Ik maak me zorgen over problemen in mijn gezin

In het kort

Met zorgen over problemen in uw gezin kunt u bij de huisarts terecht.
De huisarts gaat samen met u bekijken welke hulp uw gezin nodig heeft.
Als de huisarts denkt dat de situatie ernstig is zal hij/zij dit melden bij Veilig Thuis.
Mogelijke hulp is bijvoorbeeld hulp bij:
- schulden, geldproblemen
- relatieproblemen, een scheiding
- psychische klachten bij u of uw partner
- leren omgaan met gedrag van uw kind dat u moeilijk vindt.

Problemen in uw gezin

U maakt u zorgen om uw kind. Het gaat niet goed in uw gezin. U en uw partner hebben bijvoorbeeld veel ruzie, en uw kind merkt dat of is er zelfs bij. Of uw kind krijgt weinig aandacht of steeds kritiek. Het kan zich dan verdrietig, eenzaam en gespannen voelen.
U schaamt zich misschien en heeft veel stress. U probeert het zelf op te lossen. Of denkt dat het vanzelf wel weer beter zal gaan.

Het is goed om over uw zorgen te praten. Het is belangrijk voor kinderen dat ze liefde krijgen en zich thuis veilig voelen. Door allerlei problemen kan dit minder worden. Dan is het goed om hulp te vragen en het thuis beter te maken.

Wat is kindermishandeling?

De kindermishandeling die het meeste voorkomt is verwaarlozing:

Emotionele verwaarlozing: een kind krijgt niet de aandacht, liefde, veiligheid en het respect die het nodig heeft.
Lichamelijke verwaarlozing: bijvoorbeeld geen goede voeding, kapotte kleren, te weinig slaap of geen verzorging als een kind ziek is.
Opvoedkundige verwaarlozing: een kind krijgt niet de opvoeding die nodig is.

Andere vormen van kindermishandeling zijn:

Geweld zien of horen, bijvoorbeeld tussen ouders of tussen anderen in het gezin.
Psychische mishandeling: ouders doen vaak negatief tegen hun kind, bijvoorbeeld kleineren, bang maken, dreigen, uitschelden of opsluiten.
Lichamelijke mishandeling: een kind pijn doen of verwonden. Bijvoorbeeld door te slaan, schoppen of knijpen.
Geweld dat met familie-eer te maken heeft.
Seksueel misbruik.
Een kind thuishouden of ziek verklaren bijvoorbeeld door een ouder die angstig of in de war is.
Besnijdenis van een jongen of meisje: het besnijden of weghalen van de voorhuid of clitoris.
Een kind dwingen om te trouwen tegen zijn of haar wil.

Oorzaken van kindermishandeling

Ouders willen hun kind niet slecht behandelen. Soms hebben ouders niet door dat hun gedrag schadelijk is voor hun kind.
Het komt vaak door een gevoel van machteloosheid: het lukt niet om problemen op te lossen of er goed mee om te gaan.

Misschien heeft u of uw partner psychische problemen. Bijvoorbeeld overspannen zijn, depressief zijn of te veel alcohol drinken.
Misschien heeft u of uw partner vroeger veel nare dingen meegemaakt en die nog niet verwerkt.
Misschien heeft u schulden, is er weinig geld of bent u werkloos geraakt. Dat kan veel zorgen geven.
Het kan zijn dat er relatieproblemen zijn tussen u en uw partner.
Ook een ziekte of beperking van een ouder kan veel aandacht vragen. Daardoor kunnen kinderen weinig aandacht krijgen.

Over uw zorgen praten

Het is belangrijk om over uw zorgen te praten. U kunt dit gerust doen met uw huisarts. Uw huisarts zal goed naar u luisteren en met u bekijken hoe de situatie kan verbeteren.

Misschien wilt u liever met een onbekende praten, zonder uw naam te hoeven zeggen. Dan kunt u Veilig Thuis bellen (0800-2000). U krijgt dan een hulpverlener aan de telefoon. Die kan naar u luisteren, vragen beantwoorden en bekijken welke hulp u wilt.

Wat kan de huisarts doen om te helpen bij (vermoeden van) kindermishandeling?

Om te kunnen helpen wil de huisarts eerst weten hoe de situatie precies is. Artsen hebben met elkaar afgesproken dat ze daarvoor een aantal dingen doen:

onderzoeken hoe de situatie is: wat hij merkt, ziet en hoort zet hij in een dossier.
advies vragen aan Veilig Thuis en het liefst aan nog een andere arts. De huisarts doet dit zonder namen te noemen (anoniem).
de zorgen bespreken met de ouders en ook met het kind (dit kan niet als het de situatie onveiliger maakt);
zo nodig: met andere hulpverleners overleggen die de ouders en hun kind ook kennen (als ouders dit goed vinden)

Als de huisarts hierna denkt dat de situatie ernstig is:

vertelt hij/zij aan de ouders dat hij/zij dit zal melden bij Veilig Thuis
en regelt hij/zij hulp voor het gezin (in overleg met Veilig Thuis).

Bij direct gevaar voor een kind neemt de huisarts direct contact op met Veilig Thuis en kan hij ook 112 bellen.

Welke hulp kan de huisarts starten bij ernstige problemen of kindermishandeling?

De huisarts gaat samen met u bekijken welke hulp voor uw gezin het beste is, bijvoorbeeld:

Heeft u/uw partner psychische problemen, dan is een goede behandeling daarvan belangrijk. Als het goed gaat met u en uw partner, werkt dat positief door naar uw kind.
Ook een alcoholprobleem kunt u met begeleiding van uw huisarts aanpakken.
Bij relatieproblemen is het goed om erover te praten. De praktijkondersteuner of een relatietherapeut kan u hierbij begeleiden.
Gaat u scheiden, dan is het belangrijk dit goed te regelen. Als ouders bent u verplicht om een ouderschapsplan te maken. Op Kiesvoorhetkind.nl en Opvoeden.nl vindt u goede adviezen.
Als er geldproblemen zijn of u bent werkeloos, dan kan een maatschappelijk werker of gezinscoach u helpen. Neem contact op met uw gemeente om een maatschappelijk werker of gezinscoach te krijgen.
Ook zal de huisarts met uw kind praten om te bekijken wat hij/zij nodig heeft om zich beter te voelen.
Ook kan de huisarts met u bespreken welke steun van mensen uit uw omgeving u kunt krijgen. Vaak willen andere mensen helpen.
Voor ingewikkelde problemen in de opvoeding is vaak een lange periode hulp nodig. De huisarts verwijst u dan naar een organisatie voor Jeugd & Opvoedhulp. Bijvoorbeeld voor gezinsbegeleiding thuis.

Beroepsgeheim van de huisarts

De dingen waar u met uw huisarts over praat, mag uw huisarts niet zomaar doorvertellen aan anderen. Dit heet beroepsgeheim.
Als hij bijvoorbeeld wil overleggen met een andere arts, een leerkracht of leidster van de kinderopvang, dan vraagt hij eerst aan u of u dat goed vindt.
Soms vinden ouders dat niet goed. De huisarts zal er dan niet met anderen over praten.

Maar: is een kind niet veilig of kan er een onveilige situatie ontstaan voor een kind?

Dan mag hij toch met andere hulpverleners overleggen.
Dan mag hij een melding doen bij Veilig Thuis.

De veiligheid van een kind is dan belangrijker dan het beroepsgeheim.
Als het kan bespreekt de arts dit met de ouders, maar soms kan dit niet. Of geven de ouders geen toestemming.

Hoe gaat het verder met hulp bij (vermoeden van) kindermishandeling?

Uw huisarts regelt de hulp in die u nodig heeft.
Daarna bespreekt u samen regelmatig hoe het met u en uw kind gaat. Uw huisarts kan ook met uw kind alleen praten.
Uw huisarts schrijft in het dossier van uw kind alles op wat hij/zij bespreekt met u, uw kind en andere artsen. Ook komt erin te staan welke hulp u krijgt en of de hulp genoeg verbetering geeft.

Meer informatie over hulp bij huiselijk geweld en kindermishandeling

Informatie over hulp bij problemen in het gezin:

Meer informatie over hulp bij kindermishandeling of huiselijk geweld: Veilig Thuis.
Wilt u weten waar Veilig Thuis bij u in de buurt zit? Kijk op Veiligthuis.nl. Bellen kan dag en nacht op: 0800-2000.

Jeugdhulp voor kinderen om nare ervaringen te verwerken: kijk op regelhulp.nl.

Op Jeugdzorgnederland.nl staan de organisaties voor Jeugd & Opvoedhulp.

We hebben de tekst gemaakt met de afspraken tussen huisartsen over kindermishandeling.