In het kort
- Als je snel veel bloed verliest na de bevalling, moet dat gestopt worden.
- Dat kan met medicijnen, een operatie en het dichtmaken van bloedvaten.
- Je kunt extra bloed nodig hebben (een bloedtransfusie).
- Veel bloed verliezen kan heel heftig zijn. Voor jou en je partner.
- Praat met je verloskundige of gynaecoloog over wat er gebeurd is.
- Het helpt ook als je erover kunt praten met je partner, familie en vrienden.
- Eet gezond en neem veel rust. Dat helpt om te herstellen.
Wat is veel bloedverlies bij de bevalling?
Als je meer dan 1 liter bloed verliest na de bevalling, heb je veel bloedverlies.
Dit gebeurt bij ongeveer 3 op de 100 vrouwen.
Meestal komt het bloed uit de baarmoeder.
Soms kan er ook veel bloed komen als je bij de bevalling bent uitgescheurd of ingeknipt. Je verloskundige of gynaecoloog zal hier op letten.
Heel soms heeft een vrouw een ziekte waardoor zij veel bloed verliest. Bijvoorbeeld een ziekte waarbij het bloed niet goed dik wordt (stolt).
Behandelingen om het bloedverlies na de bevalling te stoppen
Tijdens de zwangerschap maak je al extra bloed aan. Je hebt dus wat reserve bloed als je aan de bevalling begint.
Maar als je snel veel bloed verliest, is een behandeling nodig om dit te stoppen.
Ben je thuis en heb je opeens veel bloedverlies? Dan bespreekt de verloskundige met je dat behandeling in het ziekenhuis nodig is. Zij kan regelen dat je met de ambulance naar het ziekenhuis wordt gebracht.
Daar zorgen een verloskundige, verpleegkundige en gynaecoloog voor je:
- De verpleegkundige controleert of het goed met je gaat. Ze zal je bloeddruk meten, je hartslag meten en je zuurstof in je bloed.
- Ze brengen een infuus in je arm. Soms is ook een tweede infuus nodig.
Via het infuus kan je extra vocht en medicijnen krijgen.
Via dit infuus vult de verpleegkundige dan vaak ook buisjes bloed. Zo kan ze je bloedgehalte (Hb) en bloedgroep bepalen.
- De verpleegkundige brengt een slangetje in je blaas (katheter). Via dit slangetje loopt de urine uit je blaas.
De blaas ligt naast de baarmoeder. Als de blaas leeg is, kan de baarmoeder beter samentrekken. Ook kan de verpleegkundige goed zien of je nog voldoende kunt plassen. Het inbrengen van de katheter kan een beetje pijn doen.
Medicijnen
Je krijgt medicijnen om de baarmoeder goed samen te laten trekken. Dit medicijn heet oxytocine. Dit is een hormoon. Dit is ook het hormoon dat je lichaam zelf aanmaakt om weeën te maken bij de bevalling.
Je verloskundige of gynaecoloog kan het medicijn in een spuitje geven in je been of bil. Ook kan zij/hij dit via het infuus geven.
Als de baarmoeder niet goed samentrekt door oxytocine, kan de gynaecoloog andere medicijnen geven.
Operatie
Heb je nog steeds veel bloedverlies na de medicijnen? Dan is meestal een operatie nodig. Je krijgt daarvoor narcose.
De gynaecoloog kan dan de baarmoeder goed onderzoeken. Dit doet zij/hij via de vagina. Je krijgt dan geen snede in de buik.
Soms zit er een grote klont bloed of een (stuk) moederkoek in de baarmoeder. Hierdoor kan de baarmoeder niet goed samentrekken. De gynaecoloog maakt de baarmoeder dan leeg. Hierdoor stopt het bloeden vaak.
Als je baarmoeder leeg is maar niet goed samentrekt, blijf je bloed verliezen uit de baarmoeder. Dan kan de gynaecoloog een ballon in je baarmoeder brengen. De gynaecoloog vult deze ballon met water. De ballon drukt tegen de binnenkant van de baarmoeder. Hierdoor stopt het bloeden meestal.
Heb je na een keizersnede opeens veel bloedverlies? Dan maakt de gynaecoloog de wond waarschijnlijk weer open. Zo kan zij/hij de baarmoeder goed onderzoeken en zorgen dat het bloeden stopt.
Bloedvaten naar de baarmoeder dichtmaken
Bij de operatie kun je nog steeds veel bloedverlies hebben. Dan kan het nodig zijn om de bloedvaten naar de baarmoeder dicht te maken. Dit heet embolisatie.
De arts die deze behandeling doet, is een radioloog. Zij/hij brengt een slangetje in een bloedvat in de lies. Via dat slangetje kan zij/hij de bloedvaten van de baarmoeder met een soort lijm dicht maken.
Niet elk ziekenhuis heeft een radioloog die deze behandeling kan doen. Als deze er in jouw ziekenhuis niet is, zal je worden overgeplaatst naar een ziekenhuis waar je deze behandeling wel kunt krijgen.
Extra bloed (bloedtransfusie)
Als je te veel bloed verliest, zal de gynaecoloog met je overleggen over een bloedtransfusie.
Je bloed bestaat uit heel veel verschillende soorten cellen en eiwitten. Als je veel bloedverlies hebt, raak je deze kwijt. Via een bloedtransfusie kun je de cellen en eiwitten krijgen die je nodig hebt.
Verwijderen van de baarmoeder
Stopt het bloeden niet door de behandelingen? Dan kan het heel soms nodig zijn om de baarmoeder te verwijderen. Dit gebeurt bij minder dan 1 op de 1000 vrouwen met veel bloedverlies.
Vaak is de operatie moeilijk. Dat komt omdat er heel veel bloedvaten in de baarmoeder liggen. Die kunnen zorgen voor extra veel bloedverlies.
Heel soms overlijdt een vrouw door het bloedverlies. Dit gebeurt in Nederland bij ongeveer 2 tot 3 vrouwen per jaar.
Wie kiest wat er gebeurt bij veel bloedverlies?
Veel bloedverlies na de bevalling is vaak heel heftig. De gynaecoloog en verpleegkundige zullen snel veel tegelijk doen om alles onder controle te houden. Meestal legt de gynaecoloog of verpleegkundige kort uit wat ze gaan doen en waarom.
Natuurlijk gaat het om jouw lichaam en zijn jouw keuzes belangrijk.
Kan jij niet zelf meer kiezen? Bijvoorbeeld omdat je onder narcose bent? Dan zal de gynaecoloog je zo goed mogelijk behandelen. En kort aan je partner of naaste vertellen wat er nodig is. Als verwijderen van de baarmoeder het beste is, zal de gynaecoloog overleggen met je partner of naaste.
Als je geen bloedtransfusie wilt
Sommige vrouwen willen geen bloedtransfusie.
- Bespreek dit al tijdens je zwangerschap met je verloskundige of gynaecoloog.
- De gynaecoloog mag je geen bloedtransfusie geven als je dit niet wilt.
- De gynaecoloog zal dit altijd uitgebreid met je bespreken. Zij/hij vraagt na of je de keuze uit vrije wil hebt gemaakt. En of je niet hiervoor kiest omdat dit moet van anderen.
- Zij/hij bespreekt dit zo uitgebreid, omdat het heel soms zo is dat je kan overlijden als je geen bloedtransfusie krijgt. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat Jehovah’s Getuigen die geen bloedtransfusie willen meer kans hebben op overlijden door veel bloedverlies na de bevalling.
- Ben je zeker dat je geen bloedtransfusie wilt, vul dan een wilsverklaring in. Mocht je bewusteloos of onder narcose zijn, dan kijkt de gynaecoloog naar deze wilsverklaring. De gynaecoloog weet dan wat je wel en niet wilt.
In deze wilsverklaring staat ook wie voor jou mag beslissen als je bewusteloos of onder narcose bent. Dit kan bijvoorbeeld je partner zijn.
Je kan zelf een wilsverklaring schrijven of een standaard formulier downloaden van het internet. Het is belangrijk dat je wilsverklaring duidelijk is en dat je de wilsverklaring ververst tijdens je zwangerschap. Zo weet de gynaecoloog dat zij/hij niet hoeft te twijfelen over wat je wilt. De wilsverklaring bewaart de gynaecoloog in jouw dossier. - Je mag je natuurlijk altijd bedenken.
Heb je geen wilsverklaring gemaakt en ondertekend? Dan zal de gynaecoloog met je partner of je familie overleggen. Als dit niet mogelijk is, dan zal de gynaecoloog doen wat nodig is om je leven te redden.
Borstvoeding na een bevalling met veel bloedverlies
Na een bevalling met veel bloedverlies zal je weinig energie hebben. De kans is dan groter dat de borstvoeding niet goed op gang komt.
De verpleegkundige en verloskundige zullen je helpen bij de borstvoeding.
Heb je narcose gehad? Dan kan je meestal borstvoeding geven als je dat wilt. De gynaecoloog zal je hier advies in geven.
Adviezen om te herstellen na veel bloedverlies
Na een heftige bevalling met veel bloedverlies, heb je weinig energie. Je wilt voor de baby zorgen, en je wilt ook genieten van je gezin en de kraamperiode.
- Probeer vooral veel rust te nemen. Je lichaam is bezig met herstellen. Dat kost veel energie. Geef je lichaam de rust die daarvoor nodig is. Vraag bijvoorbeeld aan je bezoek of ze op een ander moment op kraamvisite willen komen.
- Probeer in je kraamperiode gezond te eten. Je lichaam heeft gezond eten nodig om te herstellen. Eet extra groente, vlees, vis, ei, bonen, noten, yoghurt en melk.
- Praat over wat er allemaal gebeurd is met je verloskundige of gynaecoloog. Het helpt ook als je erover kunt praten met je partner, familie en vrienden. Dat helpt om alles te verwerken.
Veel bloed verliezen kan heel heftig zijn. Voor jou en voor je partner.
Misschien was je heel bang en voelde je dat je de controle kwijtraakte. Misschien heb je gedacht dat je dood zou gaan. Deze gevoelens zijn heel normaal.
Je partner kan ook bang zijn geweest om jou te verliezen.
Heb je vragen over wat er gebeurd is, over de bevalling, of waarom je verloskundige of gynaecoloog een bepaalde keuze heeft gemaakt? Vraag dit gerust aan je verloskundige of gynaecoloog. Hij of zij geeft je graag uitleg over wat er is gebeurd. Zo kan je alles beter verwerken.
Bij een volgende bevalling heb je meer kans op opnieuw veel bloedverlies.
Wanneer moet ik mijn verloskundige of gynaecoloog bellen bij bloedverlies na de bevalling?
Bel je eigen verloskundige als je thuis:
- opeens meer bloedverlies hebt
- opeens meer buikpijn hebt
- koorts hebt of koude rillingen krijgt
- bloedverlies hebt dat stinkt
- ongerust bent
Hoe is de tekst over bloedverlies na de bevalling gemaakt?
De tekst is gemaakt door de NVOG en Thuisarts.nl met:
- de richtlijn van huisartsen: de NHG-Standaard Zwangerschap en kraamperiode
- de richtlijn van gynaecologen: de NVOG standaard Hemorrhagia Postpartum
Zij kregen hulp en goedkeuring van het NHG, Stichting ZelfbewustZwanger, de Patiëntenfederatie, de KNOV en de NVK.