In het kort
- Dit kun je doen om minder moe te zijn bij kanker:
- Sta op vaste tijden op en ga op vaste tijden naar bed.
- Plan niet te veel dingen op 1 dag.
- Kies de dingen uit die je belangrijk vindt om te doen. Verdeel die dingen over de dag en de week.
- Beweeg elke dag genoeg.
- Heb je vragen over leven en dood? Praat erover met mensen die je goed kent. Of met een arts of een geestelijk verzorger.
Wat kun je zelf doen om minder moe te zijn als je kanker hebt?
Goed slapen
- Ga op een vaste tijd naar bed en sta op een vaste tijd op.
- Neem 's avonds geen koffie of andere drank met cafeïne. Rook ook niet. Drink 's avonds ook geen alcohol.
- Zorg voor ontspanning voordat je gaat slapen. Maak bijvoorbeeld een korte wandeling of neem een warm bad. Doe ontspanningsoefeningen of luister muziek.
- Kijk 's avonds niet meer op je mobiele telefoon, tablet of laptop.
- Vraag iemand om dichtbij of bereikbaar te zijn 's nachts, als dat prettig voor je is.
Kijk voor meer adviezen bij Beter slapen.
Je energie verdelen
- Verdeel je activiteiten over de dag en over de week. Plan niet te veel op 1 dag. En plan ook momenten van rust in.
- Kies de dingen uit die je belangrijk vindt om te doen. Jij bepaalt wat goed is voor jezelf, niet anderen.
- Doe de dingen wat minder snel en minder lang.
- Vraag hulp voor dingen die je veel energie kosten. Bijvoorbeeld van mensen die je kent of de thuiszorg. Bijvoorbeeld voor schoonmaken.
Rust en ontspanning
- Neem tijd om te ontspannen. Mindfulness, yoga of ontspanningsoefeningen kunnen hierbij helpen.
Bespreek met je arts welke dingen jou kunnen helpen. En ook met familie en vrienden.
Misschien lig je veel in bed. Kijk dan per dag wat voor jou lukt.
Hoe kan gezond eten helpen als je erg moe bent door kanker?
Gezond eten kan meehelpen om minder moe te zijn. Vooral als je ook genoeg beweegt.
Eet gezond, met genoeg calorieën en eiwitten.
- Eiwit is nodig voor je spieren. Eiwit zit vooral in vlees, kip, vleesvervangers, vis, kaas, ei, melk en melkproducten, soja, peulvruchten en noten.
- Neem wat extra vet voor extra calorieën. Je kunt vettere soorten vlees nemen en kaas, volle melk en volle yoghurt. Of noten, avocado en vette vis, zoals zalm, makreel en haring.
Meer adviezen vind je bij te veel afgevallen. Het lukt niet altijd om niet af te vallen. Dat ligt dan niet aan jou, maar aan de ziekte. Een diëtist kan je helpen om gezond te eten.
Hoe kan bewegen helpen als je moe bent door kanker?
Bewegen maakt je fitter. En het zorgt voor ontspanning. Je voelt je beter en slaapt beter. Samen met gezond eten kan dit ervoor zorgen dat je je minder moe voelt. Probeer bijvoorbeeld elke dag een wandeling te maken.
Kun je nog veel doen wat je vroeger ook kon? Dan kun je deze dingen doen om fit te blijven:
- Neem vaker de trap. Fiets vaker en doe vaker lopend een boodschap. Alle beweging is goed.
- Kies beweging die bij je past. Bijvoorbeeld fietsen, wandelen, tuinieren, zwemmen, yoga, tennissen of iets anders.
- Probeer elke dag minstens een half uur te bewegen.
- Je hoeft niet intensief te sporten. Maar dit mag wel. Als je meer wilt sporten, bouw het dan langzaam op. Een fysiotherapeut kan je hierbij helpen.
Lukt het je niet zelf om te blijven bewegen? Vraag dan hulp aan een fysiotherapeut die veel weet over moe zijn bij kanker.
Merk je dat je minder fit wordt? Gaat traplopen of lopen steeds minder goed? Dan kan een fysiotherapeut je misschien helpen om fitter te worden. Soms kan ook een revalidatie-arts helpen. Vooral als je elke dag heel veel moeite hebt met bewegen.
Als je minder fit wordt door de kanker, kan bewegen steeds moeilijker worden. Misschien lig je veel in bed. Kijk dan per dag wat voor jou prettig is aan beweging. En wat lukt.
Vraag om hulp als je moe bent door kanker
Vertel je familie, vrienden en misschien ook je collega's dat je erg moe bent door de kanker. Zij kunnen hier dan rekening mee houden. Niet iedereen weet dat moe zijn bij kanker anders is dan gewoon moe zijn.
Familie en vrienden kunnen je misschien helpen bij deze dingen:
- Schoonmaken en boodschappen doen.
- Samen een wandeling maken.
- Samen koken en eten.
- Thuis of in de buurt blijven. Of bereikbaar zijn.
Collega's kunnen misschien helpen bij deze dingen:
- Taken geven die minder snel af hoeven.
- Zorgen dat je minder lang hoeft te werken.
Contact met mensen die hetzelfde meemaken kan veel steun geven. Kijk bij Meer informatie waar je ze kunt vinden.
Praat over je wensen als je kanker hebt en niet meer beter kunt worden
Het is erg moeilijk om te horen dat je niet meer beter kunt worden. De toekomst is onzeker. Je weet niet hoe lang je nog de dingen kunt blijven doen die je wilt doen.
De meeste mensen willen dat de tijd die ze nog hebben, zo fijn mogelijk is. Praat over je wensen met je familie, vrienden en met de arts. Bijvoorbeeld: wil je zo lang mogelijk alle behandelingen krijgen die er zijn? Of zijn er misschien behandelingen die je niet meer wilt? Welke hulp verwacht je van je arts?
Je denkt misschien veel na over je leven. Je kunt bang zijn voor de dood, geen hoop hebben en je eenzaam voelen. Praten over doodgaan is voor de meeste mensen niet makkelijk. Voor jezelf en de mensen om je heen is het vaak moeilijk om erover te beginnen. Probeer het wel. Veel mensen vinden het fijn om met elkaar over hun levensvragen te praten. De keuzehulp Verken je wensen voor zorg en behandeling kan je helpen.
Je kunt je wensen ook samen met je arts, maatschappelijk werker of een geestelijk verzorger bespreken. Geef aan wat jij belangrijk vindt in je laatste levensfase. Het geeft rust als de mensen om je heen en je arts weten wat jouw wensen zijn. Zij kunnen je dan helpen bij de keuzes en de behandeling. En de zorg geven die bij je past.
Misschien denk je na over euthanasie. Ook hier kun je met je arts over praten.
In de laatste maanden van je leven zorgt je arts ervoor dat je zo min mogelijk pijn hoeft te lijden.
Meer informatie over moeheid bij kanker die niet te genezen is
In de Verwijsgids kanker kun je zoeken naar hulp of zorg als je moe bent door kanker. Je vindt hier bijvoorbeeld een fysiotherapeut, ergotherapeut, diëtist of psycholoog.
Meer informatie over omgaan met moe zijn vind je op de website Ergotherapie Nederland.
Contact met andere mensen die zich moe voelen door kanker vind je via de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiënten.
Misschien is er bij jou in de buurt een centrum voor leven met en na kanker. Je kunt hier terecht voor informatie en voor contact met andere mensen die moe zijn door kanker. Ook de mensen om je heen kunnen hier terecht. Kijk op de website van IPSO waar centra voor leven met en na kanker zijn.