In het kort
- Je krijgt plotseling heftige pijn in je been.
- Je been wordt ook koud en bleek. Je voelt het minder.
- Misschien kun je je tenen en enkel niet meer bewegen.
- Er kan dan een slagader in je been dicht zitten.
- Je moet dan direct naar het ziekenhuis. Daar krijg je medicijnen tegen bloedproppen. Of een operatie.
- Vaak krijg je medicijnen tegen hoge bloeddruk en cholesterol.
Wanneer bellen als je been opeens koud is en veel pijn doet?
Bel met spoed de huisarts of de huisartsen-spoedpost bij deze klachten. Of laat je direct naar de eerste hulp van een ziekenhuis rijden.
- Je hebt opeens veel pijn in je been, ook als je rustig zit of ligt.
- Je been heeft opeens veel minder kleur. Het is bleker dan het andere been.
- Je been is kouder dan het andere been.
- Je hebt opeens veel minder gevoel in je been.
- Je hebt opeens veel minder kracht in je been.
Misschien zit de slagader naar je been dan opeens dicht. Als dat zo is, krijgt je been veel te weinig bloed. Je moet dan snel naar het ziekenhuis.
Na een dotterbehandeling of operatie
Heb je een dotter-behandeling of een operatie gehad, bel dan het ziekenhuis bij 1 of meer van deze dingen:
- Je been doet erg veel pijn en pijnstillers helpen niet.
- Je been blijft erg dik of wordt steeds dikker als je thuis bent.
- Je hebt opeens moeite met ademhalen.
- Je hebt koorts: hoger dan 38,5 graden.
- De wond is erg warm of rood en er komt veel vocht uit. Of de wond is opengegaan.
Welke behandelingen kun je krijgen als je been-slagader dicht zit?
In het ziekenhuis krijg je eerst onderzoeken om te weten hoe erg de slagader dicht zit. Dat kan op 2 manieren:
- Met een echo om te kijken hoe het bloed door je bloedvaten stroomt.
- Met een CT-scan met contrastmiddel.
Als het bloedvat helemaal dicht zit, probeert de arts de slagader weer open te maken. Dat kan met 1 van deze behandelingen:
- Een medicijn dat je bloed veel dunner maakt. Je krijgt dit met een slangetje in een bloedvat (infuus). Het medicijn heet heparine.
- Trombolyse. Daarbij brengt de arts een slangetje helemaal tot aan de plek waar het bloedvat dicht zit. En spuit daar een medicijn dat de bloedprop oplost.
- Soms krijg je daarna een dotter-behandeling of een stent.
- Een bypass-operatie krijgen (omleiding).
- Een slagader-operatie.
Welke behandeling je kunt krijgen, bespreek je met de arts in het ziekenhuis (vaatchirurg).
heparine
Heparine is een antistollingsmiddel.
Artsen schrijven het voor bij trombose (trombosebeen en longembolie), om trombose te voorkomen, na een hartinfarct en om aderontsteking (tromboflebitis) te voorkomen bij mensen die een infuus krijgen.
De bloedprop in je been weghalen met medicijnen in je bloedvat
De arts kan proberen de bloedprop weg te halen met medicijnen die in je bloedvat gaan (trombolyse). De behandeling gebeurt meestal op de röntgen-afdeling van het ziekenhuis. Het gaat zo:
- De arts kiest soms voor je arm en meestal voor je lies, tussen je buik en je bovenbeen.
- Eerst krijg je een prik om die plek te verdoven.
- Dan prikt de arts in het bloedvat.
- De arts brengt een slangetje in je bloedvat naar de plek in je been waar het bloedvat dicht zit.
- Je krijgt een beetje vloeistof in je bloedvat gespoten. Dat is contrastmiddel. Dan maakt de arts foto's. Zo kan de arts precies zien waar je bloedvat dicht zit. Je kunt het een beetje warm krijgen als de arts het contrastmiddel in je bloedvat spuit.
- Dan krijg je via het slangetje medicijnen om de bloedprop weg te halen. Door het medicijn te blijven geven, wordt de bloedprop kleiner. En kan zelfs helemaal weg gaan. Dit kan een paar dagen duren.
- De arts drukt het gaatje in je lies een tijdje stevig dicht. Of maakt het met een hechting dicht. Of met een plugje. Dit is een dopje op de wond. Het lost vanzelf op.
Na de behandeling
- Na de behandeling moet je een paar uur plat in bed blijven liggen.
- Na 24 uur mag de pleister er meestal af. Dan mag je ook weer douchen.
- De verpleegkundige in het ziekenhuis komt elke dag naar je been kijken om te zien of het goed gaat.
- Doe de eerste week rustig aan. Til geen zware dingen en loop niet veel trappen.
Hoe gaat een dotter-behandeling bij een dichte been-slagader?
Deze behandeling gebeurt meestal op de röntgen-afdeling van het ziekenhuis. Een arts probeert het stuk bloedvat dat dicht zit open te duwen met een soort ballonnetje. Dit duurt ongeveer 1 uur.
- Eerst krijg je een echo om te zien waar je bloedvat dicht zit.
- De arts kiest soms je arm en meestal je lies, tussen je buik en je bovenbeen.
- Je krijgt een prik om die plek te verdoven.
- Dan maakt de arts daar een klein gaatje in het bloedvat. En brengt een dun draadje naar de plek in je been waar het bloedvat dicht zit. Hier voel je meestal niet veel van.
- De arts spuit een klein beetje gekleurde vloeistof in (contrastmiddel). Dan maakt de arts foto's. Door het contrastmiddel kan de arts precies zien waar het bloedvat dicht zit. De vloeistof kan een beetje warm aanvoelen.
- De arts schuift een ballonnetje naar de plek waar het bloedvat dicht zit. Daar wordt het ballonnetje opgeblazen. Dat duwt zo het bloedvat open. Je bloed stroomt dan weer beter door de slagader.
Een stent
Als het bloed na de dotter-behandeling nog steeds niet goed doorstroomt, zet de arts er tijdens de operatie een stent in. Dit is een soort buisje van metaal of plastic. Dit helpt om het bloedvat goed open te houden.
Na de behandeling
- De arts drukt het gaatje in je lies een tijdje stevig dicht. Of maakt het met een hechting dicht. Of met een plugje. Dit is een dopje op de wond. Het lost vanzelf op.
- Meteen na de dotterbehandeling moet je een paar uur plat in bed liggen.
- De eerste uren controleert een verpleegkundige je bloeddruk en je hartslag. En de wond in je lies.
- Meestal mag je de volgende dag naar huis. Soms dezelfde dag.
- Na 24 uur mag de pleister er meestal af. Dan mag je ook weer douchen.
- Doe de eerste week rustig aan. Til geen zware dingen en loop niet veel trappen.
De behandelingen geven meestal weinig problemen. Soms krijg je een blauwe plek in je lies of op je benen.
Welke operaties kun je krijgen als een been-slagader opeens dicht zit?
Helpen medicijnen niet om de bloedprop weg te halen? En heb je hele ernstige klachten? Dan kun je een operatie krijgen. Deze operaties zijn er:
De bloedprop weghalen met een operatie
De arts maakt de slagader open en haalt de bloedprop weg met een ballonnetje. Daarna maakt de arts het bloedvat dicht en controleert of het bloedvat weer helemaal open is. Meestal heb je na de operatie snel minder klachten.
Bypass-operatie (omleiding)
De arts maakt met een ander bloedvat een omleiding om de dichte slagader. Het bloed kan dan om het dichte bloedvat heen stromen. De arts kan hiervoor een andere ader uit je been halen. Of een plastic bloedvat gebruiken.
Na de operatie mag je meestal snel uit bed om te gaan lopen. Je blijft nog een paar dagen in het ziekenhuis.
Kijk bij Ik word geopereerd als je meer wilt weten over hoe het meestal gaat als je een operatie krijgt.
Amputatie als de slagader helemaal dicht blijft
Lukt het niet om het bloedvat open te maken? Of heeft je been te lang te weinig bloed gehad? Dan kan je teen, je voet of je been zo erg beschadigen dat de arts het moet amputeren. Dit gebeurt alleen als er echt geen andere behandelingen meer mogelijk zijn.
Waardoor komt het als je been-slagader plotseling dicht zit?
Een dichte been-slagader komt meestal door een bloedprop. Die ontstaat vaak ergens anders in je lichaam. En gaat vastzitten in de slagader die al een beetje dicht zit.
Als je ouder wordt, worden slagaderen steeds harder en dikker. Een bloedprop kan er dan makkelijker in vast komen te zitten. Je hebt hier meer kans op als je een groter risico hebt op een ziekte van hart en bloedvaten.
Wat kun je zelf doen bij dichte been-slagaderen?
Als je een ziekte aan je bloedvaten hebt, is gezond leven heel belangrijk. Deze dingen helpen je het meest als je gezond wilt leven:
- Rook je? Stop daar dan mee. En kom niet op plekken waar andere mensen roken. Ook dat is ongezond.
- Beweeg genoeg.
Bewegen doet pijn als je etalage-benen hebt. Toch is bewegen niet gevaarlijk. Probeer te bewegen door bijvoorbeeld een stuk te wandelen. - Zit niet te veel. Als je veel zit heb je meer kans op een ziekte van hart en bloedvaten.
- Eet en drink gezond.
- Drink geen alcohol.
- Gebruik weinig zout en eet geen drop. Drop en te veel zout maken je bloeddruk hoger. Je hebt dan meer kans op een ziekte van hart en bloedvaten.
- Probeer genoeg te ontspannen en iets te doen tegen stress.
Leef je al gezond? Probeer dat dan vol te houden. Misschien kun je toch nog dingen beter doen. Bijvoorbeeld meer bewegen of gezonder eten. Bekijk samen met je huisarts of praktijkondersteuner wat je kunt veranderen om gezonder te gaan leven. Of doe de keuzehulp.
Hoe gaat het verder na de behandeling in het ziekenhuis?
Na de behandeling in het ziekenhuis is het belangrijk om snel weer te beginnen met de looptraining. Zo voel je je sneller beter. En je kunt sneller weer de dingen doen die belangrijk voor je zijn. Bijvoorbeeld zelf boodschappen doen.
Na medicijnen, dotteren of een stent
Na deze behandelingen kun je een stuk beter lopen. Soms wordt het bloedvat toch weer nauwer. Meteen na de behandeling of een tijdje erna. Dat gebeurt vooral als je ongezond blijft leven. Bijvoorbeeld als je blijft roken.
Je krijgt dan opnieuw pijn in je been bij het lopen. Of je kunt steeds slechter lopen. Maak een afspraak bij je huisarts als dat zo is.
Na een bypass-operatie
Na een bypass-operatie ga je binnen 3 maanden voor controle naar het ziekenhuis. Je moet ook bloedverdunners gebruiken. Bij sommige bloedverdunners moet je voor controle naar de trombose-dienst. Je bespreekt dit met de arts in het ziekenhuis. Let ook op deze dingen:
- Doe na de operatie nog een tijd rustig aan.
- Ga de eerste 2 weken niet in bad zitten, zwemmen of naar de sauna.
- Ga niet lang op je hurken of op je knieën zitten. Of met je benen over elkaar. Zit ook niet te lang met gebogen knieën zoals in een auto of vliegtuig.
- Je been kan een paar maanden dikker blijven dan normaal. Je kunt ook minder gevoel hebben in je benen. Dit wordt meestal na een tijdje beter. Maar soms gaat het niet helemaal weg.
Je risico op een ziekte van hart en bloedvaten kleiner maken
Het is belangrijk dat je gezond leeft. Je hebt ook medicijnen gekregen om je risico op een ziekte van hart en bloedvaten kleiner te maken. Bijvoorbeeld medicijnen die je bloeddruk of je cholesterol lager maken. Blijf deze medicijnen gebruiken. Je komt ook 1 keer per jaar bij je arts of praktijkondersteuner om deze dingen te controleren.
Meer informatie over etalage-benen
Meer informatie over etalage-benen:
- Harteraad
- Nederlandse Hartstichting
- Infolijn Hart en Vaten van de Hartstichting
Contact met andere mensen met etalage-benen of nauwe been-slagaderen: Harteraad.nl.
Therapeuten die looptraining geven: Chronisch ZorgNet.