In het kort
- Voordat een psychose echt begint kun je al klachten hebben. Zoals:
- niet goed slapen
- bang zijn
- anderen niet vertrouwen
- minder contact met anderen maken
- een stem in je hoofd horen
- Praat met iemand die je vertrouwt of met je huisarts.
- Je kunt hulp krijgen bij de eerste klachten. Dat helpt om geen echte psychose te krijgen.
Wat is een psychose?
Bij een psychose beleef je de wereld anders. Meestal als vreemd en eng.
Je hoort, ziet of denkt dingen die anderen niet horen, zien of denken. Je eigen hersenen maken die ervaringen. Je hebt daar geen controle meer over.
Mensen vertellen na een psychose vaak dat het leek op een droom. Of een nachtmerrie terwijl ze wakker waren.
Een psychose duurt meestal een paar dagen tot een paar maanden.
Een eerste psychose gebeurt het vaakst bij jonge mensen tussen 18 en 25 jaar.
Welke klachten kun je hebben voordat je een psychose krijgt?
Meestal begint een psychose langzaam. Voordat de psychose er echt is kun je al klachten hebben. Zoals:
- niet goed slapen
- minder goed je aandacht ergens bij kunnen houden
- moeite met denken
- minder contact met andere mensen hebben
- steeds minder doen
- steeds minder praten
- anders eten
Zulke klachten kunnen er een paar weken zijn, of langer. Vaak gaan ze vanzelf over.
Maar soms gaat het ook minder goed met je studie, werk en contact met vrienden. Dan heb je misschien het begin van een psychose. Je kunt dan ook deze ervaringen krijgen:
- Je vertrouwt andere mensen steeds minder.
- Je hoort voor het eerst af en toe een stem.
- Je ziet af en toe iets, zoals een schaduw of lichtflits.
Soms ontstaat een psychose opeens. Bijvoorbeeld als je iets ergs hebt meegemaakt.
Wat kan ik doen bij de eerste klachten van een psychose?
Als je de eerste klachten en ervaringen van een psychose krijgt, is het belangrijk om hulp te vragen.
Je bent misschien bang of in de war. En vindt hulp vragen dan misschien moeilijk.
Probeer het toch te doen. De hulp kan er namelijk voor zorgen dat je geen echte psychose krijgt.
- Bel je huisarts. Probeer uit te leggen hoe je je voelt. Bijvoorbeeld dat je je raar voelt of bang bent.
- Je huisarts kan je doorsturen naar een ggz-centrum. Daar krijg je informatie over je klachten. Want het helpt al als je weet waar je klachten en gevoelens vandaan komen. Zo kun je er beter mee omgaan.
- Gebruik je wiet of hasj? Dat kan de eerste klachten van een psychose erger maken. Je kunt hulp krijgen om minder te gebruiken of ermee te stoppen.
- Vind je het moeilijk om de huisarts te bellen? Bel dan iemand die je vertrouwt. Vertel hoe je je voelt. Die persoon kan de huisarts ook voor je bellen.
Hoor je stemmen in je hoofd, kijk wat je kunt doen bij stemmen horen.
Waardoor kan ik een psychose krijgen?
De ene persoon is gevoeliger voor een psychose dan de andere persoon. Dit komt door de combinatie van erfelijke aanleg en dingen die je hebt meegemaakt. Zoals kindermishandeling of andere heftige gebeurtenissen.
Als je er gevoelig voor bent, kunnen deze dingen ervoor zorgen dat je een psychose krijgt:
- een heftige gebeurtenis, bijvoorbeeld iemand die je goed kent overlijdt
- een moeilijke periode met veel stress en slecht slapen
- veel wiet gebruiken
- het gevoel hebben dat je nergens bij hoort, of gepest worden
Een psychose kan ook horen bij een depressie, bipolaire stoornis of andere psychische ziekte.
Meer informatie over psychose
- Meer informatie en contact met andere mensen die gevoelig zijn voor psychose: Anoiksis en PsychoseNet
- Over bijzondere ervaringen: mindyoung.nl
- Informatie en contact met een hulpverlener: Wijzijnmind.nl
- Een psycholoog of psychiater kiezen: Kiezenindeggz.nl
We hebben deze tekst gemaakt met de afspraken tussen artsen, therapeuten en andere zorgmedewerkers over psychose.