In het kort
- Voor de behandeling van een bipolaire stoornis ga je naar de psychiater.
- Je slikt medicijnen om de klachten minder te maken.
- Je leert ook goed te leven met deze ziekte.
- Bel je behandelaar als je je manisch of depressief begint te voelen.
- Bel je behandelaar, huisarts of de huisartsen-spoedpost bij klachten van een lithium-vergiftiging. Of als je veel last hebt van bijwerkingen van je medicijnen.
lithium
Lithium vermindert hevige stemmingsschommelingen.
Artsen schrijven het voor bij depressie en clusterhoofdpijn. Ook wanneer u te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt. Dit wordt een manie genoemd.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Waar krijg je de behandeling voor een bipolaire stoornis?
Bij klachten van een bipolaire stoornis stuurt de huisarts je door naar een psychiater. Die onderzoekt je verder. Heb je een bipolaire stoornis? Dan krijg je ook hulp van andere behandelaars. Bijvoorbeeld een psychiatrisch verpleegkundige of psycholoog.
Een manie of depressie kan ernstig zijn. Soms breng je jezelf of andere mensen in gevaar. Dan moet je misschien een tijdje naar een ziekenhuis of kliniek.
Hoe gaat de behandeling bij een bipolaire stoornis?
Met je behandelaar bespreek je je behandeling. Samen maak je een zorgplan. Hierin staat hoe je goed met je ziekte omgaat.
Een behandeling voor een bipolaire stoornis heeft 3 fases:
Fase 1. Je hebt klachten en start met je behandeling
Je krijgt medicijnen. Dan heb je minder last van depressieve of manische klachten. Ook zorgen medicijnen dat je geen gevaar voor jezelf bent. Of voor anderen. Soms moet je een tijdje naar een ziekenhuis of kliniek.
Je krijgt ook adviezen om regelmatig te leven. Zoals op vaste tijden slapen en opstaan. En situaties met stress vermijden.
Deze fase duurt een paar weken.
Fase 2. Je hebt steeds minder klachten
Je kunt weer meer gewone dingen doen. Bijvoorbeeld je werk of hobby’s.
- Helpen de medicijnen goed? Dan blijf je medicijnen slikken.
- Heb je veel bijwerkingen? Dan kan de behandelaar de hoeveelheid van je medicijn veranderen. Of soms een ander medicijn geven.
- Je leert hoe je met een bipolaire stoornis omgaat. En hoe je zorgt dat je geen manie of depressie meer krijgt.
- Je kunt gesprekken hebben met een psycholoog of psychotherapeut. Zij helpen je om je ziekte te accepteren.
- Ook contact met andere mensen met een bipolaire stoornis kan je helpen. Deze lotgenoten vind je bijvoorbeeld via patiëntenorganisatie Plusminus.
Deze fase duurt een paar maanden tot een jaar.
Fase 3. Je hebt geen klachten meer
Je krijgt nog steeds medicijnen. Zodat dat je niet weer een manie of depressie krijgt. Dit heet een onderhoudsbehandeling.
Ook nu kun je gesprekken hebben met een psycholoog of psychotherapeut. Zij helpen je om goed om te gaan met de bipolaire stoornis.
Deze fase duurt vaak jaren.
Medicijnen bij een bipolaire stoornis
Je krijgt medicijnen die de klachten van een manie of depressie minder maken. En om te zorgen dat je niet weer een manie of depressie krijgt.
Samen met je behandelaar kies je de medicijnen die jou het beste helpen.
- Heb je al eerder medicijnen tegen manie of depressie gebruikt? Of heb je familieleden met een bipolaire stoornis die ook medicijnen slikken? Vertel dit aan je behandelaar.
- Bespreek met je behandelaar de voordelen en nadelen van medicijnen. Zoals lithium.
- Bespreek ook met je behandelaar hoe vaak je controles hebt.
Hoe begrijp je beter wat een bipolaire stoornis is?
Het is belangrijk om te weten wat een bipolaire stoornis is. Zo begrijp en herken je je klachten beter. En weet je wat je kunt doen om je klachten minder te maken.
Je kunt bijvoorbeeld deze dingen doen:
Een cursus volgen
Je leert goed om te gaan met je ziekte. De cursus is meestal in een groep. Je kunt de cursus ook alleen doen, samen met je behandelaar. Vaak mag je ook een partner, familielid of vriend meenemen. Vraag aan je behandelaar of kijk bij Plusminus voor een cursus bij jou in de buurt.
Psychotherapie volgen
Ook kan psychotherapie helpen. Je krijgt dan oefeningen en gesprekken, bijvoorbeeld met een psycholoog. Je leert zo om je ziekte te accepteren.
In een dagboek schrijven
Schrijf bijvoorbeeld hoe je je voelt, welke medicijnen je slikt en wat er op een dag gebeurt. Zo weet je beter of je behandeling werkt.
Weten wat je moet doen bij klachten
Samen met je behandelaar maak je een plan (signaleringsplan). Hiermee leer je manische en depressieve klachten herkennen. En hoe anderen jou kunnen helpen. Bijvoorbeeld je familie, vrienden en behandelaar.
Hoe leer je goed leven met een bipolaire stoornis?
Bij een bipolaire stoornis veranderen er ook andere dingen in je leven. Je hebt bijvoorbeeld minder zelfvertrouwen. Of je kunt minder goed je aandacht bij dingen houden. Ook je contacten en werk veranderen misschien.
Deze dingen kunnen je helpen om met een bipolaire stoornis om te gaan:
Praten over je ziekte
Praat over je bipolaire stoornis met mensen die je vertrouwt. Bijvoorbeeld familie of vrienden. Vraag of zij willen zeggen als je manische dingen doet. Of als ze zien dat je somber bent. Zo kun je sneller hulp krijgen.
Praten over het leven
Misschien heb je door je klachten en ervaringen vragen over het leven: Wat geeft mijn leven zin? Wat vind ik echt belangrijk? Praat hierover. Bijvoorbeeld met vrienden, familie, je huisarts of een psycholoog. Of zoek contact met een geestelijk verzorger.
Kijk ook bij nadenken over je leven.
Praten met andere mensen met een bipolaire stoornis
Je kunt hulp krijgen van mensen die ook een bipolaire stoornis hebben. Deze lotgenoten weten hoe je je voelt en welke problemen je hebt. Met hen praten kan je een beter gevoel geven. Kijk bij Plusminus, de organisatie voor mensen met een bipolaire stoornis.
Rustig aan het werk gaan
Ga je weer aan het werk? Start dan rustig. En werk steeds een beetje meer.
Deze adviezen kunnen ook helpen:
- Zorg voor vaste werktijden. Dat geeft rust en duidelijkheid.
- Zeg tegen je leidinggevende wat je wel en niet kunt.
- Weet je zelf niet goed wat je wel en niet kunt? Praat erover met je leidinggevende of iemand van de afdeling personeelszaken.
Andere hulp
Bij deze organisaties leer je om goed met je ziekte om te gaan:
- een zelfregie-centrum
- een herstel-academie
Vraag je behandelaar naar adressen.
Andere behandelingen bij een bipolaire stoornis
Soms kan een andere behandeling je ook helpen, bijvoorbeeld:
Een behandeling met licht
Dit heet lichttherapie en kan helpen als je je in de winter depressief voelt.
Een behandeling met stroom
Je merkt niets van de stroom, want je krijgt een verdoving. Dit kan helpen als je heel erg depressief bent. Of als je medicijnen niet genoeg helpen.
Deze behandeling heet elektroconvulsie-therapie.
Muziek maken, bewegen of andere actieve dingen
Dit doe je bij een behandelaar en heet vaktherapie.
Oefeningen om te ontspannen
Yoga kan je bijvoorbeeld helpen om te ontspannen.
Kruiden, pijnstillers of andere middelen van de drogist
Wil je deze middelen gebruiken? Bespreek dit altijd met je psychiater. Door sommige middelen werken je medicijnen niet meer goed. Je kunt ook bijwerkingen krijgen. Bijvoorbeeld bij valeriaan en sint-janskruid.
sint-janskruid
Sint-janskruid heeft een antidepressieve werking.
Net als de andere medicijnen tegen depressiviteit beïnvloedt sint-janskruid de lichaamseigen stoffen in de hersenen die een rol spelen bij stemmingen en emoties. Hoe het precies werkt is nog niet helemaal bekend.
Let op! Alleen bij de medicijnen die zijn geregistreerd als geneesmiddel, is de werkzaamheid onderzocht. De kruidenmiddelen met sint-janskruid niet (zie ook de rubriek 'Hoe te verkrijgen; recept nodig en welke toedieningsvormen' onderaan deze tekst).
Sint-janskruid wordt gebruikt bij depressie.
valeriaan
Valeriaan heeft een licht rustgevende werking. De samenstelling van de beschikbare producten wisselt sterk.
Het wordt gebruikt bij lichte vormen van nervositeit, stress en spanning en bij slapeloosheid. Hoe het precies werkt is niet bekend. Het heeft ook niet bij iedereen effect.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.
Wanneer bellen bij een bipolaire stoornis?
In deze situaties moet je direct hulp vragen:
- Bel je behandelaar als je het begin van manie of depressie merkt.
- Bel je behandelaar, huisarts of de huisartsen-spoedpost als je veel last hebt van bijwerkingen van je medicijnen. Of bij klachten van een lithium-vergiftiging. Zoals trillen, slappe spieren en in de war zijn.
- Lukt het je niet je behandelaar te bellen en denk je aan zelfmoord? Bel dan 113 (normale belkosten) of 0800-0113 (gratis). Je kunt ook met iemand chatten op 113.nl.
Wil je zwanger worden? Bespreek dit met je behandelaar. Misschien krijg je andere medicijnen. Of een andere hoeveelheid van je medicijnen.
Meer informatie over bipolaire stoornis
Voor meer informatie over een bipolaire stoornis kun je kijken op deze websites:
- Voor familie en vrienden en contact met andere mensen met een bipolaire stoornis: Plusminus
- Informatie over een bipolaire stoornis: Kenniscentrum Bipolaire stoornissen
- Ervaringen met somberheid en depressie: MINDblue.nl
- Informatie over lithium: Allesoverlithium
- Meer informatie over vaktherapie: vaktherapie.nl
- Een psycholoog of psychiater kiezen: kiezenindeggz.nl
lithium
Lithium vermindert hevige stemmingsschommelingen.
Artsen schrijven het voor bij depressie en clusterhoofdpijn. Ook wanneer u te veel energie heeft waardoor u bijvoorbeeld niet genoeg slaapt. Dit wordt een manie genoemd.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Over deze tekst
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn over bipolaire stoornissen.