar bent. Dan mag je zelf beslissen.
- Wil jij geen hulp, maar willen je ouders of verzorgers wel hulp? Dan krijg je alleen een behandeling als je bescherming nodig hebt. Of als je behandelaar vindt dat jij niet zelf kunt beslissen.
Ben je 16 jaar of ouder?
Dan beslis je zelf over je behandeling. Jij krijgt alle informatie en geeft toestemming. Moet je voor een tijd in een kliniek blijven? Dan geven je ouders of verzorgers nog wel toestemming. Maar als je in levensgevaar bent, mogen hulpverleners meteen helpen. Jouw toestemming is dan niet nodig.
Ben je 18 jaar of ouder?
Kijk bij adviezen als je naar de zorg voor volwassenen gaat.
Wanneer bellen als je psychische klachten hebt?
Bel direct je huisarts of de huisartsen-spoedpost bij 1 of meer van deze dingen:
- Je denkt aan zelfmoord.
- Je hoort of ziet dingen die er niet zijn. Of je wilt opeens veel minder contact met andere mensen. Ook vertrouw je mensen plotseling niet meer. Dit zijn misschien klachten van een psychose.
- Je voelt je onveilig. Iemand wil je bijvoorbeeld pijn doen. Of jij moet dingen doen die je niet wilt.
Wil je over je klachten praten en advies krijgen? Maak dan een afspraak bij de huisarts of het wijkteam. Zoek online naar een wijkteam bij je in de buurt. Of kijk op de website van de gemeente waar je woont.
Je kunt ook bellen met een vrijwilliger of hulpverlener van een hulplijn. Chatten kan ook.
- 8 tot 18 jaar: de Kindertelefoon, chat of bel 0800 0432
- 18 tot 25 jaar: de Alles Oké? Supportlijn, chat of bel 0800 0450
- als je aan zelfdoding denkt: 113 of gratis 0800 0113
- Veilig Thuis (als je je onveilig voelt of in gevaar bent): 0800 2000. Veilig Thuis kan dan ook zorgen voor een veilige plek.
Meer informatie voor jongeren met psychische klachten
- Ervaringen en informatie over psychische problemen en jongeren: Mindyoung.nl.
- Informatie voor jongeren met psychische klachten: brainwiki.nl.
- Informatie over hoe je omgaat met gevoelens, seks, pesten, alcohol, roken en vrienden: jouwggd.nl.
Bij een patiëntenvereniging vind je jongeren in jouw situatie.
- Als je angst hebt: adfstichting.nl. Deze stichting heeft ook een website voor kinderen: bibbers.nl.
- Als je jezelf bijvoorbeeld snijdt. Dit heet zelfbeschadiging: sameninmijnschoenen.nl.
- Als je een eetstoornis hebt: eetstoornissen.nl en 99gram.nl.
- Als je Gilles de la Tourette hebt: tourette.nl.
- Als je depressief bent: depressievereniging.nl. Ben je ouder dan 16, kijk dan op: gripopjedip.nl.
- Anonieme online hulp: koppsupport.nl: voor kinderen van ouders met problemen
We hebben deze tekst gemaakt met: