In het kort
- Je huisarts kan onderzoeken of je botontkalking hebt.
- Bijvoorbeeld als je 50 jaar of ouder bent en een ingezakte wervel hebt.
- Je krijgt dan een scan van je botten en een foto van je rug.
- Daarop is te zien of je botontkalking hebt.
Wat is botontkalking?
Je botten veranderen steeds. Er gaat oud bot af en er komt nieuw bot bij.
Bij botontkalking wordt er meer bot afgebroken dan bijgemaakt. Zo komen er steeds grotere ruimtes met lucht in je botten.
Je botten worden dan zwakker. Ze kunnen sneller breken. Een gebroken bot komt bij 1 van de 3 mensen van 50 jaar of ouder door botontkalking.
De medische naam voor botontkalking is osteoporose.
Wat merk je van botontkalking?
Botontkalking voel je niet. Het geeft geen pijn, ook niet in je rug.
Je kunt wel merken dat je rug krommer wordt. Ook kun je kleiner worden. Dit kan komen doordat een wervel is ingezakt door botontkalking.
Ook kun je door botontkalking makkelijker een bot breken. Vooral een wervel, heup of bovenarm.
Als een bot gebroken is, geeft dat wel pijn. Bijvoorbeeld een gebroken heup of gebroken wervel.
Wanneer krijg je onderzoek naar botontkalking?
Je krijgt onderzoek naar botontkalking als je een groter risico hebt om een bot te breken. Je huisarts bespreekt daarom eerst met je of er dingen zijn die je kans op botten breken groter maken. Bijvoorbeeld:
- of je vader of moeder een heup heeft gebroken
- of je rookt en alcohol drinkt
- welke medicijnen je gebruikt
- hoe vaak je bent gevallen het afgelopen jaar
Je huisarts kijkt naar de vorm van je rug. Ook meet de arts je lengte en gewicht.
Risico op vallen
Ben je 2 keer of vaker gevallen in het afgelopen jaar? Dan bespreken jullie bijvoorbeeld ook deze dingen:
- of je moeite hebt met lopen
- hoe het met je evenwicht is en met je kracht
- of je goed ziet
- of je last hebt van duizeligheid
- of je medicijnen gebruikt die risico geven op vallen, zoals slaappillen
Wanneer een scan?
In deze situaties krijg je een scan van je botten:
- Je bent 50 jaar of ouder en hebt een bot gebroken. Of je hebt een ingezakte wervel.
- Je bent 40 of ouder en je gaat 3 maanden of langer medicijnen tegen ontstekingen gebruiken, zoals prednison. Of je gebruikt deze medicijnen al een tijd of je krijgt 4 keer per jaar of vaker prednison. Van prednison kun je botontkalking krijgen.
- Je bent 60 jaar of ouder en je arts denkt dat je een groter risico hebt om een bot te breken.
prednison
Prednison is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.
Artsen schrijven prednison voor bij:
- Ziektes met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld luchtwegontstekingen (zoals COPD), reumatische aandoeningen (zoals reuma, polymyalgie en jichtaanvallen), darmziekten (namelijk colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), het syndroom van Sjögren, bepaalde oogontstekingen, clusterhoofdpijn, lupus erythematodes (LE), ernstige huidontstekingen (zoals bij lepra), bepaalde bloedziekten (zoals de bloedstollingsziekte ITP), de ziekte van Duchenne (spierziekte), Bellverlamming (een vorm van gezichtsverlamming), bij nierziektes, zoals het nefrotisch syndroom en bij netelroos. Ook bij ontstekingen bij tuberculose (van het hartzakje en van de hersenen).
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren gebruikt: in een hoge dosering voor een paar dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering voor meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur. - Prednison wordt ook gebruikt om afstotingsreacties tegen te gaan. Na orgaantransplantaties en als onderdeel van een behandeling bij kanker.
- Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen. Zoals bij de bijnierziekten de ziekte van Addison, de ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom. Als het op deze manier gebruikt wordt heet het substitutietherapie.
Ziektes waarbij prednison wordt gebruikt zijn:
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Welke onderzoeken naar botontkalking krijg je?
Botontkalking is te zien op een scan van de botten (DEXA-scan). Deze scan wordt gemaakt in het ziekenhuis.
De scan meet ook de hoogte van je wervels. Zo is te zien of er wervels zijn ingezakt. Dit onderzoek heet een wervelhoogte-meting of VFA.
Soms krijg je een röntgenfoto van je wervels. Bijvoorbeeld als een VFA niet kan in het ziekenhuis.
Hoe gaat het verder na het onderzoek naar botontkalking?
Heb je botontkalking? Lees bij botontkalking wat je kunt doen.
Heb je geen botontkalking? Kijk voor tips om je botten sterk te houden bij sterke botten.